¹Tedy odszedł Abimelech, syn Jerobaalów, do Sychem, do braci matki swojej, i mówił do nich, i do wszystkiego narodu domu ojca matki swej, a rzekł:

¹亚比米勒杀基甸的众子

²Mówcie proszę, gdzieby słyszeli wszyscy przełożeni Sychem: Co wam lepszego, aby nad wami panowało siedmdziesiąt mężów, wszyscy synowie Jerobaalowi, czyli żeby panował nad wami mąż jeden? Wżdy pamiętajcie, żem ja kość wasza, i ciało wasze.

²“请你们给示剑的众人说：‘是耶路．巴力的众子七十人都统治你们好呢？还是一个人统治你们好呢？’你们也要记得我是你们的骨肉。”

³Tedy mówili bracia matki jego o nim, gdzie słyszeli wszyscy przełożeni Sychem, wszystkie te słowa, i nakłoniło się serce ich za Abimelechem, bo rzekli: Brat nasz jest.

³他的众母舅就把这一切话为他说给示剑的众人听；他们的心都倾向亚比米勒，因为他们说：“他本是我们的亲族。”

⁴I dali mu siedmdziesiąt srebrników z domu Baalberyt, i naprzyjmował za nie Abimelech ludzi lekkomyślnych, i tułaczów, którzy chodzili za nim.

⁴他们就从巴力．比利土的庙里，取了八百克银子给亚比米勒，亚比米勒用这些银子雇了一些无赖流氓，那些人就跟随了他。

⁵I przyszedł w dom ojca swego do Efra, i pobił bracią swą, syny Jerobaalowe, siedmdziesiąt mężów na jednym kamieniu; tylko został Jotam, syn Jerobaalów, najmniejszy, iż się był skrył.

⁵他回到俄弗拉他父亲的家，把自己的兄弟，耶路．巴力的众子七十人，都杀在一块石头上；只剩下耶路．巴力的小儿子约坦，因为他藏了起来。

⁶I zebrali się wszyscy mężowie Sychem, i wszystek dom Mello, a szedłszy obrali Abimelecha królem na równinie, kędy stał słup w Sychem.

⁶示剑的众人和伯特米罗人都聚集起来，到示剑橡树旁的望楼那里，立亚比米勒为王。

⁷Co gdy powiedziano Jotamowi, szedłszy stanął na wierzchu góry Garyzym, a podniósłszy głos swój wołał, i rzekł im: Posłuchajcie mię mężowie Sychem, a was też Bóg usłyszy.

⁷约坦的寓言有人把这事告诉了约坦，约坦就去，站在基利心山顶上，高声向他们呼喊，说：“示剑人哪，你们要听我的话，　神也就听你们的话。

⁸Zeszły się drzewa, aby pomazały nad sobą króla, i rzekły do oliwnego drzewa: Króluj nad nami.

⁸有一次，众树要去膏立一个王统治它们，就对橄榄树说：‘请你作王统治我们吧。’

⁹Którym odpowiedziało oliwne drzewo: Izali opuszczę tłustość moję, przez którą uczczony bywa Bóg i ludzie, a pójdę, abym wystawione było nad drzewy?

⁹橄榄树对它们说：‘我怎可以放弃生产人用来荣耀　神和尊崇人的油，飘摇在众树之上呢？’

¹⁰Rzekły potem drzewa do figowego drzewa: Pójdź ty, króluj nad nami.

¹⁰众树对无花果树说：‘请你来作王统治我们吧。’

¹¹Którym odpowiedziało figowe drzewo: Izali opuszczę słodkość moję, i owoc mój wyborny, a pójdę, abym wystawione było nad drzewy?

¹¹无花果树对它们说：‘我怎可以放弃结出我的甜美果子，飘摇在众树之上呢？’

¹²Potem rzekły drzewa do macicy winnej: Pójdź ty, króluj nad nami.

¹²众树对葡萄树说：‘请你来作王统治我们吧。’

¹³Tedy im odpowiedziała macica: Izali opuszczę moszcz mój, który uwesela Boga i ludzie, a pójdę, abym wystawiona była nad drzewy?

¹³葡萄树对它们说：‘我怎可以放弃生产那使　神和世人都喜乐的新酒，飘摇在众树之上呢？’

¹⁴I rzekły wszystkie drzewa do ostu: Pójdź ty, króluj nad nami.

¹⁴于是众树都对荆棘说：‘请你来作王统治我们吧。’

¹⁵Tedy odpowiedział oset drzewom: jeźli wy prawdziwie chcecie pomazać mię za króla nad sobą, pójdźcież, a odpoczywajcie pod cieniem moim, a jeźliż nie, niech wynijdzie ogieó z ostu, a spali Cedry Libaóskie.

