¹ امثال سلیمان، پسر داوود، پادشاه ‌اسرائیل.

¹Sprüche Salomos, des Sohnes Davids, des Königs von Israel,

² این مثلها به شما کمک می‌کنند تا حکمت و نصیحت مفید را تشخیص داده و سخنان پر معنی را بفهمید.

²daß man Weisheit und Zucht erlerne und verständige Reden verstehe,

³ آنها می‌توانند به شما یاد دهند که چگونه عاقلانه و با عدالت و انصاف زندگی کنید.

³daß man Gedankenzucht erlange, Rechtssinn, Urteilskraft und Aufrichtigkeit;

⁴ آنها می‌توانند به اشخاص بی‌تجربه، ذکاوت ببخشند و به جوانان، کاردانی.

⁴damit den Einfältigen Klugheit, den Jünglingen Erkenntnis und Besonnenheit verliehen werde.

⁵ این مثلها حتّی می‌توانند حکمت دانایان را افزون نموده و تحصیل‌کردگان را راهنمایی نمایند تا بتوانند اسرار پیچیدهٔ مثلها و معماهای دانایان را درک نمایند.

⁵Wer weise ist, hört darauf und vermehrt seine Kenntnisse, und wer verständig ist, eignet sich Fertigkeiten an,

⁶ ترس از خداوند، ابتدای حکمت است. امّا مردم احمق توجهی به آن نمی‌نمایند و علم را رد می‌کنند.

⁶damit er Sprichwörter und bildliche Rede verstehe, die Worte der Weisen und ihre Rätsel.

⁷ ای فرزند من، نصیحت پدر خود را بشنو و تعالیم مادرت را فراموش مکن.

⁷Die Furcht des HERRN ist der Anfang der Erkenntnis; nur Toren verachten Weisheit und Zucht!

⁸ تعالیم و نصایح آنها مانند تاج عزّت و جلال بر سرت و گردنبند زیبایی و شکوه بر گردنت خواهند بود.

⁸Höre, mein Sohn, die Unterweisung deines Vaters und verwirf nicht die Lehre deiner Mutter!

⁹ ای فرزند من، وقتی گناهکاران کوشش می‌کنند تو را فریب دهند، تسلیم نشو.

⁹Denn sie sind ein schöner Kranz für dein Haupt und ein Geschmeide um deinen Hals.

¹⁰ اگر بگویند: «بیا با هم متّحد شویم تا یک نفر را بکشیم و کمین کنیم تا خون بی‌گناهان را بریزیم،

¹⁰Mein Sohn, wenn dich Sünder überreden wollen, so willige nicht ein,

¹¹ بیا تا مثل قبر آنها را زنده‌زنده ببلعیم و مانند مرگ بر سر آنها نازل شویم،

¹¹wenn sie sagen: «Komm mit uns, wir wollen auf Blut lauern, wir wollen dem Unschuldigen ohne Ursache nachstellen;

¹² هرگونه اموال گرانبها به دست می‌آوریم و خانه‌های خود را از اموال دزدی پر می‌کنیم.

¹²wir wollen sie verschlingen wie der Scheol die Lebendigen, als sänken sie unversehens ins Grab!

¹³ بیا جزو دستهٔ ما باش تا هرچه بدزدیم با هم قسمت کنیم.»

¹³Wir wollen allerlei kostbares Gut gewinnen und unsre Häuser füllen mit Raub;

¹⁴ ای فرزند من، با آنها همراه مشو و از ایشان دوری کن.

¹⁴schließe dich uns auf gut Glück an, wir wollen gemeinsame Kasse führen!»

¹⁵ چون پاهای ایشان به سوی شرارت می‌دود و برای ریختن خون می‌شتابند.

¹⁵Mein Sohn, geh nicht mit ihnen auf dem Wege, halte deinen Fuß zurück von ihrem Pfad!

¹⁶ گذاشتن دام در مقابل چشمان پرنده کار بیهوده‌ای است.

¹⁶Denn ihre Füße laufen zum Bösen und eilen Blut zu vergießen.

¹⁷ امّا این قبیل افراد، برای خود دام می‌گسترانند، دامی که در آن هلاک خواهند شد.

¹⁷Denn vergeblich wird das Netz ausgespannt vor den Augen aller Vögel;

¹⁸ دزدی، عاقبت باعث هلاکت دزد می‌شود. عاقبت کسانی‌که با قتل و غارت زندگی می‌کنند، مرگ و نابودی است.

