1Ao homem pertencem os planos do coração; mas a resposta da língua é do Senhor.
1Eb li cristian nequeßxcßûb ru cßaßru nequeßxbânu, abanan li Kâcuaß, aßan yal re ma teßxbânu li cßaßru nequeßxcßûb ru malaj ut incßaß.
2Todos os caminhos do homem são limpos aos seus olhos; mas o Senhor pesa os espíritos.
2Eb li cristian nequeßxcßoxla nak us chixjunil li nequeßxbânu. Abanan, li Kâcuaß naxnau ma us malaj ut incßaß us li cuan saß lix cßaßuxeb.
3Entrega ao Senhor as tuas obras, e teus desígnios serão estabelecidos.
3Canab saß rukß li Dios chixjunil li cßaßru nacacßoxla xbânunquil. Ut aßan tâtenkßânk âcue re nak us tat-êlk riqßuin li cßaßru tâbânu.
4O Senhor fez tudo para um fim; sim, até o ímpio para o dia do mal.
4Cuan xyâlal nak quixyîb li cßaßak re ru li Dios. Ut quixyîbeb ajcuiß li incßaß useb xnaßleb re nak teßroybeni lix tojbal lix mâqueb.
5Todo homem arrogante é abominação ao Senhor; certamente não ficará impune.
5Li Kâcuaß xicß narileb li nequeßxkßetkßeti ribeb. Relic chi yâl nak incßaß teßcanâk chi incßaß teßxtoj rix lix mâqueb.
6Pela misericórdia e pela verdade expia-se a iniqüidade; e pelo temor do Senhor os homens se desviam do mal.
6Riqßuin xbânunquil li yâl ut li châbilal naru nacuyeß li mâc. Ut riqßuin xqßuebal xlokßal li Kâcuaß naru xcanabanquil li mâusilal.
7Quando os caminhos do homem agradam ao Senhor, faz que até os seus inimigos tenham paz com ele.
7Nak li Kâcuaß nacuulac chiru li cßaßru nequeßxbânu li cristian, aßan ajcuiß naqßuehoc reheb chixcßambaleb rib saß usilal riqßuineb li xicß nequeßiloc reheb.
8Melhor é o pouco com justiça, do que grandes rendas com injustiça.
8Kßaxal us nak cuânk cßaßru âcue saß tîquilal, usta caßchßin ajcuiß, chiru nak cuânk nabal cßaßru âcue riqßuin balakßic.
9O coração do homem propõe o seu caminho; mas o Senhor lhe dirige os passos.
9Eb li cristian nequeßxcßoxla li cßaßru nequeßxbânu. Abanan li Kâcuaß yal re ma teßxbânu malaj ut incßaß.
10Nos lábios do rei acham-se oráculos; em juízo a sua boca não prevarica.
10Li rey moco xjunes ta naâtinac. Li Dios ban nayehoc re cßaßru naxbânu. Ut aßan narakoc âtin saß xyâlal.
11O peso e a balança justos são do Senhor; obra sua são todos os pesos da bolsa.
11Li ani nabisoc chi tzßakal re ru, aßan naxbânu joß naraj li Kâcuaß. Ut li Kâcuaß naraj nak li cristian teßbisok chi tzßakal re ru.
12Abominação é para os reis o praticarem a impiedade; porque com justiça se estabelece o trono.
12Incßaß us chokß reheb li rey xbânunquil li incßaß us xban nak riqßuin xbânunquil li tîquilal xakxôqueb lix cuanquileb.
13Lábios justos são o prazer dos reis; e eles amam aquele que fala coisas retas.
13Eb li rey nequeßxra li ani nequeßxye li yâl ut nequeßsahoß saß xchßôleb riqßuineb li cuanqueb saß xyâlal.
14O furor do rei é mensageiro da morte; mas o homem sábio o aplacará.
14Li ani cuan xnaßleb incßaß tixchikß xjoskßil li rey xban nak cui teßxchikß xjoskßil, li rey naru naxtakla xcamsinquileb.
15Na luz do semblante do rei está a vida; e o seu favor é como a nuvem de chuva serôdia.
15Li rey naxbânu usilal reheb li nequeßxbânu li cßaßru naraj aßan. Chanchan li hab li naqßuehoc re li acuîmk chi kßanoc.
16Quanto melhor é adquirir a sabedoria do que o ouro! e quanto mais excelente é escolher o entendimento do que a prata!
16Kßaxal us nak cuânk ânaßleb chiru nak cuânk nabal lâ biomal. Kßaxal us nak tâtau xyâlal chiru nak cuânk nabal lâ tumin.
