¹Ang mga kawikaan ni Salomon na anak ni David na hari sa Israel:

¹Proverbs of Solomon, son of David, king of Israel:

²Upang umalam ng karunungan at turo; upang bulayin ang mga salita ng pagkaunawa;

²to know wisdom and instruction; to discern the words of understanding;

³Upang tumanggap ng turo sa pantas na paguugali, sa katuwiran, at kahatulan, at karampatan;

³to receive the instruction of wisdom, righteousness and judgment, and equity;

⁴Upang magbigay ng katalinuhan sa musmos. Kaalaman at pagbubulay sa kabataan:

⁴to give prudence to the simple, to the young man knowledge and discretion.

⁵Upang marinig ng pantas, at lumago sa ikatututo: at upang tamuhin ng taong may unawa ang magagaling na payo:

⁵He that is wise will hear, and will increase learning; and the intelligent will gain wise counsels:

⁶Upang umunawa ng kawikaan at ng kahulugan; ng mga salita ng pantas, at ng kanilang malalabong sabi.

⁶to understand a proverb and an allegory, the words of the wise and their enigmas.

⁷Ang takot sa Panginoon ay pasimula ng kaalaman: nguni't ang mangmang ay humahamak sa karunungan at turo.

⁷The fear of Jehovah is the beginning of knowledge: fools despise wisdom and instruction.

⁸Anak ko, dinggin mo ang turo ng iyong ama, at huwag mong pabayaan ang kautusan ng iyong ina:

⁸Hear, my son, the instruction of thy father, and forsake not the teaching of thy mother;

⁹Sapagka't sila'y magiging tali ng biyaya sa iyong ulo, at mga kuwintas sa ligid ng iyong leeg.

⁹for they shall be a garland of grace unto thy head, and chains about thy neck.

¹⁰Anak ko, kung ikaw ay hikayatin ng mga makasalanan, huwag mong tulutan.

¹⁰My son, if sinners entice thee, consent not.

¹¹Kung kanilang sabihin, sumama ka sa amin, tayo'y magsibakay sa pagbububo ng dugo, tayo'y mangagkubli ng silo na walang anomang kadahilanan sa walang sala;

¹¹If they say, Come with us, let us lay wait for blood, let us lurk secretly for the innocent without cause;

¹²Sila'y lamunin nating buhay na gaya ng Sheol. At buo, na gaya ng nagsibaba sa lungaw;

¹²let us swallow them up alive as Sheol, and whole, as those that go down into the pit;

¹³Tayo'y makakasumpong ng lahat na mahalagang pag-aari, ating pupunuin ang ating mga bahay ng samsam;

¹³we shall find all precious substance, we shall fill our houses with spoil:

¹⁴Ikaw ay makikipagsapalaran sa gitna namin; magkakaroon tayong lahat ng isang supot:

¹⁴cast in thy lot among us; we will all have one purse:

¹⁵Anak ko, huwag kang lumakad sa daan na kasama nila; pigilin mo ang iyong paa sa kanilang landas:

¹⁵-- my son, walk not in the way with them, keep back thy foot from their path;

¹⁶Sapagka't ang kanilang mga paa ay nagsisitakbo sa kasamaan, at sila'y nangagmamadali sa pagbububo ng dugo.

¹⁶for their feet run to evil, and they make haste to shed blood.

¹⁷Sapagka't walang kabuluhang naladlad ang silo, sa paningin ng alin mang ibon:

¹⁷For in vain the net is spread in the sight of anything which hath wings.

¹⁸At binabakayan ng mga ito ang kanilang sariling dugo, kanilang ipinagkukubli ng silo ang kanilang sariling mga buhay.

¹⁸And these lay wait for their own blood; they lurk secretly for their own lives.

¹⁹Ganyan ang mga lakad ng bawa't sakim sa pakinabang; na nagaalis ng buhay ng mga may-ari niyaon.

¹⁹So are the paths of every one that is greedy of gain: it taketh away the life of its possessors.

²⁰Karunungan ay humihiyaw na malakas sa lansangan; kaniyang inilalakas ang kaniyang tinig sa mga luwal na dako;

²⁰Wisdom crieth without; she raiseth her voice in the broadways;

²¹Siya'y humihiyaw sa mga pangulong dako na pinaglilipunan; sa pasukan ng mga pintuang-bayan, sa bayan, kaniyang binibigkas ang kaniyang mga salita:

²¹she calleth in the chief [place] of concourse, in the entry of the gates; in the city she uttereth her words:

²²Hanggang kailan kayong mga musmos, magsisiibig sa inyong kamusmusan? At ang mga nanunuya ay maliligaya sa panunuya, at ang mga mangmang ay mangagtatanim sa kaalaman?

²²How long, simple ones, will ye love simpleness, and scorners take pleasure in their scorning, and the foolish hate knowledge?

²³Magsibalik kayo sa aking saway: narito, aking ibubuhos ang aking espiritu sa inyo.

²³Turn you at my reproof: behold, I will pour forth my spirit unto you, I will make known to you my words.

²⁴Sapagka't ako'y tumawag, at kayo'y tumanggi: aking iniunat ang aking kamay, at walang makinig;

²⁴Because I have called, and ye refused; I have stretched out my hand, and no one regarded;

²⁵Kundi inyong iniuwi sa wala ang buo kong payo, at hindi ninyo inibig ang aking saway:

²⁵and ye have rejected all my counsel, and would none of my reproof:

²⁶Ako naman ay tatawa sa kaarawan ng inyong kasakunaan: ako'y manunuya pagka ang inyong takot ay dumarating;

²⁶I also will laugh in your calamity, I will mock when your fear cometh;

²⁷Pagka ang iyong takot ay dumarating na parang bagyo. At ang inyong kasakunaan ay dumarating na parang ipoipo; pagka ang hirap at hapis ay dumating sa inyo.

²⁷when your fear cometh as sudden destruction, and your calamity cometh as a whirlwind; when distress and anguish come upon you:

²⁸Kung magkagayo'y tatawag sila sa akin, nguni't hindi ako sasagot; hahanapin nila akong masikap, nguni't hindi nila ako masusumpungan:

²⁸-- then will they call upon me, but I will not answer; they will seek me early, and shall not find me.

²⁹Sapagka't kanilang ipinagtanim ang kaalaman, at hindi pinili ang takot sa Panginoon.

²⁹Because they hated knowledge, and did not choose the fear of Jehovah;

³⁰Ayaw sila ng aking payo; kanilang hinamak ang buo kong pagsaway:

³⁰they would none of my counsel, they despised all my reproof:

³¹Kaya't sila'y magsisikain ng bunga ng kanilang sariling lakad, at mabubusog ng kanilang sariling mga kagagawan.

³¹therefore shall they eat of the fruit of their way, and be filled with their own devices.

³²Sapagka't papatayin sila ng pagtalikod ng musmos, at ang pagkawalang balisa ng mga mangmang ay ang sisira sa kanila.

³²For the turning away of the simple shall slay them, and the prosperity of the foolish shall cause them to perish.

³³Nguni't ang nakikinig sa akin ay tatahang tiwasay. At tatahimik na walang takot sa kasamaan.

³³But whoso hearkeneth unto me shall dwell safely, and shall be at rest from fear of evil.