¹EN esto, juntándose muchas gentes, tanto que unos á otros se hollaban, comenzó á decir á sus discípulos, primeramente: Guardaos de la levadura de los Fariseos, que es hipocresía.

¹Fólk hafði nú flykkst að í tugum þúsunda, svo að nærri tróð hver annan undir. Jesús tók þá að tala, fyrst til lærisveina sinna: ,,Varist súrdeig farísea, sem er hræsnin.

²Porque nada hay encubierto, que no haya de ser descubierto; ni oculto, que no haya de ser sabido.

²Ekkert er hulið, sem eigi verður opinbert, né leynt, er eigi verður kunnugt.

³Por tanto, las cosas que dijisteis en tinieblas, á la luz serán oídas; y lo que hablasteis al oído en las cámaras, será pregonado en los terrados.

³Því mun allt það, sem þér hafið talað í myrkri, heyrast í birtu, og það, sem þér hafið hvíslað í herbergjum, mun kunngjört á þökum uppi.

⁴Mas os digo, amigos míos: No temáis de los que matan el cuerpo, y después no tienen más que hacer.

⁴Það segi ég yður, vinir mínir: Hræðist ekki þá, sem líkamann deyða og fá að því búnu ekki meira að gjört.

⁵Mas os enseñaré á quién temáis: temed á aquel que después de haber quitado la vida, tiene poder de echar en la Gehenna: así os digo: á éste temed.

⁵Ég skal sýna yður, hvern þér eigið að hræðast. Hræðist þann, er hefur vald að deyða og að því búnu varpa í helvíti. Já, ég segi yður, hræðist hann.

⁶¿No se venden cinco pajarillos por dos blancas? pues ni uno de ellos está olvidado delante de Dios.

⁶Eru ekki fimm spörvar seldir fyrir tvo smápeninga? Og þó er ekki einn þeirra gleymdur Guði.

⁷Y aun los cabellos de vuestra cabeza están todos contados. No temáis pues: de más estima sois que muchos pajarillos.

⁷Hárin á höfði yðar eru jafnvel öll talin. Verið óhræddir, þér eruð meira verðir en margir spörvar.

⁸Y os digo que todo aquel que me confesare delante de los hombres, también el Hijo del hombre le confesará delante de los ángeles de Dios;

⁸En ég segi yður: Hvern þann sem kannast við mig fyrir mönnum, mun og Mannssonurinn kannast við fyrir englum Guðs.

⁹Mas el que me negare delante de los hombres, será negado delante de los ángeles de Dios.

⁹En þeim sem afneitar mér fyrir mönnum, mun afneitað verða fyrir englum Guðs.

¹⁰Y todo aquel que dice palabra contra el Hijo del hombre, le será perdonado; mas al que blasfemare contra el Espíritu Santo, no le será perdonado.

¹⁰Hverjum sem mælir gegn Mannssyninum, verður það fyrirgefið, en þeim sem lastmælir gegn heilögum anda, verður ekki fyrirgefið.

¹¹Y cuando os trajeren á las sinagogas, y á los magistrados y potestades, no estéis solícitos cómo ó qué hayáis de responder, ó qué hayáis de decir;

¹¹Og þegar þeir leiða yður fyrir samkundur, höfðingja og yfirvöld, hafið þá ekki áhyggjur af því, hvernig eða með hverju þér eigið að verja yður eða hvað þér eigið að segja.

¹²Porque el Espíritu Santo os enseñará en la misma hora lo que será necesario decir.

¹²Því að heilagur andi mun kenna yður á þeirri stundu, hvað segja ber.``

¹³Y díjole uno de la compañía: Maestro, di á mi hermano que parta conmigo la herencia.

¹³Einn úr mannfjöldanum sagði við hann: ,,Meistari, seg þú bróður mínum að skipta með mér arfinum.``

¹⁴Mas él le dijo: Hombre, ¿quién me puso por juez ó partidor sobre vosotros?

¹⁴Hann svaraði honum: ,,Maður, hver hefur sett mig dómara eða skiptaráðanda yfir ykkur?``

¹⁵Y díjoles: Mirad, y guardaos de toda avaricia; porque la vida del hombre no consiste en la abundancia de los bienes que posee.

