¹Pagkatapos ng mga bagay na ito ay naparoon si Jesus sa kabilang ibayo ng dagat ng Galilea, na siyang dagat ng Tiberias.

¹Sa human niining mga butanga, si Jesus milakat ngadto sa tabok sa dagat sa Galilea, nga mao ang dagat sa Tiberias.

²At sumusunod sa kaniya ang lubhang maraming tao, sapagka't kanilang nangakikita ang mga tanda na ginagawa niya sa mga maysakit.

²Ug usa ka dakung panon sa katawohan mingnunot kaniya, kay hingkit-an nila ang mga katingalahan nga iyang gibuhat kanila sa mga masakiton.

³At umahon si Jesus sa bundok, at doo'y naupo siya na kasama ng kaniyang mga alagad.

³Ug si Jesus mitungas sa bukid, ug didto milingkod uban sa iyang mga tinon-an.

⁴Malapit na nga ang paskua, na pista ng mga Judio.

⁴Karon ang pasko, ang fiesta sa mga Judio, nagakahaduol.

⁵Itinanaw nga ni Jesus ang kaniyang mga mata, at pagkakita na ang lubhang maraming tao'y lumalapit sa kaniya, ay sinabi kay Felipe, Saan tayo magsisibili ng tinapay, upang mangakakain ang mga ito?

⁵Busa si Jesus, sa giyahat ang iyang mga mata, ug sa nakita nga ang usa ka dakung panon sa katawohan nagapadulong kaniya, miingon kang Felipe: Asa kita magpalit ug tinapay aron kini sila makakaon?

⁶At ito'y sinabi niya upang siya'y subukin: sapagka't nalalaman niya sa kaniyang sarili kung ano ang kaniyang gagawin.

⁶Ug kini iyang gipamulong sa pagsulay kaniya: kay siya sa iyang kaugalingon nahibalo kong unsa ang iyang pagabuhaton.

⁷Sumagot si Felipe sa kaniya, Hindi magkakasiya sa kanila ang dalawang daang denariong tinapay, upang makakain ng kaunti ang bawa't isa.

⁷Si Felipe mitubag kaniya: Duha ka gatus ka denario nga tinapay dili paigo alang kanila aron ang tagsatagsa makakuha ug diyutay.

⁸Sinabi sa kaniya ng isa sa kaniyang mga alagad, si Andres, na kapatid ni Simon Pedro,

⁸Usa sa iyang mga tinon-an, si Andres, ang igsoon ni Simon Pedro, miingon kaniya:

⁹May isang batang lalake rito, na mayroong limang tinapay na sebada, at dalawang isda: datapuwa't gaano na ang mga ito sa ganyang karamihan?

⁹Mayusadinhikabatangalalakenga adunay lima ka tinapay nga cebada, ug duha ka isda, apan mag-unsa man kini alang niining gidaghanon?

¹⁰Sinabi ni Jesus, Inyong paupuin ang mga tao. Madamo nga sa dakong yaon. Kaya't nagsiupo ang mga lalake, na may limang libo ang bilang.

¹⁰Si Jesus miingon: Palingkora ang mga tawo. Karon, may daghang balili niadtong dapita. Busa ang mga tawo nanglingkod, sa gidaghanon nga may lima ka libo.

¹¹Kinuha nga ni Jesus ang mga tinapay; at nang makapagpasalamat, ay ipinamahagi niya sa kanilang nangakaupo; at gayon din naman binigyan sila ng mga isda kung gaanong ibigin nila.

¹¹Busa mikuha si Jesus sa mga tinapay, ug sa nakapasalamat, gibahinbahin niya kini sa mga tinon-an, ug ang mga tinon-an sa mga nanaglingkod; ingon man usab ang mga isda kutob sa ilang buot.

¹²At nang sila'y mangabusog, ay sinabi niya sa kaniyang mga alagad, Pulutin ninyo ang mga pinagputolputol na lumabis, upang walang anomang masayang.

¹²Ug sa nangabusog na sila, miingon siya sa iyang mga tinon-an: Tiguma ninyo ang mga tinipik nga nanghibilin aron walay mausik.

¹³Kaya't kanilang tinipon, at nangapuno ang labingdalawang bakol ng mga pinagputolputol sa limang tinapay na sebada, na lumabis sa nagsikain.

