1A resposta branda desvia o furor, mas a palavra dura suscita a ira.
1Li ani nasumen riqßuin kßunil âtin naxcubsi xjoskßil li ani yô chi âtinac saß joskßil. Aßut li ani nasumen saß joskßil, kßaxal cuißchic naxnimobresi ru li chßaßajquilal.
2A língua dos sábios destila o conhecimento; porém a boca dos tolos derrama a estultícia.
2Li âtin li naxye li cuan xnaßleb naxqßue xnaßleb li ani na-abin re. Abanan li âtin li nequeßxye li mâcßaßeb xnaßleb, aßan yal tôntil âtin nequeßxye.
3Os olhos do Senhor estão em todo lugar, vigiando os maus e os bons.
3Li Kâcuaß cuan yalak bar ut yô chixqßuebal retal li cßaßru yôqueb li châbileb xnaßleb joß ajcuiß li incßaß useb xnaßleb.
4Uma língua suave é árvore de vida; mas a língua perversa quebranta o espírito.
4Li ani naâtinac saß tûlanil chanchan li cheß re junelic yußam xban nak naxtenkßa saß lix yußam li ani na-abin re. Abanan li incßaß us naâtinac naxqßue chi rahocß xchßôl li na-abin re li cßaßru naxye.
5O insensato despreza a correção e seu pai; mas o que atende � admoestação prudentemente se haverá.
5Li ani mâcßaß xnaßleb naxtzßektâna lix kßusbal naqßueheß xban lix yucuaß. Abanan li sêb xchßôl naxqßue saß xchßôl lix kßusbal.
6Na casa do justo há um grande tesouro; mas nos lucros do ímpio há perturbação.
6Li ani tîc xchßôl cuan nabal cßaßru re saß rochoch. Abanan eb li incßaß useb xnaßleb incßaß nequeßxyal xsahil li cßaßruheb re.
7Os lábios dos sábios difundem conhecimento; mas não o faz o coração dos tolos.
7Eb li cuanqueb xnaßleb nequeßxqßue xnaßlebeb nabal. Ut eb li mâcßaßeb xnaßleb moco joßcan ta nequeßxbânu.
8O sacrifício dos ímpios é abominável ao Senhor; mas a oração dos retos lhe é agradável.
8Li Kâcuaß xicß naril lix mayejeb li incßaß useb xnaßleb. Abanan lix tijeb li tîqueb xchßôl li Kâcuaß naxcßul chi sa saß xchßôl.
9O caminho do ímpio é abominável ao Senhor; mas ele ama ao que segue a justiça.
9Li Kâcuaß xicß naril li cßaßru nequeßxbânu li incßaß useb xnaßleb. Abanan naxraheb li nequeßxbânu li tîquilal.
10Há disciplina severa para o que abandona a vereda; e o que aborrece a repreensão morrerá.
10Li nequeßxcanab xbânunquil li us tento xkßusbaleb chi cau. Li ani xicß naril lix kßusbal tâcâmk.
11O Seol e o Abadom estão abertos perante o Senhor; quanto mais o coração dos filhos dos homens!
11Li Kâcuaß naxnau chixjunil li cßaßru cuan saß lix naßajeb li camenak ut li xbalba. ¿Ma tojaß ta chic incßaß tixnau li cßaßru cuan saß xchßôl li junjûnk?
12O escarnecedor não gosta daquele que o repreende; não irá ter com os sábios.
12Li incßaß naxtau xyâlal incßaß naxra li ani naqßuehoc naßleb, chi moco nacuulac chiru cuânc saß xyânkeb li cuanqueb xnaßleb.
13O coração alegre aformoseia o rosto; mas pela dor do coração o espírito se abate.
13Li sa saß xchßôl seßse na-iloc. Li ani ra saß xchßôl saß xnakß ru nacßutun nak ra saß xchßôl.
14O coração do inteligente busca o conhecimento; mas a boca dos tolos se apascenta de estultícia.
14Li ani naxtau xyâlal naxsicß li châbil naßleb. Abanan li mâcßaßeb xnaßleb junes li tôntil naßleb nequeßxsicß.
15Todos os dias do aflito são maus; mas o coração contente tem um banquete contínuo.
15Li rahobtesinbileb, chixjunil incßaß na-el chi us chiruheb. Abanan eb li saheb saß xchßôl chixjunil us na-el chiruheb.
16Melhor é o pouco com o temor do Senhor, do que um grande tesouro, e com ele a inquietação.
16Kßaxal us xxucuanquil ru li Dios, usta nebaßo, chiru nak cuânk kabiomal ut cuânk karaylal.
17Melhor é um prato de hortaliça, onde há amor, do que o boi gordo, e com ele o ódio.
17Kßaxal us nak takatzaca li tzacaêmk li cubenak xtzßak ut takara kib chiru nak takatzaca li châbil tzacaêmk terto xtzßak ut xicß takil kib.
