Zarma

Shona

Proverbs

4

1 Ay izey, wa maa baaba lordi*. Wa hangan zama araŋ ma fahamay bay.
1imwi vanakomana, inzwai kurairira kwababa venyu; Teererai, muzive njere.
2 Zama dondonandiyaŋ hanno no ay g'araŋ no. Araŋ ma si fay d'ay lordey.
2nekuti ndinokupai dzidziso yakanaka; Regai kurasha murayiro wangu.
3 Zama waato ay ya ize no kaŋ ga maa ay baaba se, Ize kwaaso mo ay nya se.
3nekuti ini ndakanga ndiri mwanakomana kuna baba vangu, Mwana oga akadikamwa kwazvo, namai vangu;
4 Ay baaba n'ay dondonandi mo. A ne ay se: «Ni bina m'ay sanney wo gaay. Ni m'ay lordey gana, ka funa.»
4Ivo baba vakandidzidzisa, vakati kwandiri, moyo wako ngaunyatsobata mashoko angu; Chengeta mirairo yangu, urarame.
5 Ma du laakal. Ma du fahamay. Ma si diny'a. Ma si fay d'ay me sanney ganayaŋ.
5Zviwanire uchenjeri, zviwanire njere; Regai kukangamwa kana kutsauka pamashoko omuromo wangu;
6 Ma s'a furu, nga mo ga ni hallasi. Ni ma ba r'a, nga mo ga ni haggoy.
6Usahurasha, hugokuchengeta; Uhude, hugokurinda.
7 Laakal, nga no ga bisa hay kulu, Ma du laakal binde. Oho me, A banda da ni jin ka du a, ma du fahamay.
7Uchenjeri chinhu chikuru kune zvose; saka uzviwanire uchenjeri; Uzviwanire njere nezvose zvaunazvo.
8 M'a beerandi, a ga ni daŋ jina. A ga ni no darza waato kaŋ ni n'a ganday.
8Uhukudze, hugokukwiridza iwe; Huchakuvigira kukudzwa, kana uchihumbundikira.
9 A ga te ni se gomni taalam ni boŋo gaa. A ga ni no koytaray fuula darzakoy.
9Huchapa musoro wako chishongo chakanaka; Huchakuisira korona inobwinya.
10 Ya ay izo, ma maa k'ay sanney ta, Ni fundo mo ga te aloomar.
10Chinzwa iwe mwanakomana wangu, ugamuchire zvandinoreva; Makore oupenyu hwako agova mazhinji.
11 Ay na ni dondonandi laakal fondo ra. Ay na ni daŋ sasabandiyaŋ laawaley ra.
11Ndakakudzidzisa panzira youchenjeri; Ndakakufambisa pamakwara akarurama.
12 Da ni ga dira, ni ce daara si kankam, Da ni ga zuru mo, ni si kati.
12Kana uchifamba, tsoka dzako hadzingapinganidzwi; Kana uchimhanya, haungagumburwi.
13 Ma gaabandi dondonandiyaŋ gaa hala a ma boori, Ma s'a taŋ, m'a haggoy, zama ni fundi nooya.
13Natsa kubata kurairirwa; usakuregedza; Ukuchengete, nekuti ndihwo hupenyu hwako.
14 Ma si furo boro yaamey laawalo ra, Ma si dira boro laaley fonda ra.
14Usapinda pagwara ravakaipa, Usafamba nenzira yavakashata.
15 Ma hibi ka fun a gaa, ma si gana noodin. Ni ma boŋ bare a gaa ka bisa.
15Uinzvenge, usapinda pairi; Tsauka pairi, upfuure hako.
16 Zama i si jirbi kala nd'i na hasaraw te jina. I ga te mo fasiya mo, Kala nd'i naŋ boro fo ma kati jina.
16nekuti havavati, kana vasingaiti zvakashata; Vanotorerwa hope dzavo, kana vasingagumbusi vamwe.
17 Zama laala ŋwaari no i ga ŋwa. I goono ga toonye baji haŋ.
17nekuti vanodya zvokudya zvezvakaipa, Nokumwa waini yokumanikidza.
18 Amma adilante fonda ga hima mo boyaŋ cine, Kaŋ ga kaari kayna-kayna kala zaaro ma to.
18Asi gwara ravakarurama rakaita sechiedza chamambakwedza, Chinoramba chichiwedzera kubwinya kusvikira pamasikati makuru.
19 Boro laaley fonda ga hima kubay, I si bay haŋ kaŋ gaa no i ga kati.
19Nzira yavakaipa yakaita serima; Havazivi chingavagumbusa.
20 Ay izo, ma hangan ay sanney se, Ma ni hanga jeeri ay deda se.
20Mwanakomana wangu, teerera mashoko angu; Rerekera nzeve yako kune zvandinoreva.
21 I ma si gana ni jine, Ma haggoy d'ey ni bina bindo ra.
21Urambe uchitarira, Uachengete mukati momoyo wako.
22 Zama fundi no borey kaŋ ga du ey se, Baani no mo i gaahamey kulu se.
22nekuti ndihwo hupenyu kuna vanowawana, Noukukutu bwemuviri yavo yose.
23 Ma ni bina haggoy ka bisa hay kulu kaŋ ni ga haggoy, Zama a ra no fundi fondoyaŋ ga fun.
23Chengeta moyo wako kupfuura zvose zvinofanira kurindwa; nekuti mukati mawo ndimo mune zvitubu zvoupenyu.
24 Ma me-ka-say ganandi ka kaa ni gaa. Meyey kaŋ yaŋ ga sanni yaamo ci ma moor'ey.
24Bvisa kwauri nhema dzomuromo, Kutsauka kwemiromo ngakuve kure newe.
25 Ni moy ma guna jina, Ni mo-kuurey mo ma jina guna.
25Meso ako ngaarurame pakutarira; Mafungiro ameso ako ngaatarire mberi kwako.
26 Ma ni cey laawalo sasabandi, Ni fondey kulu mo ga tabbat.
26Gadzirira tsoka dzako gwara; Nzira dzako dzose dzive dzakasimba.
27 Ma si kamba kambe ŋwaari wala kambe wow haray, Ma ni ce ganandi ka fun laala do.
27Usatsaukira kurudyi kana kuruboshwe; Rutsoka rwako urubvise pane zvakaipa.