¹³Busa gitigum nila, ug napuno ang napulo ug duha ka bukag sa mga tinipik gikan sa lima ka tinapay nga cebada nga nanghibilin niadtong nagpakakaon.

¹⁴Kaya't nang makita ng mga tao ang tandang ginawa niya, ay kanilang sinabi, Totoong ito nga ang propeta na paririto sa sanglibutan.

¹⁴Busa sa pagkakita sa mga tawo sa ilhanan nga iyang gibuhat, nanag-ingon sila: Kini sa pagkamatuod mao gayud ang Manalagna nga nagaanhi sa kalibutan.

¹⁵Nang mapaghalata nga ni Jesus na sila'y magsisilapit at siya'y agawin, upang siya'y gawing hari, ay muling nagbalik sa bundok na nagiisa.

¹⁵Busa si Jesus, sa nasabut niya nga sila moadto kaniya sa pagkuha nga pinugos, aron pagbuhat kaniya nga hari, mibalik sa bukid nga siya lamang usara.

¹⁶At nang kinahapunan, ay nagsilusong ang kaniyang mga alagad sa dagat;

¹⁶Ug sa ming-abut ang kahaponon, ang iyang mga tinon-an nanglugsong sa dagat.

¹⁷At nagsilulan sila sa isang daong, at kanilang tinatawid ang dagat hanggang sa Capernaum. At madilim na nga, at hindi dumarating sa kanila si Jesus.

¹⁷Ug nanakay sila sa sakayan, ug mitabok sa dagat ngadto sa Capernaum. Ug mangitngit na kadto, ug si Jesus wala pa mahiabut kanila.

¹⁸At lumalaki ang dagat dahil sa isang malakas na hanging humihihip.

¹⁸Ug mitubo ang dagat tungod sa dakung hangin nga mihuros.

¹⁹Nang sila nga'y mangakagaod na ng may dalawangpu't lima o tatlongpung estadio, ay kanilang nakita si Jesus na lumalakad sa ibabaw ng dagat, at lumalapit sa daong: at sila'y nangahintakutan.

¹⁹Busa sa nakagaud na sila ug may lima kun unom ka kilometro, nakita nila si Jesus nga nagalakaw sa ibabaw sa dagat, ug miduol sa sakayan; ug nangahadlok sila.

²⁰Datapuwa't sinabi niya sa kanila, Ako nga; huwag kayong mangatakot.

²⁰Apan siya miingon kanila: Ako man kini, dili kamo mangahadlok.

²¹Malugod nga nilang tinanggap siya sa daong: at pagdaka'y dumating ang daong sa lupang kanilang tinutumpa.

²¹Busa buot nilang dawaton siya sa sakayan, ug gilayon ang sakayan miabut sa yuta nga ilang gipadulngan.

²²Nang kinabukasan ay nakita ng karamihang nakatayo sa kabilang ibayo ng dagat na doo'y walang ibang daong, kundi isa, at hindi lumulan sa daong si Jesus na kasama ng kaniyang mga alagad, kundi ang kaniyang mga alagad lamang ang nagsipaglayag

²²Sa sunod nga adlaw ang panon sa katawohan nga nanagtindog sa tabok nga daplin sa dagat nakakita nga walay laing sakayan didto, gawas sa usa lamang, ug nga si Jesus wala mosulod sa sakayan kauban sa iyang mga tinon-an, apan nga ang iyang mga tinon-an nangadto nga sila lamang.

²³(Gayon man ay may mga daong na nagsidating na mula sa Tiberias malapit sa dako na kanilang kinainan ng tinapay pagkatapos na makapagpasalamat ang Panginoon):

²³(Bisan pa, may nangabut nga mga sakayan gikan sa Tiberias, duol sa dapit diin sila nagkaon sa tinapay sa tapus ang Ginoo makapasalamat):

²⁴Nang makita nga ng karamihan na wala roon si Jesus, ni ang kaniyang mga alagad man, ay nagsilulan sila sa mga daong, at nagsidating sa Capernaum, na hinahanap si Jesus.

²⁴Sa hingkit-an sa panon sa katawohan nga wala didto si Jesus, bisan ang iyang mga tinon-an, sila gayud nanakay sa mga sakayan, ug nangadto sa Capernaum nga nagapangita kang Jesus.

