¹CUANDO te sentares á comer con algún señor, Considera bien lo que estuviere delante de ti;

¹यदि तिमी कुनै अधिकृतसित भोजनमा बसेको छौ भने याद राख तिमी कसको अघि छौ।

²Y pon cuchillo á tu garganta, Si tienes gran apetito.

²तिमी धेरै खाने गर्थ्यौ भने पनि तिमीले आफूलाई नियन्त्रणमा राख्नु पर्छ।

³No codicies sus manjares delicados, Porque es pan engañoso

³उसको स्वादिलो भोजनद्वारा परिक्षीत नहोउ किनभने उसको भोजन छलपूर्ण हुन्छ। -7-

⁴No trabajes por ser rico; Pon coto á tu prudencia.

⁴धनी बन्न चेष्टा गर्दै आफैंलाई नथकाऊ। यदि तिमी बुद्धिमानी छौ भने तिमीले यस्तो गर्न बन्द गर।

⁵¿Has de poner tus ojos en las riquezas, siendo ningunas? Porque hacerse han alas, Como alas de águila, y volarán al cielo.

⁵धन-सम्पत्ति हेर्दा-हेर्दा शेष भएर जान्छ। धन सम्पत्ति आफ्नो पंखेटा फैलाएर उडेर जाने चरा झैं आकाशमा जान्छ। -8-

⁶No comas pan de hombre de mal ojo, Ni codicies sus manjares:

⁶एउटा कञ्जूस मानिस सित भोजन नखाऊ। उसको घरमा पकाएको स्वादिलो भोजनको इच्छा नगर।

⁷Porque cual es su pensamiento en su alma, tal es él. Come y bebe, te dirá; Mas su corazón no está contigo.

⁷त्यो यस्तो मानिस हो जो आफ्नो भोजनको मोल लगाई रहन्छ। तिमीलाई त भन्छ, “तिमी खाऊ, मस्त भई खाऊ,” तर त्यो उसको मनभित्रबाट भनेको होइन।

⁸Vomitarás la parte que tú comiste, Y perderás tus suaves palabras.

⁸तिमीले अलिकति खाएको पनि उकेलि दिने छौ अनि तिमीले उसलाई गरेका प्रशंसाहरू व्यर्थ भएर जान्छन्। -9-

⁹No hables á oídos del necio; Porque menospreciará la prudencia de tus razones.

⁹मूर्खले तिम्रा ज्ञानी वचनहरूलाई घृणा गर्छ, मूर्खसित कुरा नगर। -10-

¹⁰No traspases el término antiguo, Ni entres en la heredad de los huérfanos:

¹⁰जमीनमा पुरानो सिमाना भए त्यसलाई सार्ने प्रयास नगर। टुहुरा-टुहुरीहरूको जमीन जबरजस्ती दखल नगर।

¹¹Porque el defensor de ellos es el Fuerte, El cual juzgará la causa de ellos contra ti.

¹¹किनभने परमप्रभु ती अनाथहरूको शक्तिशाली संरक्षक हुनु हुन्छ जसले अनाथहरूको पक्षमा तिमीसित अदालतमा लडनु हुन्छ। -11-

¹²Aplica tu corazón á la enseñanza, Y tus oídos á las palabras de sabiduría.

¹²तिमीहरूको विचारलाई अनुशासनमा लगाऊ अनि ज्ञानको शिक्षाहरूमा ध्यान देऊ। -12-

¹³No rehuses la corrección del muchacho: Porque si lo hirieres con vara, no morirá.

¹³आवश्यकता अनुसार नानीलाई सधैं सजाय देऊ। सजाय दिदाँ त्यो मर्दैन।

¹⁴Tú lo herirás con vara, Y librarás su alma del infierno.

¹⁴यदि तिमीले उसलाई सजाय दियौ भने, तिमीले उसलाई चिहानबाट रक्षा गर्ने छौ। -13-

¹⁵Hijo mío, si tu corazón fuere sabio, También á mí se me alegrará el corazón;

¹⁵हे मेरो छोरो, तिमी बुद्धिमान् भयौ भने म खुशी हुनेछु।

¹⁶Mis entrañas también se alegrarán, Cuando tus labios hablaren cosas rectas.

¹⁶यदि तिमीले सही कुराहरू गरेको सुन्न पाए म हृदयबाट नै खुशी हुने थिँए।

¹⁷No tenga tu corazón envidia de los pecadores, Antes persevera en el temor de Jehová todo tiempo:

¹⁷पापीहरूको ईर्ष्या नगर। तर सबै समयमा, परमप्रभुलाई सम्मान गर।

¹⁸Porque ciertamente hay fin, Y tu esperanza no será cortada.

¹⁸तब तिम्रो एउटा भविष्य हुन्छ, तिम्रो आशा कहिल्यै हराउने छैन। -15-

¹⁹Oye tú, hijo mío, y sé sabio, Y endereza tu corazón al camino.