¹⁵荆棘对众树说：‘如果你们真诚地膏立我作王统治你们，就要来，投靠在我的荫下；否则，火必从荆棘里出来，吞灭黎巴嫩的香柏树。’

¹⁶A tak teraz jeźliście prawdziwie a szczerze uczynili, obrawszy sobie królem Abimelecha; a jeźliście się dobrze obeszli z Jerobaalem i z domem jego, a jeźliście podług dobrodziejstw ręki jego uczynili z nim;

¹⁶“现在你们立亚比米勒为王，你们若是诚实和正直，如果你们善待耶路．巴力和他的家，照着他手所作的待他；

¹⁷(Albowiem walczył ojciec mój za was, i podał duszę swą w niebezpieczeóstwo, aby was wyrwał z ręki Madyjaóczyków;

¹⁷我父亲从前冒死为你们争战，把你们从米甸人手中救了出来；

¹⁸Aleście wy powstali przeciw domowi ojca mego dziś, i pobiliście syny jego, siedmdziesiąt mężów na jednym kamieniu, i obraliście królem Abimelecha, syna służebnicy jego, nad mężami Sychem, iż bratem waszym jest.)

¹⁸今日你们竟起来攻击我的父家，在一块石头上杀了他七十个儿子，又立了他的婢女所生的儿子亚比米勒作示剑人的王，因为他原是你们的亲族。

¹⁹Jeźliście prawdziwie a szczerze obeszli się z Jerobaalem, i z domem jego dnia tego, weselcież się z Abimelecha, a on niech się też weseli z was.

¹⁹今日你们若是按着诚实和正直待耶路．巴力和他的家，你们就可以因亚比米勒得喜乐，亚比米勒也可以因你们得喜乐。

²⁰Ale jeźliż nie, niechajże wynijdzie ogieó z Abimelecha, a pożre męże Sychem, i dom Mello; niechajże też wynijdzie ogieó od mężów Sychem, i z domu Mello, a pożre Abimelecha.

²⁰若不是这样，愿火从亚比米勒出来，吞灭示剑人和伯特米罗人；又愿火从示剑人和伯特米罗人出来，吞灭亚比米勒。”

²¹Tedy uciekł Jotam, a uciekłszy poszedł do Beer, i mieszkał tam, bojąc się Abimelecha, brata swego.

²¹接着约坦就逃跑了；他逃到比珥去，住在那里，躲避他的兄弟亚比米勒。

²²A tak panował Abimelech nad Izraelem przez trzy lata.

²²示剑人背叛亚比米勒王亚比米勒治理以色列人三年。

²³I posłał Bóg ducha złego między Abimelecha i między męże Sychemskie, a złamali wiarę mężowie Sychem Abimelechowi;

²³　神差派邪恶的灵来到亚比米勒与示剑人中间，示剑人就背弃了亚比米勒。

²⁴Aby się zemszczono krzywdy siedemdziesięciu synów Jerobaalowych, aby krew ich przyszła na Abimelecha, brata ich, który je pobił, i na męże Sychemskie, którzy zmocnili ręce jego, aby pobił bracią swoję.

²⁴这是要报复对耶路．巴力七十个儿子的暴行，把流他们血的罪归到他们的兄弟亚比米勒身上，就是那杀害他们的；也归到示剑人身上，就是那些帮助亚比米勒去杀他自己的兄弟的。

²⁵I zasadzili się naó mężowie Sychemscy na wierzchu gór, a rozbijali każdego, który jedno szedł tamtą drogą. I powiedziano to Abimelechowi.

²⁵示剑人在山顶上设下埋伏，路过他们那里的，他们都劫掠；有人把这事告诉亚比米勒。

²⁶Nadto przyszedł Gaal, syn Obedów, i bracia jego, i przyszedł do Sychem, a poufali mu mężowie Sychem.

²⁶那时，以别的儿子迦勒与他的兄弟都来了，到示剑去，示剑人竟信任他。

²⁷A wyszedłszy na pola zbierali wina swoje, i tłoczyli, weseląc się; a wszedłszy w dom bogów swoich, jedli i pili, a złorzeczyli Abimelechowi.

²⁷他们出到田间去，收取葡萄，榨酒，举行庆祝会，进入他们的神庙吃喝，并且咒诅亚比米勒。

²⁸Tedy rzekł Gaal, syn Obedów: Cóż jest Abimelech? i co jest Sychem, żebyśmy mu służyli? azaż nie jest syn Jerobaalów, a Zebul urzędnikiem jego? raczej służcie mężom Hemora, ojca Sychemowego; bo czemuż byśmy onemu służyć mieli?