¹⁵Og hann sagði við þá: ,,Gætið yðar, og varist alla ágirnd. Enginn þiggur líf af eigum sínum, þótt auðugur sé.``

¹⁶Y refirióles una parábola, diciendo: La heredad de un hombre rico había llevado mucho;

¹⁶Þá sagði hann þeim dæmisögu þessa: ,,Maður nokkur ríkur átti land, er hafði borið mikinn ávöxt.

¹⁷Y él pensaba dentro de sí, diciendo: ¿qué haré, porque no tengo donde juntar mis frutos?

¹⁷Hann hugsaði með sér: ,Hvað á ég að gjöra? Nú get ég hvergi komið fyrir afurðum mínum.`

¹⁸Y dijo: Esto haré: derribaré mis alfolíes, y los edificaré mayores, y allí juntaré todos mis frutos y mis bienes;

¹⁸Og hann sagði: ,Þetta gjöri ég: Ég ríf hlöður mínar og reisi aðrar stærri, og þangað safna ég öllu korni mínu og auðæfum.

¹⁹Y diré á mi alma: Alma, muchos bienes tienes almacenados para muchos años; repósate, come, bebe, huélgate.

¹⁹Og ég segi við sálu mína: Sála mín, nú átt þú mikinn auð til margra ára, hvíl þig nú, et og drekk og ver glöð.`

²⁰Y díjole Dios: Necio, esta noche vuelven á pedir tu alma; y lo que has prevenido, ¿de quién será?

²⁰En Guð sagði við hann: ,Heimskingi, á þessari nóttu verður sál þín af þér heimtuð, og hver fær þá það, sem þú hefur aflað?`

²¹Así es el que hace para sí tesoro, y no es rico en Dios.

²¹Svo fer þeim er safnar sér fé, en er ekki ríkur hjá Guði.``

²²Y dijo á sus discípulos: Por tanto os digo: No estéis afanosos de vuestra vida, qué comeréis; ni del cuerpo, qué vestiréis.

²²Og hann sagði við lærisveina sína: ,,Því segi ég yður: Verið ekki áhyggjufullir um líf yðar, hvað þér eigið að eta, né heldur um líkama yðar, hverju þér eigið að klæðast.

²³La vida más es que la comida, y el cuerpo que el vestido.

²³Lífið er meira en fæðan og líkaminn meira en klæðin.

²⁴Considerad los cuervos, que ni siembran, ni siegan; que ni tienen cillero, ni alfolí; y Dios los alimenta. ¿Cuánto de más estima sois vosotros que las aves?

²⁴Hyggið að hröfnunum. Hvorki sá þeir né uppskera, eigi hafa þeir forðabúr eða hlöðu, og Guð fæðir þá. Hve miklum mun eruð þér fremri fuglunum!

²⁵¿Y quién de vosotros podrá con afán añadir á su estatura un codo?

²⁵Og hver yðar getur með áhyggjum aukið spönn við aldur sinn?

²⁶Pues si no podéis aun lo que es menos, ¿para qué estaréis afanosos de lo demás?

²⁶Fyrst þér nú orkið ekki svo litlu, hví látið þér allt hitt valda yður áhyggjum?

²⁷Considerad los lirios, cómo crecen: no labran, ni hilan; y os digo, que ni Salomón con toda su gloria se vistió como uno de ellos.

²⁷Hyggið að liljunum, hversu þær vaxa. Hvorki vinna þær né spinna. En ég segi yður: Jafnvel Salómon í allri sinni dýrð var ekki svo búinn sem ein þeirra.

²⁸Y si así viste Dios á la hierba, que hoy está en el campo, y mañana es echada en el horno; ¿cuánto más á vosotros, hombres de poca fe?

²⁸Fyrst Guð skrýðir svo grasið á vellinum, sem í dag stendur, en á morgun verður í ofn kastað, hve miklu fremur mun hann þá klæða yður, þér trúlitlir!

²⁹Vosotros, pues, no procuréis qué hayáis de comer, ó qué hayáis de beber: ni estéis en ansiosa perplejidad.

²⁹Hafið ekki hugann við, hvað þér eigið að eta og hvað að drekka, og kvíðið engu.

³⁰Porque todas estas cosas buscan las gentes del mundo; que vuestro Padre sabe que necesitáis estas cosas.