¹⁹मेरो छोरो, सुन र ज्ञानी बन! सधैं सही बाटोमा हिडने कुरा ख्याल गर।

²⁰No estés con los bebedores de vino, Ni con los comedores de carne:

²⁰धेरै भोजन गर्ने तथा दाखरस पिउँने मानिस सित मित्रता नराख।

²¹Porque el bebedor y el comilón empobrecerán: Y el sueño hará vestir vestidos rotos.

²¹जुन मानिसले धेरै खान्छ अनि धेरै पिउँछ भने गरीब हुन्छ। उसको उडाइले उसलाई थोत्रो लुगा लगाउने बनाई दिन्छ। -19-

²²Oye á tu padre, á aquel que te engendró; Y cuando tu madre envejeciere, no la menosprecies.

²²तिम्रा बाबु जसले तिमीलाई जीवन दिए उनको बचनहरू सुन। तिम्री आमा भनेर उनलाई हेला नगर।

²³Compra la verdad, y no la vendas; La sabiduría, la enseñanza, y la inteligencia.

²³सत्यतालाई किन अनि यसलाई नबेच। ज्ञान, अनुशासन अनि समझ शक्तिलाई पनि किन।

²⁴Mucho se alegrará el padre del justo: Y el que engendró sabio se gozará con él.

²⁴इमान्दार मानिसका बाबु अति सुखी मानिस हुन। यदि कुनै मानिसको बुद्धिमान नानी छ, भने त्यस नानीले घरमा खुशीयाली ल्याउँछ।

²⁵Alégrense tu padre y tu madre, Y gócese la que te engendró.

²⁵यसर्थ तिम्रा आमा-बाबु तिमी सित खुशी भई बसुन्। तिम्री आमाले आनन्द पाउन। -17-

²⁶Dame, hijo mío, tu corazón, Y miren tus ojos por mis caminos.

²⁶हे मेरो छोरो! म जे भन्दैछु अलिक ध्यान दिएर सुन। मैले भनेका कुराहरू स्वीकार गर।

²⁷Porque sima profunda es la ramera, Y pozo angosto la extraña.

²⁷एउटी वेश्या एक गहिरो खाडल जस्तो हो एक व्यभिचारिणी स्त्री, एक साँधुरो इनार जस्तो हो।

²⁸También ella, como robador, acecha, Y multiplica entre los hombres los prevaricadores.

²⁸एउटा खराब आइमाई डाँकुले झैं बाटो ढुकेर वस्छे अनि धेरै मानिसहरूलाई अविश्वासी बनाउँछे। -18-

²⁹¿Para quién será el ay? ¿para quién el ay? ¿para quién las rencillas? ¿Para quién las quejas? ¿para quién las heridas en balde? ¿Para quién lo amoratado de los ojos?

²⁹कसको दयनीयता छ? कसको दुःख छ? को कष्टमा डुबेकोछ? को झगडा टंटामा फँसेकोछ? बिना कारण कसले चोट पाएको छ? कसको आँखा राता भएका छन्?

³⁰Para los que se detienen mucho en el vino, Para los que van buscando la mistura.

³⁰तिनीहरू ती हुन् जो रात दिन दाखरसको सेवनमा बिताउछन अनि जो मिश्रित मद्य चाख्न भोजनहरूमा जान्छन्।

³¹No mires al vino cuando rojea, Cuando resplandece su color en el vaso: Entrase suavemente;

³¹दाखरसद्वारा दाखको रातो रंगद्वारा यसको प्याला भित्रको चमकद्वारा सम्मोहित नहोऊ। यो बिना अवरोध घाँटीबाट तल स्वाट्टै जान्छ।

³²Mas al fin como serpiente morderá, Y como basilisco dará dolor:

³²तर अन्तमा यसले सर्पले झैं डस्छ गोप्य विष भएको विषालु सर्पले झैं डस्छ गोप्य विष भएको विषालु सर्पले झैं डस्छ।

³³Tus ojos mirarán las extrañas, Y tu corazón hablará perversidades.

³³तिमीले विचित्र चीजहरू देख्ने छौ। भ्रान्त विचार, तिम्रो मनमा कूद्ने छन्।

³⁴Y serás como el que yace en medio de la mar, O como el que está en la punta de un mastelero.

³⁴तिमीलाई यस्तो लाग्नेछ महासमुद्रको माथिल्लो सतहमा सुतिरहेछौ, तिमी जहाज माथि सुतिरहेछौ।

³⁵Y dirás: Hiriéronme, mas no me dolió; Azotáronme, mas no lo sentí; Cuando despertare, aun lo tornaré á buscar.

³⁵तिमी भन्छौ तिनीहरूले मलाई हिर्काए मैले अनुभव गरिनँ, तिनीहरूले पिटे तर मलाई थाहा भएन। म कति वेला ब्यूँझन्छु? म जान्छु अनि अर्का मद्य पिउँछु। -19-