1O vinho é escarnecedor, e a bebida forte alvoroçadora; e todo aquele que neles errar não e sábio.
1Li na-ucßac vino nayiboß ru lix naßleb. Ut li na-ucßac re li haß li nacaltesin nasach xnaßleb. Li ani nabânun re chi joßcan, aßan mâcßaß xnaßleb.
2Como o bramido do leão é o terror do rei; quem o provoca a ira peca contra a sua própria vida.
2Nak najoskßoß li rey, aßan chanchan nak najoskßoß li cakcoj. Li ani naxchikß xjoskßil li rey naxqßue xyußam saß xiu.
3Honroso é para o homem o desviar-se de questões; mas todo insensato se entremete nelas.
3Li ani incßaß napletic, aßan jun lokßal chokß re. Abanan li ani mâcßaß xnaßleb, junes ticoc plêt naxbânu.
4O preguiçoso não lavra no outono; pelo que mendigará na sega, e nada receberá.
4Li ani incßaß nacuulac chiru cßanjelac incßaß na-au saß xkßehil li âuc. Abanan nak nacuulac xkßehil li kßoloc naxic chi kßoloc. Mâcßaß naxtau xban nak incßaß nacßanjelac.
5Como águas profundas é o propósito no coração do homem; mas o homem inteligente o descobrirá.
5Li châbil naßleb li cuan riqßuin junak cuînk incßaß nacßutun. Chanchan li haß cham cuan chßaßaj risinquil. Abanan li ani sêb xchßôl tixnau xqßuebal retal li châbil naßleb cuan riqßuin.
6Muitos há que proclamam a sua própria bondade; mas o homem fiel, quem o achará?
6Nabaleb li cristian nequeßxye nak châbileb. Abanan junak li châbil cristian, chßaßaj xtaubal.
7O justo anda na sua integridade; bem-aventurados serão os seus filhos depois dele.
7Us xak reheb li alal cßajolbej li xeßcuan xnaß xyucuaß saß tîquilal ut saß châbilal.
8Assentando-se o rei no trono do juízo, com os seus olhos joeira a todo malfeitor.
8Nak junak li rey nachunla saß li raklebâl âtin, yal riqßuin rilbal li junjûnk naxqßue retal ani cuan xmâc.
9Quem pode dizer: Purifiquei o meu coração, limpo estou de meu pecado?
9Mâ ani naru nayehoc re nak tzßakal re ru li râm. Incßaß naru naxye nak mâcßaß chic li mâc riqßuin.
10O peso fraudulento e a medida falsa são abominação ao Senhor, tanto uma como outra coisa.
10Li Dios xicß naril li ani nabisoc chi incßaß tzßakal re ru.
11Até a criança se dá a conhecer pelas suas ações, se a sua conduta é pura e reta.
11Usta toj sâj junak, abanan nacßutun chanru lix naßleb riqßuin lix yehom xbânuhom.
12O ouvido que ouve, e o olho que vê, o Senhor os fez a ambos.
12Li Kâcuaß quixqßue li kaxic re nak to-abînk ut quixqßue ajcuiß li xnakß ku re nak to-ilok.
13Não ames o sono, para que não empobreças; abre os teus olhos, e te fartarás de pão.
13Mênumsi li cutan chi cuârc xban nak naru texcanâk saß nebaßil. Aj-ajak ban êru chi cßanjelac re nak cuânk nabal lê tzacaêmk.
14Nada vale, nada vale, diz o comprador; mas, depois de retirar-se, então se gaba.
14Laj lokßonel naxye: “Incßaß us lâ cßay.” Abanan nak ac x-el riqßuin laj cßay naxye nak us li xlokß.
15Há ouro e abundância de pedras preciosas; mas os lábios do conhecimento são jóia de grande valor.
15Li ani naxnau xqßuebal châbil naßleb kßaxal cuißchic lokß chiru li oro ut li tertôquil pec.
16Tira a roupa �quele que fica por fiador do estranho; e toma penhor daquele que se obriga por estrangeiros.