17A estrada dos retos desvia-se do mal; o que guarda o seu caminho preserva a sua vida.
17Li cßaßru nequeßxbânu li tîqueb xchßôl, aßan xcanabanquil li mâusilal. Ut nequeßxqßue retal chi us li cßaßru nequeßxbânu re nak teßxcol rix lix yußameb.
18A soberba precede a destruição, e a altivez do espírito precede a queda.
18Li ani naxkßetkßeti rib tâosokß. Ut li ani naxnimobresi rib tâcubsîk xcuanquil.
19Melhor é ser humilde de espírito com os mansos, do que repartir o despojo com os soberbos.
19Kßaxal us nak takacubsi kib saß xyânkeb li nebaß chiru nak takanimobresi kib saß xyânkeb li cuanqueb xbiomal.
20O que atenta prudentemente para a palavra prosperará; e feliz é aquele que confia no Senhor.
20Li ani naxqßue saß xchßôl li naßleb li naqßueheß re, us tâêlk riqßuin li cßaßru naxbânu. Us xak re li ani naxcßojob xchßôl riqßuin li Kâcuaß.
21O sábio de coração será chamado prudente; e a doçura dos lábios aumenta o saber.
21Li ani naxnau cßoxlac, “cuan xnaßleb” chanqueb re. Ut nequeßabin chiru xban nak naxnau âtinac chi châbil.
22O entendimento, para aquele que o possui, é uma fonte de vida, porém a estultícia é o castigo dos insensatos.
22Li ani cuan xnaßleb naxtau xyußam chi junelic. Ut xqßuebal xnaßlebeb li incßaß nequeßxtau xyâlal, aßan mâcßaß aj e.
23O coração do sábio instrui a sua boca, e aumenta o saber nos seus lábios.
23Li ani cuan xnaßleb naxcßoxla chi us li cßaßru naxye. Ut li âtin li naxye na-abîc.
24Palavras suaves são como favos de mel, doçura para a alma e saúde para o corpo.
24Li châbil âtin, aßan chanchan li xyaßal cab. Sa xtzacanquil ut naxqßue xcacuilal li katibel.
25Há um caminho que ao homem parece direito, mas o fim dele conduz � morte.
25Cuanqueb li cuînk nequeßxcßoxla nak us li nequeßxbânu xjuneseb. Abanan li cßaßru nequeßxbânu, aßan ajcuiß li nacßamoc chak re li câmc saß xbêneb.
26O apetite do trabalhador trabalha por ele, porque a sua fome o incita a isso.
26Li ani natrabajic, natrabajic xban nak tzacânc naraj. Xban nak cuaßac naraj, cau nacßanjelac.
27O homem vil suscita o mal; e nos seus lábios há como que um fogo ardente.
27Eb li incßaß useb xnaßleb junes mâusilal nequeßxcßoxla xbânunquil. Ra nanak cuiß li râtineb. Chanchan li xam.
28O homem perverso espalha contendas; e o difamador separa amigos íntimos.
28Li incßaß useb xnaßleb nequeßyoßoban plêt. Ut li ani namoloc âtin nequeßxqßueheb saß chßaßajquilal li ramîgueb rib.
29O homem violento alicia o seu vizinho, e guia-o por um caminho que não é bom.
29Li ani najoskßoß saß junpât naxbalakßiheb li ras rîtzßin, ut naxcßameb chixbânunquil li incßaß us.
30Quando fecha os olhos fá-lo para maquinar perversidades; quando morde os lábios, efetua o mal.
30Eb li incßaß useb xnaßleb nequeßxmutzß li ru nak nequeßoc chixcßoxlanquil chanru nak teßxbânu li mâusilal. Ut nequeßxcßux li reheb nak nequeßxbânu li mâusilal.
31Coroa de honra são as cãs, a qual se obtém no caminho da justiça.
31Li ani natîx chi us, kßaxal lokß chokß re. Natîx chi us xban nak cuan saß tîquilal.
32Melhor é o longânimo do que o valente; e o que domina o seu espírito do que o que toma uma cidade.
32Kßaxal us nak cuânk âcuyum chiru nak cauhak âcuib. Ut kßaxal us nak tânau xcuybal âcuib chiru nak tâcuêchani junak tenamit.Eb li cuînk nequeßxsicß cßaßru teßxbânu riqßuin bûlic. Abanan li Dios, aßan yal re saß xbên chixjunil.
33A sorte se lança no regaço; mas do Senhor procede toda a disposição dela.
33Eb li cuînk nequeßxsicß cßaßru teßxbânu riqßuin bûlic. Abanan li Dios, aßan yal re saß xbên chixjunil.