¹⁸sie aber lauern auf ihr eigenes Blut und stellen ihrem eigenen Leben nach.

¹⁹ حکمت در کوچه‌ها و در خیابانها با صدای بلند، همه را صدا می‌زند.

¹⁹Dies ist das Schicksal aller, die nach ungerechtem Gewinn trachten: er kostet seinen Besitzern die Seele!

²⁰ در دروازهٔ شهرها و هر جایی که مردم دور هم جمع می‌شوند فریاد می‌کند:

²⁰Die Weisheit ruft draußen laut, öffentlich läßt sie ihre Stimme hören;

²¹ «ای مردم احمق تا کی می‌خواهید احمق باشید؟ تا کی می‌خواهید از مسخره کردن دانایی لذّت ببرید؟ آیا شما هرگز خواهید آموخت؟

²¹im ärgsten Straßenlärm schreit sie, an den Pforten der Stadttore hält sie ihre Reden:

²² وقتی شما را صدا می‌‌زنم، گوش دهید. پندهای خوبی می‌دهم و آنچه می‌دانم به شما می‌آموزم.

²²Wie lange wollt ihr Einfältigen die Einfalt lieben und ihr Spötter Lust am Spotten haben und ihr Toren Erkenntnis hassen?

²³ چندین بار شما را صدا کردم ولی نیامدید. دستهای خود را به طرف شما دراز کردم، اعتنا نکردید.

²³Kehret um zu meiner Zurechtweisung! Siehe, ich will euch meinen Geist sprudeln lassen, euch meine Worte kundtun!

²⁴ نصایح مرا قبول نکردید و نخواستید که شما را اصلاح کنم.

²⁴Darum, weil ich rufe und ihr mich abweiset, weil ich meine Hand ausstrecke und niemand darauf achtet,

²⁵ پس وقتی گرفتار شوید، به شما می‌خندم و هنگامی‌که دچار ترس و وحشت شوید، شما را مسخره می‌کنم.

²⁵weil ihr vielmehr allen meinen Rat verwerfet und meine Zurechtweisung nicht begehret,

²⁶ وقتی ترس مثل توفان به شما حمله کند و مصیبت مانند گردباد دور شما را بگیرد، وقتی‌که به تنگدستی و پریشانی دچار شوید.

²⁶so werde auch ich eures Unglücks lachen und euer spotten,

²⁷ آنگاه مرا صدا خواهید کرد، ولی جواب نخواهم داد. همه‌جا به دنبال من خواهید گشت ولی مرا پیدا نخواهید کرد.

²⁷wenn das, was ihr fürchtet, wie ein Wetter über euch kommt und euer Schicksal euch wie ein Wirbelsturm überraschen wird, wenn euch Angst und Not überfällt.

²⁸ زیرا شما هرگز به حکمت توجّه نکردید و از خداوند اطاعت ننمودید.

²⁸Dann werden sie mich anrufen, aber ich werde nicht antworten; sie werden mich eifrig suchen und nicht finden,

²⁹ هرگز با من مشورت نکردید و به نصیحتهای من توجّه ننمودید.

²⁹darum, daß sie die Erkenntnis gehaßt und die Furcht des HERRN nicht erwählt haben,

³⁰ بنابراین، آنچه کاشته‌اید درو خواهید کرد و کارهای شما، شما را گرفتار می‌سازد.

³⁰daß sie meinen Rat nicht begehrt und alle meine Zurechtweisung verschmäht haben.

³¹ مردم نادان که حکمت را قبول نمی‌کنند، نابود می‌شوند و بی‌توجّهی ایشان، آنها را هلاک خواهد کرد. امّا کسانی‌که به من گوش دهند در آرامش زندگی خواهند کرد و از هیچ چیزی نخواهند ترسید.»

³¹Darum sollen sie von der Frucht ihres eigenen Weges essen und von ihren eigenen Ratschlägen genug bekommen!

³² امّا کسانی‌که به من گوش دهند در آرامش زندگی خواهند کرد و از هیچ چیزی نخواهند ترسید.»

³²Denn ihre Verirrung bringt die Einfältigen um, und ihre Sorglosigkeit stürzt die Toren ins Verderben.

³³Wer aber mir gehorcht, wird sicher wohnen und kein Unheil fürchten müssen.