1Como corrente de águas é o coração do rei na mão do Senhor; ele o inclina para onde quer.
1Joß nak li Kâcuaß naxberesi li nimaß, joßcan ajcuiß nak naxberesi lix cßaßuxeb li rey.
2Todo caminho do homem é reto aos seus olhos; mas o Senhor pesa os corações.
2Eb li cristian nequeßxcßoxla nak us chixjunil li nequeßxbânu. Abanan li Kâcuaß naxnau ma us malaj ut incßaß us li cuan saß lix cßaßuxeb.
3Fazer justiça e julgar com retidão é mais aceitável ao Senhor do que oferecer-lhe sacrifício.
3Chexcuânk saß châbilal ut saß tîquilal xban nak aßan li kßaxal lokß chiru li Dios chiru li cßatbil mayej.
4Olhar altivo e coração orgulhoso, tal lâmpada dos ímpios é pecado.
4Li kßetkßetil ut li nimobresînc ib, aßan mâc. Joßcan ajcuiß lix cßaßuxeb li incßaß useb xnaßleb.
5Os planos do diligente conduzem � abundância; mas todo precipitado apressa-se para a penúria.
5Li ani nequeßxcßoxla chi us li cßaßru nequeßxbânu, us nequeßel riqßuin li cßaßru nequeßxbânu. Abanan li ani incßaß nequeßxcßoxla chi us li cßaßru nequeßxbânu, eb aßan incßaß us nequeßel riqßuin li cßaßru nequeßxbânu.
6Ajuntar tesouros com língua falsa é uma vaidade fugitiva; aqueles que os buscam, buscam a morte.
6Mâcßaß na-oc cuiß li biomal sicßbil riqßuin balakßic. Yal nanumeß. Xban li balakßic nequeßxbânu yôqueb chixbokbal li câmc saß xbêneb.
7A violência dos ímpios arrebatá-los-á, porquanto recusam praticar a justiça.
7Li mâusilal nequeßxbânu li incßaß useb xnaßleb, aßan ajcuiß tâsachok reheb xban nak incßaß nequeßraj cuânc saß tîquilal.
8O caminho do homem perverso é tortuoso; mas o proceder do puro é reto.
8Li incßaß useb xnaßleb junes mâusilal nequeßxbânu. Abanan li châbileb xnaßleb nequeßxbânu li tîquilal.
9Melhor é morar num canto do eirado, do que com a mulher rixosa numa casa ampla.
9Kßaxal us li cuânc saß junak cab nebaß chiru li cuânc saß junak xnimal ru cab riqßuin junak ixakilbej junes pletic naxbânu.
10A alma do ímpio deseja o mal; o seu próximo não agrada aos seus olhos.
10Li incßaß useb xnaßleb junes mâusilal nequeßxcßoxla xbânunquil. Ut incßaß nequeßril xtokßobâl ruheb li ras rîtzßin.
11Quando o escarnecedor é castigado, o simples torna-se sábio; e, quando o sábio é instruído, recebe o conhecimento.
11Riqßuin lix kßusbal li incßaß useb xnaßleb nequeßxtzol ribeb li cubenak xcuanquil, usta mâcuaß aßan li yô xkßusbal. Joßcan ajcuiß li cuan xnaßleb. Naxqßue saß xchßôl lix kßusbal.
12O justo observa a casa do ímpio; precipitam-se os ímpios na ruína.
12Li Dios, aßan tîc xchßôl ut naxnau cßaßru yô chi cßulmânc saß rochocheb li incßaß useb xnaßleb. Joßcan nak naxcanabeb chi osocß.
13Quem tapa o seu ouvido ao clamor do pobre, também clamará e não será ouvido.
13Li ani incßaß narabi nak yô chixtzßâmanquil xtenkßanquil li nebaß, joßcan ajcuiß tixcßul aßan. Incßaß tâsumêk nak tixtzßâma xtenkßanquil.
14O presente que se dá em segredo aplaca a ira; e a dádiva �s escondidas, a forte indignação.
14Li ani nasihin chi mukmu, aßan narisi xjoskßil li yô xjoskßil.
15A execução da justiça é motivo de alegria para o justo; mas é espanto para os que praticam a iniqüidade.
15Li tîquilal naxqßue xsahil xchßôl li tîc xchßôl. Abanan eb li nequeßxbânu mâusilal, nachal li sachecß saß xbêneb.
