1Qalbiga qasdiyadiisa dadkaa leh, Laakiinse carrabka jawaabtiisu xagga Rabbigay ka timaadaa.
1
انسان نقشههای زیادی میکشد، امّا نتیجهٔ نهایی آنها در دست خداست.
2Nin jidadkiisa oo dhammu waa la nadiifsan yihiin isaga, Laakiinse Rabbigu ruuxyaduu miisaamaa.
2
تمام کارهای انسان به نظر خودش درست است، ولی خداوند انگیزهها را میبیند.
3Shuqulladaada Rabbiga ku aamin, Oo fikirradaaduna way taagnaan doonaan.
3
نقشههای خود را به دست خداوند بسپار، آنگاه در کارهایت موفّق خواهی شد.
4Rabbigu wax kastuu isu abuuray, Haah, oo xataa ka sharka leh wuxuu u abuuray maalinta sharkaa.
4
خداوند هر چیز را برای هدفی آفریده است، حتّی شریران را برای روز بلا خلق کرده است.
5Ku alla kii qalbiga ka kibirsanu Rabbiga waa u karaahiyo, Waxaan aad idiin ku xaqiijinayaa inaan isagu taqsiir la'aan doonayn.
5
خداوند از اشخاص متکبّر نفرت دارد و هرگز اجازه نمیدهد که آنها از مجازات فرار کنند.
6Waxaa dembiga lagu kafaaraggudaa naxariis iyo run, Oo dadkuna waxay sharka kaga fogaadaan Rabbiga ka cabsashadiisa.
6
درستکار و با وفا باش که خدا گناهت را میبخشد. از خداوند بترس تا به بدی گرفتار نگردی.
7Markii Rabbigu ku farxo nin jidadkiis, Wuxuu nabad dhex dhigaa isaga iyo xataa cadaawayaashiisa.
7
وقتی کسی خدا را خشنود میسازد، خدا کاری میکند که حتّی دشمنان آن شخص هم با او آشتی و مصالحه نمایند.
8Wax yar oo xaqnimo la jirto Ayaa ka wanaagsan wax badan oo kordha oo xaqdarro la jirto.
8
مال کم که از راه درست به دست آمده باشد، بهتر است از ثروت هنگفتی که از راه غلط جمع شده باشد.
9Nin walba qalbigiisaa jidkiisa u fiirsada, Laakiinse Rabbigaa tallaabooyinkiisa toosiya.
9
انسان در فکر خود نقشهها میکشد، امّا خداوند او را در انجام آنها هدایت میکند.
10Xukunka Rabbigu wuxuu ku jiraa bushimaha boqorka, Afkiisuna kuma xadgudbo garsooridda.
10
فرمان پادشاه مانند وحی قاطع است، پس او نباید در قضاوت اشتباه کند.
11Miisaankii iyo kafadihii xaq ah Rabbigaa leh, Dhagaxyada miisaanka oo kiishka ku jira oo dhammuna waa shuqulkiisa.
11
ترازو و سنگهای درست از آن خداوند است، هر معاملهای باید با انصاف باشد.
12Waa u karaahiyo boqorrada inay xumaan falaan. Waayo, carshigu xaqnimuu ku dhismaa.
12
پادشاهان نباید ظلم کنند، زیرا تخت سلطنت بر اساس عدالت استوار میماند.
13Boqorradu bushimaha xaqa ah way ku farxaan, Oo kii si qumman u hadlana way jecel yihiin.
13
پادشاهان اشخاص راستگو را دوست دارند و از وجود آنها خشنود میشوند.
14Boqor cadhadiisu waa sida warqaadayaal geeriyeed, Laakiinse nin caqli leh ayaa qaboojin doona.
14
خشم پادشاه پیک مرگ است، امّا شخص عاقل آن را فرو مینشاند.
15Nuurka wejiga boqorka nolol baa ku jirta, Oo raallinimadiisuna waa sida daruurta roobka dambe.
15
خوشی و رضایت پادشاه مانند ابر بهاری است که حیات به ارمغان میآورد.
16In xigmad la helaa intee bay ka sii wanaagsan tahay in dahab la helo! In waxgarasho la helaana waa laga doortaa in lacag la helo.
16
کسب حکمت بهتر است از اندوختن طلا و نقره.
17Kuwa qumman jidkoodu waa inay sharka ka leexdaan, Kii jidkiisa dhawraa naftiisuu ilaaliyaa.
17
راه مردم نیک از بدی به دور است و هر که در این راه قدم بردارد، جان خود را حفظ خواهد کرد.
