1Jawaabta qaboobu cadhada way qaboojisaa, Laakiinse hadalkii qallafsanu xanaaq buu kiciyaa.
1
پاسخ ملایم خشم را فرو مینشاند، امّا پاسخ سخت، خشم را برمیانگیزاند.
2Kuwa caqliga leh carrabkoodu aqoon buu ku hadlaa, Laakiinse afka nacasyadu wuxuu shubaa nacasnimo.
2
از زبان شخص دانا حکمت میچکد، ولی از دهان شخص نادان حماقت بیرون میآید.
3Rabbiga indhihiisu meel kastay jiraan, Iyagoo fiirinaya kuwa xun iyo kuwa wanaagsan.
3
خدا همهجا را زیر نظر دارد و ناظر کارهای مردمان نیک و بد میباشد.
4Carrabka wanaagsanu waa geed nololeed Laakiinse carrabka qalloocan ayaa qalbigu ku jabaa.
4
سخنان خوب حیات میبخشند، امّا حرفهای بد باعث دلشکستگی میشود.
5Nacasku edbinta aabbihiis wuu quudhsadaa, Laakiinse kii canaanta maqlaa miyir buu yeeshaa.
5
شخص نادان نصیحت والدین خود را بیاهمیّت میشمارد، ولی فرزند عاقل تأدیب آنها خود را میپذیرد.
6Kan xaqa ah gurigiisa khasnad weyn baa taal, Laakiinse waxa kan sharka leh u kordhaa waa dhib.
6
خانهٔ شخص صادق از ثروت پُر است، امّا دسترنج مردم بدکار برای آنها تلخکامی به بار میآورد.
7Kuwa caqliga leh bushimahoodu aqoon bay faafiyaan, Laakiinse qalbiga nacasyadu sidaas ma aha.
7
دانش توسط اشخاص دانا منتشر میشود نه به وسیلهٔ مردم نادان که در آنها راستی نیست.
8Allabariga kuwa sharka lahu Rabbiga waa u karaahiyo, Laakiinse kuwa qumman baryadoodu isagay ka farxisaa.
8
خداوند از قربانیهای مردم بدکار متنفّر است، امّا از دعای درستکاران خشنود میگردد.
9Jidka kan sharka lahu Rabbiga waa u karaahiyo, Laakiinse isagu waa jecel yahay kii xaqnimada raaca.
9
خدا از کارهای بدکاران متنفّر است، امّا پیروان راستی را دوست میدارد.
10Kii jidka ka taga waa u taqsiir kulul, Oo kii canaanta necebuna wuu dhiman doonaa.
10
کسانیکه راه راست را ترک کردهاند، مجازات سختی در انتظار آنهاست، و اگر نخواهند که تأدیب و اصلاح شوند، خواهند مرد.
11She'ool iyo halligaaduba Rabbiga hortiisay yaalliin, Haddaba intee in ka sii badan buu arkaa qalbiga binu-aadmiga?
11
حتّی دنیای مردگان از نظر خدا پنهان نیست، پس آیا انسان میتواند افکار خود را از او پنهان کند؟
12Kii wax quudhsadaa ma jecla in la canaanto, Oo dooni maayo inuu kuwa caqliga leh u tago.
12
کسیکه کارش مسخره کردن است، از نزدیک شدن به اشخاص دانا خودداری میکند، زیرا دوست ندارد که سرزنش آنها را بشنود.
13Qalbigii faraxsanu wejiguu nuuriyaa, Laakiinse caloolxumaanta ayaa qalbigu ku jabaa.
13
دلِ شاد، چهره را شاداب میسازد، امّا دلِ غمگین، روح را افسرده میکند.
14Kii garasho leh qalbigiisu aqoon buu doondoonaa, Laakiinse nacasyada afkoodu wuxuu cunaa nacasnimo.
14
شخص عاقل تشنهٔ معرفت است، امّا شخص نادان خود را با حماقت سیر میکند.
15Kuwa dhibaataysan maalmahooda oo dhammu waa xunxun yihiin, Laakiinse kii qalbigiisu faraxsan yahay had iyo goorba waa u iid.
15
زندگی برای شخص فقیر سراسر زحمت است، همهچیز به نظرش بد میآید، امّا اگر دلش شاد باشد، از زندگی لذّت میبرد.
16Wax yar oo Rabbiga ka cabsashadiisu la jirto Ayaa ka wanaagsan khasnado badan oo dhib la jirto.
16
دارایی کم همراه با خداترسی بهتر است از ثروت هنگفتِ با اضطراب.
17Cunto khudaareed oo jacayl la jiro Ayaa ka wanaagsan dibi la cayiliyey oo nacayb la jiro.
