1LOS proverbios de Salomón, hijo de David, rey de Israel:
1¶ Ko nga whakatauki a Horomona tama a Rawiri, kingi o Iharaira;
2Para entender sabiduría y doctrina; Para conocer las razones prudentes;
2E mohiotia ai te whakaaro nui, te ako; e kitea ai nga kupu o te matauranga;
3Para recibir el consejo de prudencia, Justicia, y juicio y equidad;
3E riro mai ai te ako a te ngakau mahara, te tika, te whakawa, te mea ano e rite ana;
4Para dar sagacidad á los simples, Y á los jóvenes inteligencia y cordura.
4Hei hoatu i te ngakau tupato ki nga kuware, i te matauranga, i te ngarahu pai ki te taitamariki;
5Oirá el sabio, y aumentará el saber; Y el entendido adquirirá consejo;
5Kia whakarongo ai te tangata whakaaro nui, kia nui ake ai tona mohio; kia whiwhi ai te tangata tupato ki nga whakaaro mohio:
6Para entender parábola y declaración; Palabras de sabios, y sus dichos oscuros.
6E mohio ai ia ki te whakatauki, ki te kupu whakarite, ki nga kupu a nga whakaaro nui, ki a ratou korero whakapeka.
7El principio de la sabiduría es el temor de Jehová: Los insensatos desprecian la sabiduría y la enseñanza.
7¶ Ko te wehi ki a Ihowa te timatanga o te matauranga; e whakahawea ana te whakaarokore ki te whakaaro nui, ki te ako.
8Oye, hijo mío, la doctrina de tu padre, Y no desprecies la dirección de tu madre:
8Whakarongo, e taku tama, ki te ako a tou papa, kaua hoki e whakarerea te ture a tou whaea;
9Porque adorno de gracia serán á tu cabeza, Y collares á tu cuello.
9Ka waiho hoki ena hei pare ataahua mo tou matenga, hei mekameka whakapaipai mo tou kaki.
10Hijo mío, si los pecadores te quisieren engañar, No consientas.
10¶ E taku tama, ki te whakawaia koe e te hunga hara, kaua e whakaae.
11Si dijeren: Ven con nosotros, Pongamos asechanzas á la sangre, Acechemos sin motivo al inocente;
11Ki te mea ratou, Tatou ka haere, ka whakapapa atu, ka whakaheke toto; kia whanga puku tatou, he mea takekore, mo te tangata harakore:
12Los tragaremos vivos como el sepulcro, Y enteros, como los que caen en sima;
12Horomia oratia ratou e tatou, peratia me ta te rua tupapaku; ka riro tinana ratou, ka pera me te hunga e heke atu ana ki te poka:
13Hallaremos riquezas de todas suertes, Henchiremos nuestras casas de despojos;
13Ka kitea e tatou nga taonga utu nui katoa, ka whakakiia o tatou whare ki ta tatou e pahua ai:
14Echa tu suerte entre nosotros; Tengamos todos una bolsa:
14Maka mai tou wahi ki roto ki to matou; kia kotahi te putea ma tatou katoa.
15Hijo mío, no andes en camino con ellos; Aparta tu pie de sus veredas:
15E taku tama, kaua e haere tahi i te ara me ratou; kaiponuhia tou waewae i to ratou huarahi;
16Porque sus pies correrán al mal, E irán presurosos á derramar sangre.
16E rere ana hoki o ratou waewae ki te kino, e hohoro ana ratou ki te whakaheke toto.
17Porque en vano se tenderá la red Ante los ojos de toda ave;
17He maumau hoki te hora o te kupenga ki te tirohanga a tetahi manu.
18Mas ellos á su propia sangre ponen asechanzas, Y á sus almas tienden lazo.
18Ko ratou, he whakaheke i o ratou toto ano i whakapapa ai ratou; he whakamate i a ratou ano i piri ai ratou.
19Tales son las sendas de todo el que es dado á la codicia, La cual prenderá el alma de sus poseedores.
19Ka pena nga huarahi o te hunga apo taonga; ko te ora ano o ona rangatira e tangohia.
20La sabiduría clama de fuera, Da su voz en las plazas:
20¶ E hamama ana te whakaaro nui i te huarahi; e puaki ana tona reo i nga waharoa;
21Clama en los principales lugares de concurso; En las entradas de las puertas de la ciudad dice sus razones:
21E karanga ana ia i te tino wahi whakaminenga; i te wahi tuwhera o nga kuwaha, i roto i te pa, e puaki ana ana kupu;
22¿Hasta cuándo, oh simples, amaréis la simpleza, Y los burladores desearán el burlar, Y los insensatos aborrecerán la ciencia?
22E te hunga kuware, kia pehea ake te roa o to koutou aroha ki te kuwaretanga? O te hiahia ranei o te hunga whakahi ki to ratou whakahi? O te whakakino ranei a te hunga wairangi ki te matauranga?
23Volveos á mi reprensión: He aquí yo os derramaré mi espíritu, Y os haré saber mis palabras.
23Tahuri mai ki taku ako: na ka ringihia e ahau toku wairua ki a koutou, ka whakaaturia aku kupu ki a koutou.
24Por cuanto llamé, y no quisisteis: Extendí mi mano, y no hubo quien escuchase;
24I karanga atu hoki ahau, heoi kihai koutou i pai mai; i totoro atu toku ringa, a kihai tetahi i whai whakaaro mai;
25Antes desechasteis todo consejo mío, Y mi reprensión no quisisteis:
25Heoi whakakahoretia iho e koutou toku whakaaro katoa, kihai hoki i aro ki taku ako:
26También yo me reiré en vuestra calamidad, Y me burlaré cuando os viniere lo que teméis;
26Mo reira ka kata ahau i te ra o to koutou aitua; ka tawai ina pa te pawera ki a koutou.
27Cuando viniere como una destrucción lo que teméis, Y vuestra calamidad llegare como un torbellino; Cuando sobre vosotros viniere tribulación y angustia.
27Ina tae mai to koutou pawera ano he tupuhi, a ka pa mai to koutou aitua ano he paroro; ina tae mai te pouri me te ngakau mamae ki a koutou.
28Entonces me llamarán, y no responderé; Buscarme han de mañana, y no me hallarán:
28Ko reira ratou karanga ai ki ahau, a e kore ahau e whakahoki kupu atu; ka rapu nui ratou i ahau, otiia e kore ahau e kitea e ratou:
29Por cuanto aborrecieron la sabiduría, Y no escogieron el temor de Jehová,
29Mo ratou i kino ki te matauranga; kihai hoki i whiriwhiria e ratou te wehi ki a Ihowa;
30Ni quisieron mi consejo, Y menospreciaron toda reprensión mía:
30Kihai i aro mai ki oku whakaaro; whakahawea ana ratou ki taku kupu riri katoa.
31Comerán pues del fruto de su camino, Y se hartarán de sus consejos.
31Na reira ka kai ratou i nga hua o to ratou nei ara, ka whakakiia ano hoki ki nga mea i titoa e ratou.
32Porque el reposo de los ignorantes los matará, Y la prosperidad de los necios los echará á perder.
32Ko te tahuritanga atu hoki o nga kuware hei patu i a ratou; ko te ngakau warea ano hoki o nga wairangi hei huna i a ratou.
33Mas el que me oyere, habitará confiadamente, Y vivirá reposado, sin temor de mal.
33Ko te tangata ia e rongo ana ki ahau, ka au tona noho, ka tea hoki i te wehi ki te kino.