1Maigi ang isang tuyong subo at may katahimikan, kay sa bahay na may laging pistahan na may kaalitan.
1Better [is] a dry morsel, and rest with it, Than a house full of the sacrifices of strife.
2Ang lingkod na gumagawang may kapantasan ay nagpupuno sa anak na nakahihiya, at siya'y makakabahagi sa mana ng magkakapatid.
2A wise servant ruleth over a son causing shame, And in the midst of brethren He apportioneth an inheritance.
3Ang dalisayan ay sa pilak, at ang hurno ay sa ginto: nguni't sinusubok ng Panginoon ang mga puso.
3A refining pot [is] for silver, and a furnace for gold, And the trier of hearts [is] Jehovah.
4Ang manggagawa ng kasamaan ay nakikinig sa masasamang labi; at ang sinungaling ay nakikinig sa masamang dila.
4An evil doer is attentive to lips of vanity, Falsehood is giving ear to a mischievous tongue.
5Sinomang tumutuya sa dukha ay dumudusta sa Maylalang sa kaniya: at ang natutuwa sa kasakunaan ay walang pagsalang parurusahan.
5Whoso is mocking at the poor Hath reproached his Maker, Whoso is rejoicing at calamity is not acquitted.
6Ang mga anak ng mga anak ay putong ng mga matatandang tao; at ang kaluwalhatian ng mga anak ay ang kanilang mga magulang.
6Sons` sons [are] the crown of old men, And the glory of sons [are] their fathers.
7Ang marilag na pananalita ay hindi nagiging mabuti sa mangmang: lalo na ang magdarayang mga labi, sa isang pangulo.
7Not comely for a fool is a lip of excellency, Much less for a noble a lip of falsehood.
8Ang suhol ay parang mahalagang bato sa mga mata ng nagtatamo: saan man pumihit ay gumiginhawa.
8A stone of grace [is] the bribe in the eyes of its possessors, Whithersoever it turneth, it prospereth.
9Ang nagtatakip ng pagsalangsang ay humahanap ng pagibig: nguni't ang nagdadadaldal tungkol sa anoman ay naghihiwalay ng magkakaibigang matalik.
9Whoso is covering transgression is seeking love, And whoso is repeating a matter Is separating a familiar friend.
10Ang saway ay nanasok na taimtim sa isang naguunawa, kay sa isang daang hampas sa mangmang.
10Rebuke cometh down on the intelligent More than a hundred stripes on a fool.
11Ang hinahanap lamang ng masamang tao ay panghihimagsik; kaya't isang mabagsik na sugo ay susuguin laban sa kaniya.
11An evil man seeketh only rebellion, And a fierce messenger is sent against him.
12Masalubong ang tao ng oso na nanakawan ng kaniyang mga anak, maigi kay sa mangmang sa kaniyang kamangmangan.
12The meeting of a bereaved bear by a man, And — not a fool in his folly.
13Sinomang gumaganti ng kasamaan sa mabuti, kasamaan ay hindi hihiwalay sa kaniyang bahay.
13Whoso is returning evil for good, Evil moveth not from his house.
14Ang pasimula ng pagkakaalit ay gaya ng pagbuga ng tubig: kaya't iwan ninyo ang pagtatalo, bago maginit sa pagkakaalit.
14The beginning of contention [is] a letting out of waters, And before it is meddled with leave the strife.
15Siya na umaaring ganap sa masama, at siya na nagpaparusa sa matuwid, kapuwa sila kasuklamsuklam sa Panginoon.
15Whoso is justifying the wicked, And condemning the righteous, Even both of these [are] an abomination to Jehovah.
16Bakit may halaga sa kamay ng mangmang upang ibili ng karunungan, gayong wala siyang pagkaunawa?
16Why [is] this — a price in the hand of a fool to buy wisdom, And a heart there is none?
17Ang kaibigan ay umiibig sa lahat ng panahon, at ang kapatid ay ipinanganak na ukol sa kasakunaan.
17At all times is the friend loving, And a brother for adversity is born.
18Ang taong walang unawa ay nakikikamay, at nagiging mananagot sa harapan ng kaniyang kapuwa.
18A man lacking heart is striking hands, A surety he becometh before his friend.
19Ang umiibig sa pagsalangsang ay umiibig sa pagkakaalit: ang nagtataas ng kaniyang pintuan ay humahanap ng kapahamakan.
19Whoso is loving transgression is loving debate, Whoso is making high his entrance is seeking destruction.
20Siyang may magdarayang puso ay hindi nakakasumpong ng mabuti: at siyang may suwail na dila ay nahuhulog sa karalitaan.
20The perverse of heart findeth not good, And the turned in his tongue falleth into evil.
21Ang nanganganak ng mangmang ay sa kaniyang kapanglawan: at ang ama ng mangmang ay walang kagalakan.
21Whoso is begetting a fool hath affliction for it, Yea, the father of a fool rejoiceth not.
22Ang masayang puso ay mabuting kagamutan: nguni't ang bagbag na diwa ay tumutuyo ng mga buto.
22A rejoicing heart doth good to the body, And a smitten spirit drieth the bone.
23Ang masama ay tumatanggap ng suhol mula sa sinapupunan, upang ipahamak ang daan ng kahatulan.
23A bribe from the bosom the wicked taketh, To turn aside the paths of judgment.
24Karunungan ay nasa harap ng mukha ng naguunawa: nguni't ang mga mata ng mangmang ay nasa mga wakas ng lupa.
24The face of the intelligent [is] to wisdom, And the eyes of a fool — at the end of the earth.
25Ang mangmang na anak ay hirap sa kaniyang ama, at kapaitan sa nanganak sa kaniya.
25A provocation to his father [is] a foolish son, And bitterness to her that bare him.
26Parusahan naman ang matuwid ay hindi mabuti, ni saktan man ang mahal na tao dahil sa kanilang katuwiran.
26Also, to fine the righteous is not good, To smite nobles for uprightness.
27Siyang nagtitipid ng kaniyang mga salita ay may kaalaman: at siyang may diwang malamig ay taong naguunawa.
27One acquainted with knowledge is sparing his words, And the cool of temper [is] a man of understanding.
28Ang mangmang man, pagka siya'y tumatahimik, ay nabibilang na pantas: pagka kaniyang tinitikom ang kaniyang mga labi, ay inaari siyang mabait.
28Even a fool keeping silence is reckoned wise, He who is shutting his lips intelligent!