²⁵At nang siya'y kanilang masumpungan sa kabilang ibayo ng dagat, ay kanilang sinabi sa kanila, Rabi, kailan ka dumating dito?

²⁵Ug sa ilang hingkit-an siya sa tabok sa dagat, sila miingon kaniya: Rabbi, kanus-a ikaw moanhi dinhi?

²⁶Sinagot sila ni Jesus at sinabi, Katotohanan, katotohanang sinasabi ko sa inyo, Ako'y inyong hinahanap, hindi dahil sa inyong nangakitang mga tanda, kundi dahil sa kayo'y nagsikain ng tinapay, at kayo'y nangabusog.

²⁶Si Jesus mitubag kanila ug miingon: Sa pagkamatuod, sa pagkamatuod, naga-ingon ako kaninyo: Nangita kamo kanako dili tungod kay kamo nakakita sa mga katingalahan, kondili tungod kay nakakaon kamo sa tinapay ug nangabusog.

²⁷Magsigawa kayo hindi dahil sa pagkaing napapanis, kundi dahil sa pagkaing tumatagal sa buhay na walang hanggan, na ibibigay sa inyo ng Anak ng tao: sapagka't siyang tinatakan ng Ama, sa makatuwid baga'y ang Dios.

²⁷Maghago kamo, dili alang sa kalan-on nga mawala, kondili alang sa kalan-on nga magapadayon ngadto sa kinabuhi nga walay katapusan, nga igahatag kaninyo sa Anak sa tawo, kay kaniya ang Amahan, ang Dios nagtimaan.

²⁸Sinabi nga nila sa kaniya, Ano ang kinakailangan naming gawin, upang aming magawa ang mga gawa ng Dios?

²⁸Busa sila nanag-ingon kaniya: Unsay among pagabuhaton aron among mahimo ang buhat sa Dios?

²⁹Sumagot si Jesus at sa kanila'y sinabi, Ito ang gawa ng Dios, na inyong sampalatayanan yaong kaniyang sinugo.

²⁹Si Jesus mitubag ug miingon kanila: Kini mao ang buhat sa Dios, nga kamo managtoo kaniya nga iyang gisugo.

³⁰Sinabi nga nila sa kaniya, Ano nga ang inyong ginagawa na pinakatanda, upang aming makita, at sampalatayanan ka namin? ano ang ginagawa mo?

³⁰Busa sila miingon kaniya: Unsa man diay ang ilhanan nga gibuhat mo, aron kami makakita ug motoo kanimo? Unsay imong gibuhat?

³¹Nagsikain ang aming mga magulang ng mana sa ilang; gaya ng nasusulat, Tinapay na galing sa langit ang sa kanila'y kaniyang ipinakain.

³¹Ang among mga ginikanan naka kaon sa mana sa kamingawan, ingon sa nahasulat: Iyang gihatagan sila ug tinapay gikan sa langit aron ilang pagakan-on.

³²Sinabi nga sa kanila ni Jesus, Katotohanan, katotohanang sinasabi ko sa inyo, Hindi si Moises ang nagbigay sa inyo ng tinapay na galing sa langit; kundi ang aking Ama ang nagbibigay sa inyo ng tunay na tinapay na galing sa langit.

³²Busa si Jesus miingon kanila: Sa pagkamatuod, sa pagkamatuod, naga-ingon ako kaninyo: Dili si Moises ang naghatag kaninyo sa tinapay nga gikan sa langit, kondili ang akong Amahan mao ang naghatag kaninyo sa matuod nga tinapay nga gikan sa langit.

³³Sapagka't ang tinapay ng Dios ay yaong bumababang mula sa langit, at nagbibigay buhay sa sanglibutan.

³³Kay ang tinapay sa Dios mao kadtong nanaug nga gikan sa langit, ug nagahatag ug kinabuhi sa kalibutan.

³⁴Sa kaniya nga'y kanilang sinabi, Panginoon, bigyan mo kaming palagi ng tinapay na ito.

³⁴Busa sila nag-ingon kaniya: Ginoo, hatagi kami kanunay niini nga tinapay.

³⁵Sa kanila'y sinabi ni Jesus, Ako ang tinapay ng kabuhayan: ang lumalapit sa akin ay hindi magugutom, at ang sumasampalataya sa akin kailan ma'y hindi mauuhaw.