18Kibirku wuxuu hor socdaa baabba', Oo madaxweynaanuna waxay hor socotaa dhicid.
18
نتیجهٔ غرور، هلاکت است و تکبّر به سقوط میانجامد.
19In kuwa kibirsan booli lala qaybsado Waxaa ka sii wanaagsan in kuwa hooseeya laysla sii hoosaysiiyo.
19
بهتر است انسان متواضع باشد و با مردم ستمدیده بنشیند از اینکه با اشخاص متکبّر باشد و در غنایم آنها شریک شود.
20Kii hadalka dhegaystaa wax wanaagsan buu heli doonaa, Oo ku alla kii Rabbiga aaminaana waa barakaysan yahay.
20
آنهایی که از کلام خدا اطاعت میکنند، سعادتمند میشوند و کسانیکه بر او توکّل نمایند، برکت مییابند.
21Kii qalbigiisu caqli leeyahay waxaa loogu yeedhi doonaa mid miyir leh, Oo bushimaha macaankooduna waxbarashuu kordhiyaa.
21
شخص دانا از روی فهمش شناخته میشود و سخنان دلنشین او تأثیر زیادی دارد.
22Waxgarashadu waa u il nololeed kii haysta, Laakiinse edbinta nacasyadu waa nacasnimo.
22
حکمت برای کسانیکه از آن برخوردارند، چشمهٔ حیات است؛ ولی حماقت برای مردم نادان مجازات به بار میآورد.
23Kii caqli leh qalbigiisu afkiisuu wax baraa, Oo waxbarashuu bushimihiisa u kordhiyaa.
23
دل شخص دانا، لبهای او را هدایت میکند و سخنان او تشویقآمیز است.
24Hadalkii wacanu waa sida awlallo shinniyeed oo kale, Nafta wuu u macaan yahay, oo lafahana waa u caafimaad.
24
سخنان محبّتآمیز مانند عسل شیرین است و جان انسان را شفا میدهد.
25Waxaa jirta waddo dadka la qumman, Laakiinse dhammaadkeedu waa jidadkii dhimashada.
25
راههایی هستند که به نظر انسان راست میآیند، امّا عاقبت به مرگ منتهی میشوند.
26Kii hawshooda gaajadiisuu u hawshoodaa, Waayo, afkiisaa qasba isaga.
26
اشتهای کارگر، او را به کار وادار میکند، زیرا او میخواهد شکم خود را سیر کند.
27Ninkii waxmatare ahu xumaan buu qodqodaa, Oo bushimihiisana waxaa ku jira dab wax gubaya.
27
آدم بدکار نقشههای پلید میکشد و سخنانش مانند آتش میسوزاند.
28Ninkii qalloocanu muran buu beeraa, Oo kii xan badanuna wuxuu kala kaxeeyaa saaxiibbo.
28
شخص گمراه، جنگ و ستیز برپا میکند و آدم سخنچین، دوستان خوب را از هم جدا میسازد.
29Ninka wax dulmaa deriskiisuu sasabtaa, Oo wuxuu u kaxeeyaa jid aan wanaagsanayn.
29
شخص ظالم، همسایهٔ خود را فریب میدهد و او را به راه غلط میکشاند.
30Kii indhaha isugu qabta inuu wax qalloocan hindiso, Oo bushimihiisa qaniinaa, shar buu soo wadaa.
30
مواظب آنانی باش که با لبخند به تو چشمک میزنند، آنها در دلشان برای تو نقشههای پلیدی دارند.
31Madaxa cirro lahu waa taaj sharfeed Haddii laga helo jidka xaqnimada.
31
عمر طولانی هدیهای است که به مردم نیک داده میشود و موی سفید تاج جمال آنهاست.
32Kii cadhada u gaabiyaa waa ka wanaagsan yahay kii xoog badan, Oo kii ruuxiisa xukumaana waa ka wanaagsan yahay kii magaalo qabsada.Saamiga waxaa lagu tuuraa dhabta, Laakiinse go'aankiisa oo dhan Rabbigaa leh.
32
صبر از قدرت بهتر است و شخصی که بر نفس خود تسلّط دارد از کسیکه شهر را تسخیر نماید برتر است.
انسان قرعه میاندازد تا ارادهٔ خدا را بداند، امّا پاسخ را خدا تعیین میکند.
33Saamiga waxaa lagu tuuraa dhabta, Laakiinse go'aankiisa oo dhan Rabbigaa leh.
33
انسان قرعه میاندازد تا ارادهٔ خدا را بداند، امّا پاسخ را خدا تعیین میکند.