¹CUANDO te sentares á comer con algún señor, Considera bien lo que estuviere delante de ti;

¹وقتی با شخصی مهمی غذا می خوری، بخاطر داشته باش که با چه کسی نشسته ای.

²Y pon cuchillo á tu garganta, Si tienes gran apetito.

²اگر شخص پُرخوری هستی، کارد را بر گلوی خود بگذار

³No codicies sus manjares delicados, Porque es pan engañoso

³و حریص غذاهای لذیذ او نباش، زیرا ممکن است ترا فریب بدهد.

⁴No trabajes por ser rico; Pon coto á tu prudencia.

⁴عاقل باش و برای کسب ثروت، خود را خسته نکن،

⁵¿Has de poner tus ojos en las riquezas, siendo ningunas? Porque hacerse han alas, Como alas de águila, y volarán al cielo.

⁵زیرا ثروت پایدار نیست و مانند عقاب می پرد و ناپدید می شود.

⁶No comas pan de hombre de mal ojo, Ni codicies sus manjares:

⁶از خوان شخص خسیس غذا نخور و برای طعام های لذیذ او حریص نباش،

⁷Porque cual es su pensamiento en su alma, tal es él. Come y bebe, te dirá; Mas su corazón no está contigo.

⁷زیرا او حساب هرچه را که بخوری در فکر خود نگاه می دارد. او تعارف می کند و می گوید: «بخور و بنوش»، اما این را از صمیم دل نمی گوید.

⁸Vomitarás la parte que tú comiste, Y perderás tus suaves palabras.

⁸لقمه ای را که خورده ای استفراغ خواهی کرد و تشکرات تو برباد خواهند رفت.

⁹No hables á oídos del necio; Porque menospreciará la prudencia de tus razones.

⁹آدم احمق را نصیحت نکن، زیرا او سخنان حکیمانۀ ترا بی اهمیت می شمارد.

¹⁰No traspases el término antiguo, Ni entres en la heredad de los huérfanos:

¹⁰سرحد مُلک خود را که از قدیم تعیین شده تغییر نده و زمین یتیمان را بزور نگیر،

¹¹Porque el defensor de ellos es el Fuerte, El cual juzgará la causa de ellos contra ti.

¹¹زیرا خداوند «حامی» آن ها باقدرت است و به داد آن ها می رسد.

¹²Aplica tu corazón á la enseñanza, Y tus oídos á las palabras de sabiduría.

¹²وقتی معلم‏ ترا تعلیم می دهد، از صمیم دل به سخنان آموزندۀ آنها‏ گوش بده.

¹³No rehuses la corrección del muchacho: Porque si lo hirieres con vara, no morirá.

¹³از تأدیب کردن فرزند خویش کوتاهی نکن، زیرا تنبیه او را نمی کشد،

¹⁴Tú lo herirás con vara, Y librarás su alma del infierno.

¹⁴بلکه جان او را از هلاکت نجات می دهد.

¹⁵Hijo mío, si tu corazón fuere sabio, También á mí se me alegrará el corazón;

¹⁵فرزندم، اگر حکمت بیآموزی، دل من شاد می شود،

¹⁶Mis entrañas también se alegrarán, Cuando tus labios hablaren cosas rectas.

¹⁶و هنگامی که سخن راست بگوئی تمام وجودم به وجد می آید.

¹⁷No tenga tu corazón envidia de los pecadores, Antes persevera en el temor de Jehová todo tiempo:

¹⁷به بدکاران حسادت نورز، بلکه آرزوی تو اطاعت از خداوند باشد،

¹⁸Porque ciertamente hay fin, Y tu esperanza no será cortada.

¹⁸زیرا در اینصورت آیندۀ خوبی خواهی داشت و امید تو برباد نخواهد رفت.

¹⁹Oye tú, hijo mío, y sé sabio, Y endereza tu corazón al camino.

¹⁹فرزندم، عاقل باش و به سخنانم گوش بده. در راه راست قدم بردار

²⁰No estés con los bebedores de vino, Ni con los comedores de carne:

²⁰و با مردم شرابخور و شکم پرست معاشرت نکن،

²¹Porque el bebedor y el comilón empobrecerán: Y el sueño hará vestir vestidos rotos.

²¹زیرا کسانی که کارشان فقط خوردن و خوابیدن است، فقیر و محتاج می شوند.

²²Oye á tu padre, á aquel que te engendró; Y cuando tu madre envejeciere, no la menosprecies.

²²به نصیحت پدرت که ترا به وجود آورده است، گوش بده و مادرت را هنگامی که پیر می شود، خوار نشمار.

²³Compra la verdad, y no la vendas; La sabiduría, la enseñanza, y la inteligencia.

²³در پی حقیقت باش و حکمت و ادب و دانش را کسب کن و به هیچ قیمتی آن ها را از دست نده.

²⁴Mucho se alegrará el padre del justo: Y el que engendró sabio se gozará con él.

²⁴فرزند راستکار و دانا باش تا باعث خوشی و خوشنودی پدر و مادرت شوی.

²⁵Alégrense tu padre y tu madre, Y gócese la que te engendró.

²⁵فرزندم، سخنان مرا بشنو و زندگی مرا سرمشق خود قرار ده.

²⁶Dame, hijo mío, tu corazón, Y miren tus ojos por mis caminos.

²⁶بدان که زن بدکاره دام خطرناکی است.

²⁷Porque sima profunda es la ramera, Y pozo angosto la extraña.

²⁷او مانند راهزن در کمین قربانی های خود می نشیند و به تعداد مردم خیانتکار می افزاید.

²⁸También ella, como robador, acecha, Y multiplica entre los hombres los prevaricadores.

²⁸مصیبت و بدبختی نصیب چه کسی می شود؟ آن کیست که همیشه جنگ و دعوا برپا می کند، بی جهت زخمی می شود و چشمانش تار می گردند؟

²⁹¿Para quién será el ay? ¿para quién el ay? ¿para quién las rencillas? ¿Para quién las quejas? ¿para quién las heridas en balde? ¿Para quién lo amoratado de los ojos?

²⁹کسی که دایم شراب می خورد و بدنبال میگساری می رود.

³⁰Para los que se detienen mucho en el vino, Para los que van buscando la mistura.

³⁰پس فریفتۀ شراب گلگون نشو که در پیاله به تو چشمک می زند و بعد آهسته از گلویت پائین می رود،

³¹No mires al vino cuando rojea, Cuando resplandece su color en el vaso: Entrase suavemente;

³¹در آخر، مثل مار کشنده ترا نیش می زند و مانند کفچه مار ترا می گزد.

³²Mas al fin como serpiente morderá, Y como basilisco dará dolor:

³²چشمانت چیزهای عجیب و غریب می بینند و گرفتار وهم و خیال می گردی.

³³Tus ojos mirarán las extrañas, Y tu corazón hablará perversidades.

³³مانند کسی می شوی که در بحر خوابیده و با امواج آن دست و پنجه نرم می کند.می گوئی: «مرا زدند، اما دردی را احساس نمی کنم. چه وقت به هوش می آیم تا یک پیالۀ دیگر بنوشم؟»

³⁴Y serás como el que yace en medio de la mar, O como el que está en la punta de un mastelero.

³⁴می گوئی: «مرا زدند، اما دردی را احساس نمی کنم. چه وقت به هوش می آیم تا یک پیالۀ دیگر بنوشم؟»

³⁵Y dirás: Hiriéronme, mas no me dolió; Azotáronme, mas no lo sentí; Cuando despertare, aun lo tornaré á buscar.