³⁵Si Jesus miingon kanila: Ako mao ang tinapay sa kinabuhi. Ang moari kanako dili gayud gutumon, ug ang motoo kanako dili na gayud uhawon.

³⁶Datapuwa't sinabi ko sa inyo, na nakita ninyo ako, at gayon ma'y hindi kayo nagsisampalataya.

³⁶Apan ako nagaingon kaninyo, nga kamo nakakita kanako, apan wala motoo.

³⁷Ang lahat ng ibinibigay sa akin ng Ama ay magsisilapit sa akin; at ang lumalapit sa akin sa anomang paraan ay hindi ko itataboy.

³⁷Ang tanan nga gihatag kanako sa Amahan moduol kanako, ug ang moduol kanako dili ko gayud isalikway.

³⁸Sapagka't bumaba akong mula sa langit, hindi upang gawin ko ang aking sariling kalooban, kundi ang kalooban ng nagsugo sa akin.

³⁸Kay nanaug ako gikan sa langit, dili sa pagbuhat sa akong kaugalingong kabubut-on, kondili sa kabubut-on sa nagsugo kanako.

³⁹At ito ang kalooban ng nagsugo sa akin, na sa lahat ng ibinigay niya sa akin ay huwag kong iwala ang anoman, kundi ibangon sa huling araw.

³⁹Ug mao kini ang kabubut-on sa nagsugo kanako, nga sa tanan niadtong iyang gihatag kanako walay mawala, kondili nga pagabanhawon ko sila sa katapusan nga adlaw.

⁴⁰Sapagka't ito ang kalooban ng aking Ama, na ang bawa't nakakakita sa Anak, at sa kaniya'y sumampalataya, ay magkaroon ng walang hanggang buhay; at akin siyang ibabangon sa huling araw.

⁴⁰Kay kini mao ang kabubut-on sa akong Amahan, nga ang tagsatagsa nga makakita sa Anak, ug motoo kaniya, may kinabuhi nga walay katapusan, ug pagabanhawon ko siya sa katapusan nga adlaw.

⁴¹Ang mga Judio nga ay nagbulongbulungan tungkol sa kaniya sapagka't kaniyang sinabi, Ako ang tinapay na bumabang galing sa langit.

⁴¹Busa ang mga Judio nagabagulbol mahatungod kaniya, tungod kay siya miingon: Ako mao ang tinapay nga nanaug gikan sa langit.

⁴²At kanilang sinabi, Hindi baga ito'y si Jesus, ang anak ni Jose, na nakikilala natin ang kaniyang ama at ina? paano ngang sinasabi niya, Ako'y bumabang galing sa langit?

⁴²Ug sila miingon: Dili ba kini mao si Jesus, ang anak ni Jose, kang kinsang amahan ug inahan along hing-ilhan? Nganong miingon siya karon, Ako nanaug gikan sa langit?

⁴³Sumagot si Jesus at sa kanila'y sinabi, Huwag kayong mangagbulongbulungan.

⁴³Si Jesus mitubag ug miingon kanila: Dili kamo magbagulbol sa inyong kaugalingon.

⁴⁴Walang taong makalalapit sa akin, maliban nang ang Amang nagsugo sa akin ang sa kaniya'y magdala sa akin; at siya'y aking ibabangon sa huling araw.

⁴⁴Walay tawo nga makaduol kanako, gawas kong ang Amahan nga nagsugo kanako magadala kaniya; ug ako magabanhaw kaniya sa katapusan nga adlaw.

⁴⁵Nasusulat sa mga propeta, At tuturuan silang lahat ng Dios. Ang bawa't nakarinig sa Ama, at natuto, ay lumalapit sa akin.

⁴⁵Nahasulat sa mga manalagna: Ug ngatanan sila pagatudloan sa Dios. Ang tagsatagsa nga nakadungog gikan sa Amahan, ug nakakat-on, moduol kanako.

⁴⁶Hindi sa ang sinoma'y nakakita sa Ama, kundi yaong nanggaling sa Dios, siya ang nakakita sa Ama.

⁴⁶Dili kay may bisan kinsa nakakita sa Amahan, kondili ang nagagikan sa Dios, kini nakakita sa Amahan.