³⁰Allt þetta stunda heiðingjar heimsins, en faðir yðar veit, að þér þarfnist þessa.

³¹Mas procurad el reino de Dios, y todas estas cosas os serán añadidas.

³¹Leitið heldur ríkis hans, og þá mun þetta veitast yður að auki.

³²No temáis, manada pequeña; porque al Padre ha placido daros el reino.

³²Vertu ekki hrædd, litla hjörð, því að föður yðar hefur þóknast að gefa yður ríkið.

³³Vended lo que poseéis, y dad limosna; haceos bolsas que no se envejecen, tesoro en los cielos que nunca falta; donde ladrón no llega, ni polilla corrompe.

³³Seljið eigur yðar og gefið ölmusu, fáið yður pyngjur, er fyrnast ekki, fjársjóð á himnum, er þrýtur ekki, þar sem þjófur fær eigi í nánd komist né mölur spillt.

³⁴Porque donde está vuestro tesoro, allí también estará vuestro corazón.

³⁴Því hvar sem fjársjóður yðar er, þar mun og hjarta yðar vera.

³⁵Estén ceñidos vuestros lomos, y vuestras antorchas encendidas;

³⁵Verið gyrtir um lendar, og látið ljós yðar loga,

³⁶Y vosotros semejantes á hombres que esperan cuando su señor ha de volver de las bodas; para que cuando viniere, y llamare, luego le abran.

³⁶og verið líkir þjónum, er bíða þess, að húsbóndi þeirra komi úr brúðkaupi og þeir geti lokið upp fyrir honum um leið og hann kemur og knýr dyra.

³⁷Bienaventurados aquellos siervos, á los cuales cuando el Señor viniere, hallare velando: de cierto os digo, que se ceñirá, y hará que se sienten á la mesa, y pasando les servirá.

³⁷Sælir eru þeir þjónar, sem húsbóndinn finnur vakandi, er hann kemur. Sannlega segi ég yður, hann mun gyrða sig belti, láta þá setjast að borði og koma og þjóna þeim.

³⁸Y aunque venga á la segunda vigilia, y aunque venga á la tercera vigilia, y los hallare así, bienaventurados son los tales siervos.

³⁸Og komi hann um miðnætti eða síðar og finni þá vakandi, sælir eru þeir þá.

³⁹Esto empero sabed, que si supiese el padre de familia á qué hora había de venir el ladrón, velaría ciertamente, y no dejaría minar su casa.

³⁹Það skiljið þér, að húsráðandi léti ekki brjótast inn í hús sitt, ef hann vissi, á hvaða stundu þjófurinn kæmi.

⁴⁰Vosotros pues también, estad apercibidos; porque á la hora que no pensáis, el Hijo del hombre vendrá.

⁴⁰Verið þér og viðbúnir, því að Mannssonurinn kemur á þeirri stundu, sem þér ætlið eigi.``

⁴¹Entonces Pedro le dijo: Señor, ¿dices esta parábola á nosotros, ó también á todos?

⁴¹Þá spurði Pétur: ,,Herra, mælir þú þessa líkingu til vor eða til allra?``

⁴²Y dijo el Señor: ¿Quién es el mayordomo fiel y prudente, al cual el señor pondrá sobre su familia, para que á tiempo les dé su ración?

⁴²Drottinn mælti: ,,Hver er sá trúi og hyggni ráðsmaður, sem húsbóndinn setur yfir hjú sín að gefa þeim skammtinn á réttum tíma?

⁴³Bienaventurado aquel siervo, al cual, cuando el señor viniere, hallare haciendo así.

⁴³Sæll er sá þjónn, er húsbóndinn finnur breyta svo, er hann kemur.

⁴⁴En verdad os digo, que él le pondrá sobre todos sus bienes.

⁴⁴Ég segi yður með sanni: Hann mun setja hann yfir allar eigur sínar.

⁴⁵Mas si el tal siervo dijere en su corazón: Mi señor tarda en venir: y comenzare á herir á los siervos y á las criadas, y á comer y á beber y á embriagarse;

⁴⁵En ef sá þjónn segir í hjarta sínu: ,Það dregst, að húsbóndi minn komi,` og tekur að berja þjóna og þernur, eta og drekka og verða ölvaður,

⁴⁶Vendrá el señor de aquel siervo el día que no espera, y á la hora que no sabe, y le apartará, y pondrá su parte con los infieles.