²⁸以别的儿子迦勒说：“亚比米勒是谁？示剑是谁？竟要我们服事他呢？他不是耶路．巴力的儿子吗？他的副官不是西布勒吗？你们要服事示剑的始祖哈抹的后人啊；我们为什么要服事亚比米勒呢？

²⁹O by kto podał ten lud w ręce moje, aby sprzątnął Abimelecha! I rzekł Abimelechowi: Zbierz swoje wojsko, a wynijdź.

²⁹但愿这些人民都归在我手下，我好把亚比米勒除掉。”迦勒又对亚比米勒说：“增添你的军队出来吧！”

³⁰A usłyszawszy Zebul, przełożony miasta onego, słowa Gaala, syna Obedowego, zapalił się gniew jego.

³⁰那城的首长西布勒听了以别的儿子迦勒的话，他的怒气就发作，

³¹I wyprawił posły do Abimelecha potajemnie, mówiąc: Oto Gaal, syn Obedów, i bracia jego przyszli do Sychem, a oto chcą walczyć z miastem przeciwko tobie.

³¹秘密差派使者去见亚比米勒，说：“以别的儿子迦勒和他的兄弟已经到了示剑，他们正在煽动那城的人反叛你。

³²A tak teraz wstaó nocą, ty i lud, który jest z tobą, a uczyó zasadzkę w polu.

³²现在，你和与你在一起的人，要在夜间起来，在野地埋伏。

³³A rano, gdy słoóce wznijdzie, wstawszy uderzysz na miasto; a gdy on i lud, który jest z nim, wynijdzie przeciw tobie, uczynisz z nim, co będzie chciała ręka twoja.

³³到了早晨，太阳出来的时候，你就要起来攻城；你要注意，迦勒和与他在一起的人出来对抗你的时候，你就把握机会对付他们。”

³⁴Tedy wstawszy Abimelech, i wszystek lud, który z nim był, w nocy, zasadzili się przeciw Sychem na czterech miejscach.

³⁴于是亚比米勒和与他在一起的人，都在夜间起来，分作四队，埋伏着等候示剑人。

³⁵A wyszedłszy Gaal, syn Obedów, stanął w samej bramie miasta; wstał też i Abimelech, i lud, który z nim był, z zasadzki.

³⁵以别的儿子迦勒出去，站在城门口；亚比米勒和与他在一起的人，从埋伏的地方起来。

³⁶A widząc Gaal lud, rzekł do Zebula: Oto, lud idzie z wierzchu gór. Któremu odpowiedział Zebul: Cieó góry ty widzisz, jakoby ludzie.

³⁶迦勒看见了那些人，就对西布勒说：“你看，有人从山顶上下来。”西布勒说：“你看见山的影子以为是人。”

³⁷Tedy po wtóre rzekł Gaal, mówiąc: Oto, lud zstępuje z góry a jeden huf idzie drogą równiny Meonenim.

³⁷迦勒又说：“看哪，有人从高地下来，又有一队从米恶尼尼橡树的路径而来。”

³⁸Tedy rzekł do niego Zebul: Gdzież teraz usta twoje, które mówiły: Co jest Abimelech, abyśmy mu służyć mieli? izali to nie ten lud, któryś wzgardził? wnijdź teraz, a walcz przeciw niemu.

³⁸西布勒对他说：“你曾经说过：‘亚比米勒是谁，竟要我们服事他呢？’现在你说这话的嘴在哪里呢？这不是你轻视的人吗？现在请你出去与他们交战吧。”

³⁹A tak wyszedł Gaal przed mężami Sychem, a walczył przeciw Abimelechowi.

³⁹于是迦勒在示剑人面前出去，与亚比米勒争战。

⁴⁰I gonił go Abimelech, gdy przed nim uciekał, a poległo wiele rannych aż do samej bramy.

⁴⁰亚比米勒追赶迦勒，迦勒在他面前逃跑，直到城门口，有很多受伤的人仆倒。

⁴¹I został Abimelech w Aruma; a Zebul wygnał Gaala z bracią jego, aby nie mieszkali w Sychem.

⁴¹亚比米勒住在亚鲁玛；西布勒把迦勒和他的兄弟赶走，不许他们住在示剑。

⁴²Ale nazajutrz wyszedł lud w pole, i powiedziano to Abimelechowi.

⁴²亚比米勒的反击次日，城中众人出到田间去，有人把这事告诉亚比米勒。

⁴³Wziąwszy tedy lud, rozdzielił go na trzy hufce, i zasadził się w polu; a widząc, a oto lud wychodził z miasta, wypadł na nie, i pobił je.