17
خوردن نان و سبزی در جایی که محبّت هست بهتر است از خوردن کباب در جایی که نفرت وجود دارد.
18Ninkii cadho badanu muran buu kiciyaa, Laakiinse kii cadhada u gaabiyaa murankuu qaboojiyaa.
18
شخص تندخو نزاع برپا میکند، ولی شخص صبور دعوا را فرو مینشاند.
19Ninkii caajis ah jidkiisu waa sida meel qodxan leh oo kale, Laakiinse kii xaq ah jidkiisu waa dariiq bannaan.
19
راه شخص تنبل با خار پوشیده است، امّا راه آدم درستکار هموار است.
20Wiilkii caqli lahu aabbihiisuu ka farxiyaa, Laakiinse ninkii nacas ahu hooyadiisuu quudhsadaa.
20
فرزندان دانا پدران خود را خوشحال میسازند، امّا فرزندان احمق مادران خود را تحقیر میکنند.
21Nacasnimadu waa u farxad ninkii caqlidaran, Laakiinse ninkii garasho lahu si qumman buu u socdaa.
21
آدم احمق از کارهای احمقانه لذّت میبرد، امّا شخص دانا از راه راست منحرف نمیشود.
22Meeshii aan talo jirin xaajooyinku waa baabba', Laakiinse taliyayaashii badan ayay ku hagaagaan.
22
نقشهای که بدون مشورت کشیده شود، با شکست مواجه میگردد؛ امّا مشورت زیاد باعث موفّقیّت میشود.
23Nin wuxuu farxad ka helaa jawaabta afkiisa, Oo eraygii wakhti ku habboon la yidhaahdaana sidee buu u wanaagsan yahay!
23
جواب درست لذّتبخش است و سخنی که به جا گفته شود چه نیکوست.
24Jidka noloshu waa u kor kii caqli leh, Si uu uga tago She'oolka hoose.
24
راه مردم دانا به سوی حیات بالا میرود و آنها را از سقوط در دنیای مردگان باز میدارد.
25Rabbigu wuu dumin doonaa guriga kuwa kibirka leh, Laakiinse dhulka carmalka xadkiisa wuu adkayn doonaa.
25
خداوند خانهٔ مردم متکبّر را ویران میکند، امّا از دارایی بیوه زنان حفاظت مینماید.
26Rabbigu fikirrada sharka ah aad buu u karhaa, Laakiinse kuwa daahirkaa hadal wanaagsan bay ku hadlaan.
26
خداوند از نقشههای پلید متنفّر است، ولی افکار پاک را میپسندد.
27Kan faa'iido u hunguri weynu reerkiisuu dhibaa, Laakiinse kii hadiyadaha necebu wuu noolaan doonaa.
27
کسیکه دنبال سود نامشروع میرود، به خانوادهٔ خود لطمه میزند؛ امّا کسیکه از رشوه نفرت دارد، زندگی خوبی خواهد داشت.
28Kan xaqa ah qalbigiisu wuxuu ka fikiraa sida loo jawaabo, Laakiinse kuwa sharka leh afkoodu wuxuu shubaa waxyaalo shar ah.
28
آدم خوب پیش از جواب دادن فکر میکند، امّا شخص بد زود جواب میدهد و مشکلات به بار میآورد.
29Rabbigu kuwa sharka leh wuu ka fog yahay, Laakiinse kuwa xaqa ah baryadooduu maqlaa.
29
خداوند از مردم بدکار دور است، ولی دعای اشخاص نیک را میشنود.
30Indhaha nuurkoodu qalbiguu ka farxiyaa, Oo warkii wanaagsanuna lafahuu barwaaqaysiiyaa.
30
دیدن روی شاد و خندان و شنیدن خبر خوش به انسان خوشی و سلامتی میبخشد.
31Dhegtii canaanta nolosha maqashaa Waxay joogi doontaa kuwa caqliga leh dhexdooda.
31
کسیکه انتقادهای اصلاح کننده را قبول کند، داناست.
32Kii edbinta diidaa naftiisuu quudhsadaa, Laakiinse kii canaanta maqlaa waxgarashuu helaa.Rabbiga ka cabsashadiisu waa edbinta xigmadda, Oo sharaftana waxaa ka horreeya is-hoosaysiinta.
32
کسیکه تأدیب را نپذیرد، خود را حقیر میسازد؛ ولی هر که آن را بپذیرد، دانایی کسب میکند.
خداترسی به انسان حکمت میآموزد و فروتنی برای او عزّت و احترام به بار میآورد.
33Rabbiga ka cabsashadiisu waa edbinta xigmadda, Oo sharaftana waxaa ka horreeya is-hoosaysiinta.
33
خداترسی به انسان حکمت میآموزد و فروتنی برای او عزّت و احترام به بار میآورد.