¹LOS proverbios de Salomón, hijo de David, rey de Israel:

¹گفتار حکیمانه سلیمان ـ پسر داود، پادشاه بنی اسرائیل.

²Para entender sabiduría y doctrina; Para conocer las razones prudentes;

²این گفتار حکیمانه به شما کمک می کند تا حکمت و نصیحت خوب را تشخیص بدهید و گفتار عاقلانه را بفهمید.

³Para recibir el consejo de prudencia, Justicia, y juicio y equidad;

³به شما یاد می دهد که چطور عاقلانه و با عدالت و انصاف و امانت زندگی کنید.

⁴Para dar sagacidad á los simples, Y á los jóvenes inteligencia y cordura.

⁴این گفتار حکیمانه به اشخاص بی تجربه حکمت می آموزد و جوانان را به افرادی لایق و کاردان تبدیل می کند.

⁵Oirá el sabio, y aumentará el saber; Y el entendido adquirirá consejo;

⁵این گفتار حکیمانه، حتی حکمت دانشمندان را زیادتر کرده و افراد تحصیل کرده را راهنمایی می کند تا بتوانند معنی گفتار حکما و مسائل مشکل دانشمندان را درک نمایند.

⁶Para entender parábola y declaración; Palabras de sabios, y sus dichos oscuros.

⁶ترس خداوند، ابتدای حکمت است، اما مردم نادان ارزش حکمت و ادب را نمی دانند.

⁷El principio de la sabiduría es el temor de Jehová: Los insensatos desprecian la sabiduría y la enseñanza.

⁷ای پسر من، نصیحت پدر خود را بشنو و تعلیمات مادرت را فراموش مکن.

⁸Oye, hijo mío, la doctrina de tu padre, Y no desprecies la dirección de tu madre:

⁸تعلیمات آن ها مانند تاج عزت و جلال بر سر تو و گردنبند زیبایی و افتخار بر گردنت خواهند بود.

⁹Porque adorno de gracia serán á tu cabeza, Y collares á tu cuello.

⁹فرزندم، وقتی گناهکاران کوشش می کنند تو را فریب دهند، تسلیم نشو.

¹⁰Hijo mío, si los pecadores te quisieren engañar, No consientas.

¹⁰اگر بگویند: «بیا با هم متحد شویم تا یک نفر را بکشیم و کمین کنیم تا خون بی گناهان را بریزیم،

¹¹Si dijeren: Ven con nosotros, Pongamos asechanzas á la sangre, Acechemos sin motivo al inocente;

¹¹بیا تا مثل قبر آن ها را زنده زنده قورت کنیم و مانند مرگ بر سر آن ها نازل شویم،

¹²Los tragaremos vivos como el sepulcro, Y enteros, como los que caen en sima;

¹²هرگونه اموال گرانبها به دست می آوریم و خانه های خود را از اموال دزدی پُر می کنیم.

¹³Hallaremos riquezas de todas suertes, Henchiremos nuestras casas de despojos;

¹³بیا باهم همدست شویم تا هرچه بدزدیم با هم تقسیم کنیم.»

¹⁴Echa tu suerte entre nosotros; Tengamos todos una bolsa:

¹⁴فرزندم، با آن ها در یک راه مرو و از آن مردم دوری کن.

¹⁵Hijo mío, no andes en camino con ellos; Aparta tu pie de sus veredas:

¹⁵چونکه پای آن ها به خاطر شرارت می دود و برای ریختن خون شتاب می کند.

¹⁶Porque sus pies correrán al mal, E irán presurosos á derramar sangre.

¹⁶انداختن دام در مقابل چشمان یک پرنده کار بیهوده ای است.

¹⁷Porque en vano se tenderá la red Ante los ojos de toda ave;

¹⁷اما این قبیل افراد، برای خود دام می نشانند، دامی که خودشان در آن هلاک خواهند شد.

¹⁸Mas ellos á su propia sangre ponen asechanzas, Y á sus almas tienden lazo.