⁴³亚比米勒就把他的人分作三队，埋伏在田间；他在那里观看，见有人从城里出来，就起来攻击他们，把他们击杀了。

⁴⁴Bo Abimelech i hufy, które z nim były, uderzyły na nie, i stanęli u samej bramy miasta, a inne dwa hufy uderzyły na wszystkie, którzy byli w polu, i pobili je.

⁴⁴亚比米勒和与他在一起的一队人忽然冲过去，站在城门口；其他两队人也冲出来攻打所有在田间的人，把他们击杀了。

⁴⁵A Abimelech dobywał miasta przez on wszystek dzieó, i wziął je; a lud, który w niem był, pomordował, a zburzywszy miasto, posiał je solą.

⁴⁵那一天，亚比米勒整天攻打那城，把城攻下了，杀了城中的众人；把城拆毁，又撒上盐。

⁴⁶A usłyszawszy wszyscy mężowie, którzy byli na wieży Sychem, przyszli do twierdzy domu boga Beryt.

⁴⁶示剑楼的众人听见了这事，就逃入伊勒．比利土庙的地穴里。

⁴⁷I opowiedziano Abimelechowi, że się tam zgromadzili wszyscy mężowie wieży Sychem.

⁴⁷有人告诉亚比米勒，说：“示剑楼所有的人都聚集在一起。”

⁴⁸Tedy szedł Abimelech na górę Salmon, on i wszystek lud, który był z nim; a nabrawszy z sobą siekier, uciął GałąË™ z drzewa, a wziąwszy ją, włożył na ramiona swoje, i rzekł do ludu, który z nim był: Co widzicie, żem uczynił, prędko czyócie tak, jak o ja.

⁴⁸亚比米勒和与他在一起的人都上了撒们山；亚比米勒手里拿着斧子，砍下一根树枝，拿起来放在自己的肩头上，然后对与他在一起的人说：“你们看我作什么，你们也要赶快照样作。”

⁴⁹A tak uciąwszy z onego wszystkiego ludu każdy GałąË™ swoję, szli za Abimelechem, a kładli je około twierdzy i spalili niemi twierdzą ogniem, i poginęło tam wszystkich mężów wieży Sychemskiej około tysiąca mężów i niewiast.

⁴⁹于是众人也各自砍下一根树枝，跟随着亚比米勒，把树枝放在地穴上，放火烧了地穴，以致示剑楼的人都死了，男女约有一千人。

⁵⁰Potem szedł Abimelech do Tebes, a położywszy się przeciwko Tebes, dobył go.

⁵⁰亚比米勒的结局后来亚比米勒到提备斯去，安营攻打提备斯，攻取了那城。

⁵¹Ale wieża była mocna w pośrodku miasta, na którą uciekli wszyscy mężowie, i niewiasty, i wszyscy przedniejsi miasta, a zamknąwszy ją za sobą, weszli na dach wieży.

⁵¹城中有一座坚固的城楼；那城所有的人，无论男女，都逃到那里去，关上门，上了楼顶。

⁵²Tedy przyszedł Abimelech aż do samej wieży, i dobywał jej, a stanąwszy u samych drzwi wieży, chciał ją spalić ogniem.

⁵²亚比米勒到了城楼前，攻打城楼；他走近城楼门口，要用火焚烧。

⁵³Między tem zrzuciła niewiasta niektóra sztukę kamienia od żarn na głowę Abimelechowę, i rozbiła wierzch głowy jego.

⁵³有一个妇人把一块上磨石拋在亚比米勒的头上，打破了他的头盖骨。

⁵⁴Który natychmiast zawoławszy pacholika, co nosił broó jego, rzekł do niego: Dobądź miecza twego, a zabij mię, by snać nie rzeczono o mnie: Niewiasta go zabiła: a tak przebił go pacholik jego, i umarł.

⁵⁴他急忙呼喊替他拿兵器的少年人，对他说：“拔出你的刀来，把我杀死吧。免得人讲论我说：‘他被一个妇人所杀。’”于是那少年人把他刺透，他就死了。

⁵⁵A widząc mężowie Izraelscy, iż umarł Abimelech, rozeszli się każdy do miejsca swego.

⁵⁵以色列人看见亚比米勒死了，就各回自己的地方去了。

⁵⁶I oddał Bóg ono złe Abimelechowi, które uczynił nad ojcem swoim, zabiwszy siedmdziesiąt braci swych.

⁵⁶这样，　神报应了亚比米勒向他父亲所行的恶事，就是他杀了自己的兄弟七十个人。

⁵⁷I wszystko złe mężów Sychem obrócił Bóg na głowę ich; a przyszło na nie przeklęstwo Jotama, syna Jerobaalowego.

⁵⁷　神也把示剑人的一切恶事，都报应在他们的头上；耶路．巴力的儿子约坦的咒诅，也归到他们身上。