16Li ani tixsume xtojbal xcßas junak incßaß naxnau ru, isihomak li rakß ut têqßue chokß prenda.
17Suave é ao homem o pão da mentira; mas depois a sua boca se enche de pedrinhas.
17Li ani natzacan riqßuin balakßic, sa nak naxtzaca. Abanan mokon raylal tâchâlk saß xbên. Chanchan yô chi tzacânc chßochß.
18Os projetos se confirmam pelos conselhos; assim, pois, com prudencia faze a guerra.
18Li cßaßru naxcßûb ru junak, us na-el xban nak naxqßue saß xchßôl li châbil naßleb qßuebil re. Joßcan nak têcßoxla chi us nak têtiquib junak plêt.
19O que anda mexericando revela segredos; pelo que não te metas com quem muito abre os seus lábios.
19Li ani nacuulac chiru moloc âtin naxye resil li cßaßru cuan chi mukmu. Joßcan nak mêjunaji êrib riqßuineb li nequeßcuulac chiru jaloc âtin.
20O que amaldiçoa a seu pai ou a sua mãe, apagar-se-lhe-á a sua lâmpada nas, mais densas trevas.
20Li ani naxtzßektâna lix naß xyucuaß kßaxal ra tixcßul nak tâcâmk. Chanchan nak nachup li xam saß kßojyîn.
21A herança que no princípio é adquirida �s pressas, não será abençoada no seu fim.
21Li ani naxtau lix biomal saß junpât chi incßaß xraylal, mokon incßaß tâosobtesîk.
22Não digas: vingar-me-ei do mal; espera pelo Senhor e ele te livrará.
22Mâ jun sut têcßoxla xqßuebal rêkaj li raylal na-ux êre. Canabomak ban saß rukß li Kâcuaß ut aßan tâtenkßânk êre.
23Pesos fraudulentos são abomináveis ao Senhor; e balanças enganosas não são boas.
23Li bisleb incßaß tzßakal moco us ta. Li Kâcuaß xicß naril nak junak incßaß tzßakal nabisoc.
24Os passos do homem são dirigidos pelo Senhor; como, pois, poderá o homem entender o seu caminho?
24Li Kâcuaß, aßan naberesin re li junjûnk. Ut mâ ani nanaßoc re cßaßru nachal saß xbên.
25Laço é para o homem dizer precipitadamente: É santo; e, feitos os votos, então refletir.
25Xiu xiu chokß re junak cristian xyechißinquil li cßaßak re ru re li Dios cui incßaß tixcßoxla chi us xbên cua. Mâre mokon tixqßue retal nak incßaß târûk chixbânunquil.
26O rei sábio joeira os ímpios e faz girar sobre eles a roda.
26Li rey li cuan xnaßleb narakoc âtin saß xbêneb li incßaß useb xnaßleb ut naxqßueheb chixtojbal lix mâqueb.
27O espírito do homem é a lâmpada do Senhor, a qual esquadrinha todo o mais íntimo do coração.
27Li musikß li quiqßueheß reheb li cristian xban li Dios, aßan nacutanobresin re lix cßaßux li junjûnk. Chanchan jun li lámpara.
28A benignidade e a verdade guardam o rei; e com a benignidade sustém ele o seu trono.
28Junak li rey xakxôk saß xnaßaj lix cuanquil cui narahoc ut cui nataklan saß xyâlal.
29A glória dos jovens é a sua força; e a beleza dos velhos são as cãs.
29Eb li toj sâjeb cuanqueb xlokßal xban nak cuan xmetzßêuheb. Abanan li ac chêqueb cuanqueb xlokßal xban nak cuanqueb xnaßleb.Li mâusilal naru xbanbal riqßuin xcßulbal li raylal. Ut riqßuin xcßulbal li tzßûm naru xjalbal li cßaßux.
30Os açoites que ferem purificam do mal; e as feridas penetram até o mais íntimo do corpo.
30Li mâusilal naru xbanbal riqßuin xcßulbal li raylal. Ut riqßuin xcßulbal li tzßûm naru xjalbal li cßaßux.