18O homem iracundo suscita contendas; mas o longânimo apazigua a luta.
18Li ani chßinpoß naxnimobresi ru li chßaßajquilal. Abanan li ani incßaß najoskßoß saß junpât, aßan naxyîb ru li chßaßajquilal saß usilal.
19O caminho do preguiçoso é como a sebe de espinhos; porém a vereda dos justos é uma estrada real.
19Chixjunil chßaßaj xbânunquil chiru li ani incßaß nacuulac chiru cßanjelac. Abanan chiru li ani nacuulac chiru cßanjelac, mâcßaß chßaßaj xbânunquil.
20O filho sábio alegra a seu pai; mas o homem insensato despreza a sua mãe.
20Li alalbej cuan xnaßleb naxqßue xsahil xchßôl lix naß xyucuaß. Abanan li alalbej incßaß naxtau xnaßleb naxtzßektâna lix naß xyucuaß.
21A estultícia é alegria para o insensato; mas o homem de entendimento anda retamente.
21Li ani mâcßaß xnaßlebeb saheb saß xchßôl nak mâcßaßeb xnaßleb. Abanan li sêb xchßôleb nequeßxqßue retal chi us li cßaßru nequeßxbânu.
22Onde não há conselho, frustram-se os projetos; mas com a multidão de conselheiros se estabelecem.
22Li ani incßaß naxpatzß xnaßleb incßaß us na-el riqßuin li cßaßru naxbânu. Abanan na-el chi us cui tâqßuehekß xnaßleb xbaneb nabal.
23O homem alegra-se em dar uma resposta adequada; e a palavra a seu tempo quão boa é!
23Li ani naxnau xsumenquil junak li patzßoc nasahoß saß xchßôl. Ut kßaxal cuißchic us nak teßxye junak âtin nak tâajekß ru.
24Para o sábio o caminho da vida é para cima, a fim de que ele se desvie do Seol que é em baixo.
24Li ani naxnau cßoxlac tâxic saß choxa xban nak cuan saß tîquilal. Ut tixcol rib chiru lix naßajeb li camenak.
25O Senhor desarraiga a casa dos soberbos, mas estabelece a herança da viúva.
25Li Kâcuaß naxsach ru lix jun cablaleb li nequeßxkßetkßeti ribeb. Ut naxcol rix li cßaßru cuan reheb li xmâlcaßan.
26Os desígnios dos maus são abominação para o Senhor; mas as palavras dos limpos lhe são aprazíveis.
26Li Kâcuaß xicß naril li cßaßru nequeßxcßoxla li incßaß useb xnaßleb. Abanan nacuulac chiru li cßaßru nequeßxcßoxla li tîqueb xchßôl.
27O que se dá � cobiça perturba a sua própria casa; mas o que aborrece a peita viverá.
27Li ani naxrahi ru chixjunil naxqßue saß raylal lix jun cablal. Abanan li ani incßaß naxcßûluban nak tâtuminâk ru, aßan sa tâcuânk.
28O coração do justo medita no que há de responder; mas a boca dos ímpios derrama coisas más.
28Li ani tîc xchßôl toj naxcßoxla chi us cßaßru tâsumênk cuiß. Abanan li incßaß useb xnaßleb yibru nequeßsumen cuiß xban nak incßaß nequeßxcßoxla cßaßru nequeßxye.
29Longe está o Senhor dos ímpios, mas ouve a oração dos justos.
29Li Kâcuaß incßaß narabi lix tijeb li incßaß useb xnaßleb. Abanan eb li tîqueb xchßôl, li Kâcuaß narabi lix tijeb.
30A luz dos olhos alegra o coração, e boas-novas engordam os ossos.
30Li ani seßse na-iloc naxqßue sahil chßôlej. Ut li châbil esilal naqßuehoc cacuilal.
31O ouvido que escuta a advertência da vida terá a sua morada entre os sábios.
31Li ani narabi lix kßusbal châbil tâcuânk. Ut tâcuânk xnaßaj saß xyânkeb li cuanqueb xnaßleb.
32Quem rejeita a correção menospreza a sua alma; mas aquele que escuta a advertência adquire entendimento.
32Li ani incßaß naxqßue saß xchßôl lix kßusbal, aßan xjunes naxtzßektâna rib. Abanan li ani naxqßue saß xchßôl lix kßusbal naxtau xnaßleb.Li ani naxxucua ru li Kâcuaß naxtau xnaßleb. Ut li ani târaj tâqßuehekß xlokßal tento tixcubsi rib.
33O temor do Senhor é a instrução da sabedoria; e adiante da honra vai a humildade.
33Li ani naxxucua ru li Kâcuaß naxtau xnaßleb. Ut li ani târaj tâqßuehekß xlokßal tento tixcubsi rib.