Zarma

聖經新譯本

Proverbs

26

1 Danga hayni waate neezu*, Danga heemar waate hari, Yaadin no beeray si hagu saamo se.
1當以愚昧懶惰人為戒夏天落雪,收割時下雨,都不合宜;照樣,愚昧人獲得尊榮,也不合宜。
2 Danga sasa kaŋ go nga bar-bare yaŋo gaa, Danga kumbu-hanga nga deesiyaŋo ra, Yaadin no laaliyaŋ kaŋ sinda daliili si di.
2麻雀怎樣飛來飛去,燕子怎樣翻飛;照樣,無故的咒詛也不會臨到人。
3 Barzu go bari sabbay se, Alkaabe mo farka se, goobu mo saamey banda sabbay se.
3鞭子是為了打馬,嚼環是為了勒驢;刑杖是為了打愚昧人的背。
4 Ma si saamo sanni ye a se a saamotara hina me, Zama ni ma si ciya a cine.
4不要照著愚昧人的愚妄回答他,免得你像他一樣。
5 Ma tu saamo se a saamotara boŋ, Zama a ma si te laakalkoy nga boŋ diyaŋ gaa.
5要照著愚昧人的愚妄回答他,免得他自以為有智慧。
6 Boro kaŋ na samba daŋ saamo kambe ra, Nga bumbo ce no a goono ga dumbu, a ga toonye ŋwa mo.
6藉愚昧人的手傳遞信息的,是自斷己足,自尋煩惱。
7 Danga mate kaŋ simbarko cey sinda gaabi, Yaadin no misa ga hima saamo me ra.
7箴言在愚昧人口中,就像瘸子的腿,虛懸無用。
8 Danga boro kaŋ ga tondi haw finga-finga ra, Yaadin cine no boro kaŋ na saamo beerandi ga hima.
8把榮耀給愚昧人的,就像人把石子繫在投石器上。
9 Danga karji kaŋ ga furo nangu mooro baji hanko kambe ra, Yaadin cine no yaasay ga hima saamey me ra.
9箴言在愚昧人口中,就像荊棘在醉漢手裡。
10 Danga gaw kaŋ ga hay kulu hay ka maray, Yaadin no boro kaŋ na saamo sufuray, Da boro kaŋ na bisakoyaŋ sufuray ga hima.
10雇用愚昧人和過路人的,就像胡亂射傷眾人的弓箭手。
11 Danga hansi kaŋ ye nga yeero do, Yaadin mo no saamo kaŋ ye ka nga saamotara goyo te ga hima.
11愚昧人一再重複他的愚妄,正像狗轉過來,吃自己所吐的。
12 Ni ga di boro kaŋ gonda laakal nga boŋ diyaŋo gaa? Saamo gonda beeje ka bisa bora din.
12你見過自以為有智慧的人嗎?愚昧人比他更有指望。
13 Hawfuno ne: «Muusu beeri futo go no fonda boŋ, Muusu go no batama ra!»
13懶惰人說:“路上有獅子,廣場上也有獅子。”
14 Danga mate kaŋ fu me daabirji ga bare nga guurey boŋ, Yaadin cine no hawfuno mo ga bare nga daarijo boŋ.
14懶惰人在床上翻動,就像門繞著門鉸轉動一樣。
15 Hawfuno ga nga kambe daŋ hawru ra, Amma a ga maa a tiŋay nga m'a kaa ka kond'a nga meyo do.
15懶惰人把手放在盤子裡,連拿食物送回口邊也覺得勞累。
16 Hawfuno gonda laakal nga boŋ diyaŋ gaa, Hal a ga bisa boro iyye wane kaŋ yaŋ ga waani ka sanni ye da fayanka.
16懶惰人看自己,比七個善於應對的人更有智慧。
17 Boro kaŋ goono ga bisa, A na nga boŋ kankam da yanje kaŋ manti a wane no, A ga hima boro kaŋ na hansi di a hangey gaa.
17提防毀謗及詭詐的人過路的人被激怒,去干涉與自己無關的爭執,就像人揪住狗的耳朵。
18 Danga boŋ-komay-koy kaŋ ga yulbe da hangaw da buuyaŋ catu,
18人欺騙了鄰舍,卻說:“我不過是開玩笑罷了。”他就像瘋狂的人,投擲火把、利箭和殺人的武器。
19 Yaadin no boro kaŋ na nga gorokasin halli ga hima. A ma ne mo: «Manti ay goono ga fooru no?»
19
20 Tuuri-jaŋay se no danji ga bu. Naŋ kaŋ kormotante si no mo, yanje ga ban.
20沒有柴,火就熄滅;沒有搬弄是非的人,紛爭就平息。
21 Danga mate kaŋ danji-bi go danj'izey se, Tuuri mo go danji se, Yaadin no boro kaŋ ga kakaw ga hima yanje tunandiyaŋ se.
21好爭競的人,煽動爭端,就像餘燼上加炭,火上加柴一樣。
22 Kormotante sanney ga hima biniyay loomayaŋ, I ga furo no jina haray gunde lokotey ra.
22搬弄是非的人的言語如同美食;深入人的臟腑。
23 Me kaŋ ga waasu nda bine laalo, I g'i himandi nda car-cambu kaŋ i taalam da nzarfu ziibo.
23嘴唇火熱,心卻奸惡,就像包上銀渣的瓦器。
24 Boro kaŋ gonda konnari ga munaficitaray te nda nga meyo, Amma halliyaŋ no a goono ga jisi nga bina ra.
24憎惡人的用話語掩飾自己,心裡卻存著詭詐。
25 Saaya kaŋ a ga sanni kaaney te, Ma s'a no cimi, Zama fanta hari iyye no ka bara a bina ra.
25他的話語雖然動聽,你不可信他,因為他心裡有七樣可厭惡的事。
26 Baa kaŋ a konnaro goono ga daabu nda gulinci, A laalayaŋo ga fun taray marga jine.
26他的怨恨雖然以詭詐掩飾,但他的邪惡必在大會中顯露出來。
27 Boro kulu kaŋ na guusu fansi, Nga bumbo no ga kaŋ a ra. Koyne, boro kulu kaŋ na tondi gunguray, Tondo ga ye ka kaŋ a boŋ.
27挖掘陷坑的,自己必掉在其中;輥石頭的,石頭必輥回自己身上。
28 Deene kaŋ na tangari te ga konna borey kaŋ yaŋ a maray. Me-kaanay meyo mo, zeeriyaŋ goy n'a ga te.
28虛謊的舌頭憎惡被它傷害的人;諂媚的口造成敗壞。