¹⁸دزدی، عاقبت باعث هلاکت دزد می شود. سرنوشت کسانی که با قتل و غارت زندگی می کنند، هلاکت و نابودی است.

¹⁹Tales son las sendas de todo el que es dado á la codicia, La cual prenderá el alma de sus poseedores.

¹⁹حکمت در کوچه ها و در جاده ها با آواز بلند همه را صدا می زند.

²⁰La sabiduría clama de fuera, Da su voz en las plazas:

²⁰در دروازۀ شهرها و هر جائی که مردم دور هم جمع می شوند، فریاد می کند:

²¹Clama en los principales lugares de concurso; En las entradas de las puertas de la ciudad dice sus razones:

²¹«ای مردم نادان، تا کی می خواهید احمق باشید؟ تا به کی می خواهید از مسخره کردن دانش لذت ببرید؟ تا به کی مردم احمق از حکمت نفرت می کنند؟

²²¿Hasta cuándo, oh simples, amaréis la simpleza, Y los burladores desearán el burlar, Y los insensatos aborrecerán la ciencia?

²²وقتی شما را صدا می کنم گوش بدهید. پندهای خوبی می دهم و آنچه می دانم به شما می آموزم.

²³Volveos á mi reprensión: He aquí yo os derramaré mi espíritu, Y os haré saber mis palabras.

²³چندین بار من شما را صدا کردم، نیامدید. دستهای خود را به طرف شما دراز کردم، پروا نکردید.

²⁴Por cuanto llamé, y no quisisteis: Extendí mi mano, y no hubo quien escuchase;

²⁴نصایح مرا نپذیرفتید و نخواستید که شما را اصلاح کنم.

²⁵Antes desechasteis todo consejo mío, Y mi reprensión no quisisteis:

²⁵پس، وقتی گرفتار شوید، به شما می خندم و هنگامی که دچار ترس و وحشت شوید، شما را مسخره می کنم.

²⁶También yo me reiré en vuestra calamidad, Y me burlaré cuando os viniere lo que teméis;

²⁶وقتی ترس مثل طوفان به شما حمله کند و مصیبت مانند گردباد، دور شما را بگیرد، وقتی که به تنگدستی و پریشانی دچار شوید.

²⁷Cuando viniere como una destrucción lo que teméis, Y vuestra calamidad llegare como un torbellino; Cuando sobre vosotros viniere tribulación y angustia.

²⁷آن وقت مرا صدا خواهید کرد ولی جواب نخواهم داد. همه جا به دنبال من خواهید گشت، ولی مرا نخواهید یافت،

²⁸Entonces me llamarán, y no responderé; Buscarme han de mañana, y no me hallarán:

²⁸زیرا شما هرگز به حکمت توجه نکردید و از خداوند اطاعت ننمودید.

²⁹Por cuanto aborrecieron la sabiduría, Y no escogieron el temor de Jehová,

²⁹هیچ وقت با من مشورت نکردید و به نصیحت های من توجه ننمودید.

³⁰Ni quisieron mi consejo, Y menospreciaron toda reprensión mía:

³⁰بنابراین، آنچه کاشته اید درو خواهید کرد و اعمال شما، شما را گرفتار می سازد.

³¹Comerán pues del fruto de su camino, Y se hartarán de sus consejos.

³¹مردم نادان که حکمت را قبول نمی کنند، نابود می شوند و بی توجهی آن ها، خود شان را هلاک خواهد کرد.اما کسانی که به من گوش بدهند در آرامش زندگی خواهند کرد و از هیچ چیزی نخواهند ترسید.»

³²Porque el reposo de los ignorantes los matará, Y la prosperidad de los necios los echará á perder.

³²اما کسانی که به من گوش بدهند در آرامش زندگی خواهند کرد و از هیچ چیزی نخواهند ترسید.»

³³Mas el que me oyere, habitará confiadamente, Y vivirá reposado, sin temor de mal.