1CUANDO te sentares á comer con algún señor, Considera bien lo que estuviere delante de ti;
1Markaad u fadhiisatid inaad taliye wax la cuntid, Aad uga fiirso waxa hortaada yaal,
2Y pon cuchillo á tu garganta, Si tienes gran apetito.
2Oo mindi cunaha iska saar Haddaad tahay nin hunguri weyn.
3No codicies sus manjares delicados, Porque es pan engañoso
3Cuntadiisa macaan ha damcin, Waayo, waa cunto khiyaaneed.
4No trabajes por ser rico; Pon coto á tu prudencia.
4Ha isku daalin si aad taajir ku noqotid. Oo xigmaddaadana ka joogso.
5¿Has de poner tus ojos en las riquezas, siendo ningunas? Porque hacerse han alas, Como alas de águila, y volarán al cielo.
5Ma waxaad indhaha ku dayaysaa wax aan jirin? Waayo, hubaal maalku wuxuu yeeshaa baalal, Sida gorgor samada u duula oo kale.
6No comas pan de hombre de mal ojo, Ni codicies sus manjares:
6Kan isha sharka leh kibistiisa ha cunin, Cuntadiisa macaanna ha damcin,
7Porque cual es su pensamiento en su alma, tal es él. Come y bebe, te dirá; Mas su corazón no está contigo.
7Waayo, isagu waxaa weeye siduu qalbiga kaga fikiro; Wuxuu kugu leeyahay, Cun oo cab, Laakiinse qalbigiisu kulama jiro.
8Vomitarás la parte que tú comiste, Y perderás tus suaves palabras.
8Wixii aad cuntay waad soo mantagi doontaa, Oo erayadaadii macaanaana way kaa lumi doonaan.
9No hables á oídos del necio; Porque menospreciará la prudencia de tus razones.
9Nacas waxba ha kula hadlin, Waayo, isagu xigmadda hadalkaaga wuu quudhsan doonaa.
10No traspases el término antiguo, Ni entres en la heredad de los huérfanos:
10Soohdintii hore ha durkin, Beeraha agoommadana ha dhex gelin,
11Porque el defensor de ellos es el Fuerte, El cual juzgará la causa de ellos contra ti.
11Waayo, bixiyahoodu waa xoog badan yahay; Oo isaga ayaa dacwadooda kugu qaadi doona.
12Aplica tu corazón á la enseñanza, Y tus oídos á las palabras de sabiduría.
12Qalbigaaga edbinta u jeedi, Oo dhegahana erayada aqoonta.
13No rehuses la corrección del muchacho: Porque si lo hirieres con vara, no morirá.
13Ilmaha edbin ha u diidin, Waayo, haddaad isaga ul ku garaacdid, ma dhiman doono.
14Tú lo herirás con vara, Y librarás su alma del infierno.
14Ul baad isaga ku garaaci doontaa, Oo naftiisaad She'ool ka samatabbixin doontaa.
15Hijo mío, si tu corazón fuere sabio, También á mí se me alegrará el corazón;
15Wiilkaygiiyow, haddii qalbigaagu caqli leeyahay, Qalbigayguna wuu farxi doonaa.
16Mis entrañas también se alegrarán, Cuando tus labios hablaren cosas rectas.
16Haah, oo xataa uurkaygu wuu rayrayn doonaa, Markay bushimahaagu wax qumman ku hadlaan.
17No tenga tu corazón envidia de los pecadores, Antes persevera en el temor de Jehová todo tiempo:
17Qalbigaagu yaanu dembilayaal ka hinaasin, Laakiinse maalinta oo dhan Rabbiga ka cabso.
18Porque ciertamente hay fin, Y tu esperanza no será cortada.
18Waayo, hubaal waxaa jira abaalgud, Oo rajadaaduna kaama go'i doonto.
19Oye tú, hijo mío, y sé sabio, Y endereza tu corazón al camino.
19Wiilkaygiiyow, i maqal, oo caqli yeelo, Oo qalbigaagana jidka ku toosi.