⁴⁶þá mun húsbóndi þess þjóns koma á þeim degi, er hann væntir ekki, á þeirri stundu, er hann veit ekki, höggva hann og láta hann fá hlut með ótrúum.

⁴⁷Porque el siervo que entendió la voluntad de su señor, y no se apercibió, ni hizo conforme á su voluntad, será azotado mucho.

⁴⁷Sá þjónn, sem veit vilja húsbónda síns og hefur ekki viðbúnað né gjörir vilja hans, mun barinn mörg högg.

⁴⁸Mas el que no entendió, é hizo cosas dignas de azotes, será azotado poco: porque á cualquiera que fué dado mucho, mucho será vuelto á demandar de él; y al que encomendaron mucho, más le será pedido.

⁴⁸En hinn, sem veit hann ekki, en vinnur til refsingar, mun barinn fá högg. Hver sem mikið er gefið, verður mikils krafinn, og af þeim verður meira heimtað, sem meira er léð.

⁴⁹Fuego vine á meter en la tierra: ¿y qué quiero, si ya está encendido?

⁴⁹Ég er kominn að varpa eldi á jörðu. Hversu vildi ég, að hann væri þegar kveiktur!

⁵⁰Empero de bautismo me es necesario ser bautizado: y ­cómo me angustio hasta que sea cumplido!

⁵⁰Skírn á ég að skírast. Hversu þungt er mér, uns hún er fullnuð.

⁵¹¿Pensáis que he venido á la tierra á dar paz? No, os digo; mas disensión.

⁵¹Ætlið þér, að ég sé kominn að færa frið á jörðu? Nei, segi ég yður, heldur sundurþykki.

⁵²Porque estarán de aquí adelante cinco en una casa divididos; tres contra dos, y dos contra tres.

⁵²Upp frá þessu verða fimm í sama húsi sundurþykkir, þrír við tvo og tveir við þrjá,

⁵³El padre estará dividido contra el hijo, y el hijo contra el padre; la madre contra la hija, y la hija contra la madre; la suegra contra su nuera, y la nuera contra su suegra.

⁵³faðir við son og sonur við föður, móðir við dóttur og dóttir við móður, tengdamóðir við tengdadóttur sína og tengdadóttir við tengdamóður.``

⁵⁴Y decía también á las gentes: Cuando veis la nube que sale del poniente, luego decís: Agua viene; y es así.

⁵⁴Hann sagði og við fólkið: ,,Þá er þér sjáið ský draga upp í vestri, segið þér jafnskjótt: ,Nú fer að rigna.` Og svo verður.

⁵⁵Y cuando sopla el austro, decís: Habrá calor; y lo hay.

⁵⁵Og þegar vindur blæs af suðri, segið þér: ,Nú kemur hiti.` Og svo fer.

⁵⁶Hipócritas! Sabéis examinar la faz del cielo y de la tierra; ¿y cómo no reconocéis este tiempo?

⁵⁶Hræsnarar, útlit lofts og jarðar kunnið þér að ráða, en hvernig er því farið, að þér kunnið ekki að meta þennan tíma?

⁵⁷¿Y por qué aun de vosotros mismos no juzgáis lo que es justo?

⁵⁷Hví dæmið þér ekki af sjálfum yður, hvað rétt sé?

⁵⁸Pues cuando vas al magistrado con tu adversario, procura en el camino librarte de él; porque no te arrastre al juez, y el juez te entregue al alguacil, y el alguacil te meta en la cárcel.

⁵⁸Þegar þú ferð með andstæðingi þínum fyrir yfirvald, þá kostaðu kapps um það á leiðinni að ná sáttum við hann, til þess að hann dragi þig ekki fyrir dómarann, dómarinn afhendi þig böðlinum, og böðullinn varpi þér í fangelsi.Ég segi þér, eigi munt þú komast út þaðan, fyrr en þú hefur borgað síðasta eyri.``

⁵⁹Te digo que no saldrás de allá, hasta que hayas pagado hasta el último maravedí.

⁵⁹Ég segi þér, eigi munt þú komast út þaðan, fyrr en þú hefur borgað síðasta eyri.``