16O homem que anda desviado do caminho do entendimento repousará na congregação dos mortos.
16Li ani naxcanab xbânunquil li châbil naßleb, tâchâlk li câmc saß xbên.
17Quem ama os prazeres empobrecerá; quem ama o vinho e o azeite nunca enriquecera.
17Li ani nequeßxcßoxla chirix junes li naxqßue xsahil xchßôleb teßnebaßokß. Joßcan ajcuiß eb li nequeßcuulac chiru rucßbal li vino ut xqßuebal li sununquil ban incßaß teßbiomokß.
18Resgate para o justo é o ímpio; e em lugar do reto ficará o prevaricador.
18Li tîqueb xchßôl incßaß teßqßuehekß chi cßuluc raylal. Eb li incßaß useb xnaßleb teßqßuehekß chi cßuluc raylal.
19Melhor é morar numa terra deserta do que com a mulher rixosa e iracunda.
19Kßaxal us li cuânc saß chaki chßochß bar mâcßaß cuan chiru li cuânc riqßuin junak ixakilbej junes pletic naxbânu.
20Há tesouro precioso e azeite na casa do sábio; mas o homem insensato os devora.
20Li ani cuan xnaßleb cuan xbiomal saß li rochoch ut cuan ajcuiß li sununquil ban. Abanan, li mâcßaß xnaßleb yal naxsach lix tumin chi mâcßaß rajbal.
21Aquele que segue a justiça e a bondade achará a vida, a justiça e a honra.
21Li ani naraj cuânc saß tîquilal ut saß châbilal naxtau lix yußam ut lix lokßal.
22O sábio escala a cidade dos valentes, e derriba a fortaleza em que ela confia.
22Li ani cuan xnaßleb narêchani jun li tenamit cau rib ut naxpoßi li tzßac li sutsu cuiß, li cßojcßôqueb cuiß raj xchßôleb li tenamit.
23O que guarda a sua boca e a sua língua, guarda das angústias a sua alma.
23Li ani incßaß naâtinac nabal, aßan yô chixcolbal rib chiru li raylal.
24Quanto ao soberbo e presumido, zombador é seu nome; ele procede com insolente orgulho.
24Kßetkßet ut aj hobonel nayeheß reheb li ani nequeßxnimobresi rib, li incßaß nequeßrâtina ras rîtzßin saß xyâlal.
25O desejo do preguiçoso o mata; porque as suas mãos recusam-se a trabalhar.
25Li ani incßaß nequeßcßanjelac nequeßcam. Xban nak incßaß nequeßcßanjelac, incßaß nequeßxtzaca li cßaßru nequeßxrahi ru.
26Todo o dia o ímpio cobiça; mas o justo dá, e não retém.
26Nequeßxnumsi li cutan chixrabal ru li cßaßak re ru. Abanan li tîqueb xchßôl nequeßsihin. Moco pixeb ta.
27O sacrifício dos ímpios é abominaçao; quanto mais oferecendo-o com intenção maligna!
27Li Kâcuaß xicß naril lix mayejeb li incßaß useb xnaßleb. ¿Ma tojaß ta chic tixcßul nak teßxqßue chi incßaß useb lix cßaßuxeb?
28A testemunha mentirosa perecerá; mas o homem que ouve falará sem ser contestado.
28Li ani naticßtißic chiru laj rakol âtin tâsachekß ru. Abanan li ani naxye li yâl, xakxo saß xnaßaj li râtin.
29O homem ímpio endurece o seu rosto; mas o reto considera os seus caminhos.
29Eb li incßaß useb xnaßleb nequeßxye nak cauheb rib. Abanan li tîqueb xchßôl nequeßxnau cuânc saß tîquilal.
30Não há sabedoria, nem entendimento, nem conselho contra o Senhor.
30Chiru li Kâcuaß mâcßaß na-oc cuiß li naßleb re li ruchichßochß.Eb li cuînk nequeßxcauresiheb lix cacuây re nak teßxic chi pletic. Abanan, aß li Kâcuaß, aßan li naqßuehoc reheb chi numtâc saß xbêneb li tenamit.
31O cavalo prepara-se para o dia da batalha; mas do Senhor vem a vitória.
31Eb li cuînk nequeßxcauresiheb lix cacuây re nak teßxic chi pletic. Abanan, aß li Kâcuaß, aßan li naqßuehoc reheb chi numtâc saß xbêneb li tenamit.