20No estés con los bebedores de vino, Ni con los comedores de carne:
20Ha dhex joogin khamriyacabyada Iyo kuwa hunguriweynaanta hilibka u cuna,
21Porque el bebedor y el comilón empobrecerán: Y el sueño hará vestir vestidos rotos.
21Waayo, kii sakhraan ah iyo kii hunguri weynuba way caydhoobi doonaan, Oo lulona nin calal bay u xidhi doontaa.
22Oye á tu padre, á aquel que te engendró; Y cuando tu madre envejeciere, no la menosprecies.
22Dhegayso aabbahaagii ku dhalay, Oo hooyadaana ha quudhsan markay gabowdo.
23Compra la verdad, y no la vendas; La sabiduría, la enseñanza, y la inteligencia.
23Runta soo iibso, oo ha sii iibin, Oo weliba waxaad ku sii darsataa xigmadda iyo edbinta iyo waxgarashada.
24Mucho se alegrará el padre del justo: Y el que engendró sabio se gozará con él.
24Kii xaq ah aabbihiis aad buu u farxi doonaa, Oo kii ilmo caqli leh dhalaana farxad buu ka heli doonaa.
25Alégrense tu padre y tu madre, Y gócese la que te engendró.
25Aabbahaa iyo hooyadaaba ha farxeen, Oo tii ku dhashayna ha rayrayso.
26Dame, hijo mío, tu corazón, Y miren tus ojos por mis caminos.
26Wiilkaygiiyow, qalbigaaga i sii, Oo indhahaaguna jidadkayga ha dhawreen.
27Porque sima profunda es la ramera, Y pozo angosto la extraña.
27Waayo, dhillo waa booraan dheer, Oo naag qalaadna waa god cidhiidhi ah.
28También ella, como robador, acecha, Y multiplica entre los hombres los prevaricadores.
28Sida tuug oo kale ayay u gabbataa, Oo waxay dadka ku dhex badisaa khaayinnada.
29¿Para quién será el ay? ¿para quién el ay? ¿para quién las rencillas? ¿Para quién las quejas? ¿para quién las heridas en balde? ¿Para quién lo amoratado de los ojos?
29Bal yaa hoog leh? Oo yaa caloolxumo leh? Oo yaa murammo leh? Oo yaa calaacal badan leh? Oo yaa u dhaawacan sababla'aan? Oo yaa indho casaan ah leh?
30Para los que se detienen mucho en el vino, Para los que van buscando la mistura.
30Waa kuwa wakhti dheer ku raaga khamriga, Waana kuwa u taga inay doondoontaan khamri laysku daray.
31No mires al vino cuando rojea, Cuando resplandece su color en el vaso: Entrase suavemente;
31Ha fiirin khamrigu markuu casaado, Markuu koobka ka dhex dhalaalo, Iyo markuu si wanaagsan u shubmayoba.
32Mas al fin como serpiente morderá, Y como basilisco dará dolor:
32Ugu dambaysta wuxuu wax u qaniinaa sida abeesada, Oo sida jilbiskana wax buu u qaniinaa.
33Tus ojos mirarán las extrañas, Y tu corazón hablará perversidades.
33Indhahaagu waxay arki doonaan naago qalaad, Oo qalbigaaguna wuxuu ku hadli doonaa waxyaalo qalloocan.
34Y serás como el que yace en medio de la mar, O como el que está en la punta de un mastelero.
34Oo waxaad ahaan doontaa sida kan badda dhexdeeda jiifsada, Ama sida ka dakhalka dhaladiisa sare seexda.Waxaad odhan doontaa, Wax bay igu dhufteen, laakiin waxba ima yeelin. Way i garaaceen, iskamana aanan garan; Bal goormaan toosi doonaa? Weli mar kalaan doonan doonaa.
35Y dirás: Hiriéronme, mas no me dolió; Azotáronme, mas no lo sentí; Cuando despertare, aun lo tornaré á buscar.
35Waxaad odhan doontaa, Wax bay igu dhufteen, laakiin waxba ima yeelin. Way i garaaceen, iskamana aanan garan; Bal goormaan toosi doonaa? Weli mar kalaan doonan doonaa.