1Usazvirumbidza pamusoro pezuva ramangwana; nekuti hauzivi chaungavigirwa nezuva rimwe.
1NO te jactes del día de mañana; Porque no sabes qué dará de sí el día.
2Mumwe ngaakurumbidze, urege kuva muromo wako; Ngaave mweni, irege kuva miromo yako.
2Alábete el extraño, y no tu boca; El ajeno, y no tus labios.
3Ibwe rinorema, uye jecha rinorema; Asi kutsamwa kwebenzi kunokurira zvose nokurema.
3Pesada es la piedra, y la arena pesa; Mas la ira del necio es más pesada que ambas cosas.
4Hasha dzinokuvadza, uye kutsamwa kunokukura; Asi ndiani angamira pamberi pegodo.
4Cruel es la ira, é impetuoso el furor; Mas ¿quién parará delante de la envidia?
5Kurairwa pachena kunopfuura Rudo rwakavanzwa.
5Mejor es reprensión manifiesta Que amor oculto.
6Mavanga anotemwa neshamwari angatendwa, Asi kutsvoda komuvengi kunonyengedza.
6Fieles son las heridas del que ama; Pero importunos los besos del que aborrece.
7Mweya wakaguta unotsika pasi musvi wouchi; Asi mweya une nzara unoti zvose zvinozipa kunyange zvichivava.
7El alma harta huella el panal de miel; Mas al alma hambrienta todo lo amargo es dulce.
8Seshiri inoburuka ichienda kure nedendere rayo, Ndizvo zvakaita munhu anofamba-famba kure napaanogara.
8Cual ave que se va de su nido, Tal es el hombre que se va de su lugar.
9Mafuta nezvinonhuhwira zvinofadza moyo; Ndizvo zvinoitawo kunaka koushamwari hwomunhu kunobva pakuyanana kwemweya.
9El ungüento y el perfume alegran el corazón: Y el amigo al hombre con el cordial consejo.
10Usasiya shamwari yako neshamwari yababa vako; Usaenda kumba komunin'ina wako nezuva renhamo yako; Wokwako, ari pedo, anopfuura munin'ina uri kure,
10No dejes á tu amigo, ni al amigo de tu padre; Ni entres en casa de tu hermano el día de tu aflicción. Mejor es el vecino cerca que el hermano lejano.
11Mwanakomana wangu, iva wakachenjera, ufadze moyo wangu; Kuti ndigone kupindura anondishora.
11Sé sabio, hijo mío, y alegra mi corazón, Y tendré qué responder al que me deshonrare.
12Munhu akangwara anoona zvakaipa, ndokuvanda; Asi vasina mano vanopfuura havo, ndokuwira munjodzi.
12El avisado ve el mal, y escóndese, Mas los simples pasan, y llevan el daño.
13Munhu anozviita rubatso kumutorwa, umutorere nguvo yake; Umuite rubatso iye akazviita rubatso kumukadzi wokumwe.
13Quítale su ropa al que fió al extraño; Y al que fió á la extraña, tómale prenda.
14Anoropafadza shamwari yake nenzwi guru, achifumira mangwanani, Achanzi wakatukwa pamusoro pazvo.
14El que bendice á su amigo en alta voz, madrugando de mañana, Por maldición se le contará.
15Kudonha kusingaperi pazuva remvura zhinji Nomukadzi anokakavara, zvakafanana.
15Gotera continua en tiempo de lluvia, Y la mujer rencillosa, son semejantes:
16Anoda kumudzivisa, anodzidzisa mhepo; Ruoko rwake rworudyi rwakabata mafuta.
16El que pretende contenerla, arresta el viento: O el aceite en su mano derecha.
17Simbi inorodza simbi; Saizvozvo munhu anorodza chiso cheshamwari yake.
17Hierro con hierro se aguza; Y el hombre aguza el rostro de su amigo.
18Ani naani anochengeta muonde, achadya zvibereko zvawo; Anochengeta tenzi wake, achakudzwa.
18El que guarda la higuera, comerá su fruto; Y el que guarda á su señor, será honrado.
19Chiso sezvachinotarisana nechiso mumvura, Saizvozvo moyo womunhu unotarisana nomunhu.
19Como un agua se parece á otra, Así el corazón del hombre al otro.
20Sheori neAbhadhoni hazvitongoguti; Nameso omunhu haaguti.
20El sepulcro y la perdición nunca se hartan: Así los ojos del hombre nunca están satisfechos.
21Hari yokunyausa ndeyesirivha, nevira nderendarama; Saizvozvo munhu anozikamwa nezvaanofarira.
21El crisol prueba la plata, y la hornaza el oro: Y al hombre la boca del que lo alaba.
22Kunyange ukatswa benzi muduri nomutswi pakati pezviyo zvinotswiwa, Hupenzi hwaro hahungabvi kwariri.
22Aunque majes al necio en un mortero entre granos de trigo á pisón majados, No se quitará de él su necedad.
23Shingaira uzive chimiro chamakwai ako; Uchengete zvakanaka mapoka ako.
23Considera atentamente el aspecto de tus ovejas; Pon tu corazón á tus rebaños:
24nekuti fuma haigari nokusingaperi; Ko korona inogara kusvikira kumarudzi ose here?
24Porque las riquezas no son para siempre; ¿Y será la corona para perpetuas generaciones?
25Uswa hunoenda bumhudza ndokubuda, Nemiriwo yamakomo inovunganidzwa.
25Saldrá la grama, aparecerá la hierba, Y segaránse las hierbas de los montes.
26Makwayana anokuvigira zvokufuka zvako, Uye mbudzi ndiwo mutengo weminda.
26Los corderos para tus vestidos, Y los cabritos para el precio del campo:
27Mukaka wembudzi ucharingana zvokudya zvako, nezvokudya zveimba yako, Nokuraramisa varandasikana vako.
27Y abundancia de leche de las cabras para tu mantenimiento, y para mantenimiento de tu casa, Y para sustento de tus criadas.