⁴⁷Katotohanan, katotohanang sinasabi ko sa inyo, Ang sumasampalataya ay may buhay na walang hanggan.

⁴⁷Sa pagkamatuod, sa pagkamatuod, nagaingon ako kaninyo: Ang motoo may kinabuhi nga walay katapusan.

⁴⁸Ako ang tinapay ng kabuhayan.

⁴⁸Ako mao ang tinapay sa kinabuhi.

⁴⁹Nagsikain ang inyong mga magulang ng mana sa ilang, at sila'y nangamatay.

⁴⁹Ang inyong mga ginikanan nanag-pangaon sa mana didto sa kamingawan, ug nangamatay sila.

⁵⁰Ito ang tinapay na bumababang galing sa langit, upang ang taong makakain, ay huwag mamatay.

⁵⁰Kini mao ang tinapay nga nanaug gikan sa langit, aron ang tawo makakaon niana ug dili mamatay.

⁵¹Ako ang tinapay na buhay na bumabang galing sa langit: kung ang sinoman ay kumain ng tinapay na ito, siya'y mabubuhay magpakailan man: oo at ang tinapay na aking ibibigay ay ang aking laman, sa ikabubuhay ng sanglibutan.

⁵¹Ako mao ang buhing tinapay nga nanaug gikan sa langit; bisan kinsang tawo nga mokaon niini nga tinapay, siya mabuhi sa gihapon: oo, ug ang tinapay nga akong ihatag mao ang akong unod, alang sa kinabuhi sa kalibutan.

⁵²Ang mga Judio nga'y nangagtatalo, na nangagsasabi, Paanong maipakakain sa atin ng taong ito ang kaniyang laman?

⁵²Busa ang mga Judio nanaglalisay ang usa ug usa nga nagaingon: Unsaon niining tawohana paghatag kanato sa iyang unod aron atong kan-on?

⁵³Sinabi nga sa kanila ni Jesus, Katotohanan, katotohanang sinasabi ko sa inyo, Maliban nang inyong kanin ang laman ng Anak ng tao at inumin ang kaniyang dugo, ay wala kayong buhay sa inyong sarili.

⁵³Busa si Jesus miingon kanila: Sa pagkamatuod, sa pagkamatuod, nagaingon ako kaninyo: Gawas kong kamo mokaon sa unod sa Anak sa tawo ug moinum sa iyang dugo, wala kamoy kinabuhi diha kaninyo.

⁵⁴Ang kumakain ng aking laman at umiinom ng aking dugo ay may buhay na walang hanggan; at siya'y aking ibabangon sa huling araw.

⁵⁴Ang mokaon sa akong unod ug moinum sa akong dugo may kinabuhi nga walay katapusan, ug ako magabanhaw kaniya sa katapusan nga adlaw.

⁵⁵Sapagka't ang aking laman ay tunay na pagkain, at ang aking dugo ay tunay na inumin.

⁵⁵Kay ang akong unod kalan-on gayud, ug ang akong dugo ilimnon gayud.

⁵⁶Ang kumakain ng aking laman at umiinom ng aking dugo ay nananahan sa akin, at ako'y sa kaniya.

⁵⁶Ang mokaon sa akong unod ug moinum sa akong dugo magapuyo kanako, ug ako kaniya.

⁵⁷Kung paanong sinugo ako ng Amang buhay, at ako'y nabubuhay dahil sa Ama; gayon din naman ang kumakain sa akin, siya nama'y mabubuhay dahil sa akin.

⁵⁷Ingon nga ang buhi nga Amahan nagpadala kanako, ug ako nagakinabuhi tungod sa Amahan, sa mao nga pagkaagi ang mokaon kanako, siya usab mabuhi tungod kanako.

⁵⁸Ito ang tinapay na bumabang galing sa langit: hindi gaya ng mga magulang na nagsikain, at nangamatay; ang kumakain ng tinapay na ito ay mabubuhay magpakailan man.

⁵⁸Kini mao ang tinapay nga nanaug gikan sa langit; dili ingon sa inyong mga ginikanan nga nanagpangaon sa mana, ug nangamatay; ang mokaon niini nga tinapay mabuhi sa gihapon.

⁵⁹Sinabi niya ang mga bagay na ito sa sinagoga, samantalang siya'y nagtuturo sa Capernaum.

