1NO te jactes del día de mañana; Porque no sabes qué dará de sí el día.
1तिमीलाई ज्ञान छैन भोलि के हुने हो, यसर्थ भविष्यमा हुने कुरा लिएर शेखी नगर।
2Alábete el extraño, y no tu boca; El ajeno, y no tus labios.
2आफ्नो प्रशंसा अरूले गरोस्, आफैंले होइन।
3Pesada es la piedra, y la arena pesa; Mas la ira del necio es más pesada que ambas cosas.
3ढुङ्गा गह्रौं हुन्छ, बलुवा ओसार्नु अप्ठेरो पर्छ तर क्रोधित मूर्खले गराएको कष्ट सहनु त्यो भन्दा अझ गाह्रो हुन्छ ।
4Cruel es la ira, é impetuoso el furor; Mas ¿quién parará delante de la envidia?
4रिस निर्दयी हुन्छ अनि क्रोध एउटा बाढी झैं हुन्छ, तर डाहको सामुने को खडा हुन सक्छ?
5Mejor es reprensión manifiesta Que amor oculto.
5लुकेको माया भन्दा खुल्ला आलोचना राम्रो।
6Fieles son las heridas del que ama; Pero importunos los besos del que aborrece.
6साथीले तिमीलाई कुनै बेला कडा शब्द भन्ला उसको उदेश्य नराम्रो होइन। तर शुत्रको चुम्बनहरू झूटा हुन्छन्। उसले तिमीलाई दया नै देखाओस, तर उसको हृदयमा तिमीप्रति शत्रुताले नै बास गरेको हुन्छ।
7El alma harta huella el panal de miel; Mas al alma hambrienta todo lo amargo es dulce.
7अघाएको बेला मह पनि मीठो हुँदैन, तर भोकाएको मानिसको लागि सबै तीतो चीज पनि मीठो हुन्छ।
8Cual ave que se va de su nido, Tal es el hombre que se va de su lugar.
8आफ्नो घर छाडे पछि गुँडबाट निस्केको चरा जस्तै भौतारिन्छ।
9El ungüento y el perfume alegran el corazón: Y el amigo al hombre con el cordial consejo.
9अत्तर तथा सुगन्धित वस्तुहरूले मनमा आनन्द ल्याउँछ। अनि एकजना मानिसको साथीको आनन्ददायता हृदय देखि दिएको सल्लाहबाट आउँछ।
10No dejes á tu amigo, ni al amigo de tu padre; Ni entres en casa de tu hermano el día de tu aflicción. Mejor es el vecino cerca que el hermano lejano.
10आफ्नो साथी अनि बाबुको साथीलाई कहिल्यै नभूल्नु। आपद आइलागेको समयमा भाइ भनी टाडो सहायता माग्न नजानु कारण टाडाको भाइ भन्दा छिमेकी नै उपयोगी हुन्छ।
11Sé sabio, hijo mío, y alegra mi corazón, Y tendré qué responder al que me deshonrare.
11हे मेरो छोरो! तिमी बुद्धिमान् भएर मेरो मन खुशी पारिदेऊ ताकि, जसले मलाई घृणागर्छ त्यसलाई म जवाफ दिन सकुँ।
12El avisado ve el mal, y escóndese, Mas los simples pasan, y llevan el daño.
12बुद्धिमानी मानिस आपत आईलाग्ने चाल पाए, सुरक्षाको निम्ति शरण लिन्छ तर अज्ञानीमानिस शिरहरू सीधा पारेर यसै आपततिर जान्छ अनि दुःख पाउँछ।
13Quítale su ropa al que fió al extraño; Y al que fió á la extraña, tómale prenda.
13एउटा अपरिचित मानिसलाई उधारो दिन्छौं भने उसको कोट बन्धक लेऊ। निश्चित होऊ की उसले तिमीलाई ती विदेशीहरूको बन्धकको रूपमा केहि दिन्छ।
14El que bendice á su amigo en alta voz, madrugando de mañana, Por maldición se le contará.
14प्रभात स्वागतको लागि जसले छिमेकीको निंन्द्रा बिच्काउन जान्छ उसले श्राप पाउँछ।
15Gotera continua en tiempo de lluvia, Y la mujer rencillosa, son semejantes:
15एउटा कचकचे, झगडालु, पत्नी वर्षाको दिनमा पानी चुहुने छाना जस्ती हो।
16El que pretende contenerla, arresta el viento: O el aceite en su mano derecha.
16उसलाई रोक्न कोशीष गर्नु हावा चल्नुबाट रोक्न प्रयास गर्नु जस्तै अथवा हातहरूले तेल समात्न प्रयास गर्नु जस्तै व्यर्थ हो।
17Hierro con hierro se aguza; Y el hombre aguza el rostro de su amigo.
17जसरी फलामको सानो टुक्राले फलाम कै छुरी तथा हतियारहरू उध्याइन्छ त्यसरी नै मानिसहरूले पनि एक-आर्काबाट ज्ञान सिक्छन्।
18El que guarda la higuera, comerá su fruto; Y el que guarda á su señor, será honrado.
18जसले अञ्जीरको रूख रेखदेख गर्छ उसले त्यसको फल खानु पाउँछ, त्यसरी नै जसले मालिकको खुब सेवा गर्छ उसले पुरस्कार पाउँछ।
19Como un agua se parece á otra, Así el corazón del hombre al otro.
19जब मानिसले पानीमा हेर्छ उसले त्यहाँ आफ्नो अनुहारको प्रतिबिम्बि देख्छ, त्यसरी नै एकजना मानिसको हृदय कस्तो छ उसको व्यवहारबाट चाल पाइन्छ।
20El sepulcro y la perdición nunca se hartan: Así los ojos del hombre nunca están satisfechos.
20जसरी चिहान कहिल्ये भरिदैन, मानिसको आँखा पनि कहिल्ये तृप्त हुँदैन।
21El crisol prueba la plata, y la hornaza el oro: Y al hombre la boca del que lo alaba.
21सुन र चाँदी आगोद्वारा जाचिन्छ, त्यसरी नै एकजना मानिसलाई उसको यशबाट जाँचिन्छ।
22Aunque majes al necio en un mortero entre granos de trigo á pisón majados, No se quitará de él su necedad.
22मूर्खलाई जाँतोमा पिंधेर धूलो पिठो बनाई सक्दा पनि उसको मूर्खताले उसलाई छोडदैन।
23Considera atentamente el aspecto de tus ovejas; Pon tu corazón á tus rebaños:
23तिमी निश्चित हौ की तिम्रो भेडाहरूको अवस्था तिमी जान्दछौ अनि तिम्रो बथानहरूलाई राम्रो ध्यान देऊ।
24Porque las riquezas no son para siempre; ¿Y será la corona para perpetuas generaciones?
24सम्पत्ति कसै सित पनि स्थायी भई बस्दैन। राजमुकुट पनि एउटा वंशको टाउकोमा बसिरहँदैन।
25Saldrá la grama, aparecerá la hierba, Y segaránse las hierbas de los montes.
25[This verse may not be a part of this translation]
26Los corderos para tus vestidos, Y los cabritos para el precio del campo:
26[This verse may not be a part of this translation]
27Y abundancia de leche de las cabras para tu mantenimiento, y para mantenimiento de tu casa, Y para sustento de tus criadas.
27[This verse may not be a part of this translation]