⁵⁹Kining mga butanga ginaingon niya sa sinagoga, sa nagapanudlo siya sa Capernaum.

⁶⁰Marami nga sa kaniyang mga alagad, nang kanilang marinig ito, ay nangagsabi, Matigas ang pananalitang ito; sino ang makaririnig noon?

⁶⁰Busa daghan sa iyang mga tinon-an, nga sa ilang pagkadungog niini nanag-ingon: Malisud kini nga pulong, kinsay makapatalinghug niini?

⁶¹Datapuwa't pagkaalam ni Jesus sa kaniyang sarili na nagbubulongbulungan ang kaniyang mga alagad tungkol dito, sa kanila'y sinabi, Ito baga'y nakapagpapatisod sa inyo?

⁶¹Apan si Jesus, sa hingbaloan niya sa iyang kaugalingon nga ang iyang mga tinon-an nagabagulbol niini, miingon siya kanila: Nakapapangdol ba kini kaninyo?

⁶²Ano nga kung makita ninyong umaakyat ang Anak ng tao sa kinaroroonan niya nang una?

⁶²Busa unsa man diay kong inyong makita ang Anak sa tawo nga mosaka sa dapit diin siya kaniadto?

⁶³Ang espiritu nga ang bumubuhay; sa laman ay walang anomang pinakikinabang: ang mga salitang sinalita ko sa inyo ay pawang espiritu, at pawang buhay.

⁶³Ang espiritu mao ang nagahatag sa kinabuhi; ang unod walay kapusnan bisan sa unsa: ang mga pulong nga akong gipamulong kaninyo mao ang espiritu, ug ang kinabuhi.

⁶⁴Datapuwa't may ilan sa inyong hindi nagsisisampalataya. Sapagka't talastas na ni Jesus buhat pa nang una kung sino-sino ang hindi nagsisisampalataya, at kung sino ang sa kaniya'y magkakanulo.

⁶⁴Apan adunay uban kaninyo nga dili motoo. Kay si Jesus nanghibalo sukad sa sinugdan kong kinsa kadtong wala motoo, ug kinsa ang magabudhi kaniya.

⁶⁵At sinabi niya, Dahil dito'y sinabi ko sa inyo, na walang taong makalalapit sa akin, maliban na ipagkaloob sa kaniya ng Ama.

⁶⁵Ug siya miingon: Tungod niini nga hinungdan nagaingon ako kaninyo, nga walay tawo makaduol kanako, gawas kong kini gitugot kaniya sa Amahan.

⁶⁶Dahil dito'y marami sa kaniyang mga alagad ay nagsitalikod, at hindi na nagsisama sa kaniya.

⁶⁶Tungod niini daghan sa iyang mga tinon-an mibiya kaniya, ug wala na mokuyog.

⁶⁷Sinabi nga ni Jesus sa labingdalawa, Ibig baga ninyong magsialis din naman?

⁶⁷Busa si Jesus miingon sa napulo ug duha: Buot ba usab kamo motalikod kanako?

⁶⁸Sinagot siya ni Simon Pedro, Panginoon, kanino kami magsisiparoon? ikaw ang may mga salita ng buhay na walang hanggan.

⁶⁸Si Simon Pedro mitubag kaniya: Ginoo, kang kinsa kami moadto? Ikaw ang may mga pulong sa kinabuhi nga walay katapusan.

⁶⁹At kami'y nagsisisampalataya at nakikilala namin na ikaw ang Banal ng Dios.

⁶⁹Ug kami mitoo ug miila nga ikaw mao ang Balaan sa Dios.

⁷⁰Sinagot sila ni Jesus, Hindi baga hinirang ko kayong labingdalawa, at ang isa sa inyo ay diablo?

⁷⁰Si Jesus mitubag kanila: Wala koba pilia kamong napulo ug duha, ug usa kaninyo maoy usa ka yawa?

⁷¹Tinukoy nga niya si Judas na anak ni Simon Iscariote, sapagka't siya ang sa kaniya'y magkakanulo, palibhasa'y isa sa labingdalawa.

⁷¹Niini nagsulti siya mahitungod kang Judas, ang anak ni Simon Iscariote, kay siya mao ang magatugyan sa pag-budhi kaniya, sanglit usa sa napulo ug duha.