1Ang alak ay manunuya, ang matapang na alak ay manggugulo; at sinomang napaliligaw sa kaniya ay hindi pantas.
1Wine is a scorner, strong drink is raging; and whoso erreth thereby is not wise.
2Ang kakilabutan ng hari ay parang ungal ng leon: ang namumungkahi sa kaniya sa galit ay nagkakasala laban sa kaniyang sariling buhay.
2The terror of a king is as the roaring of a lion: he that provoketh him to anger sinneth against his own soul.
3Karangalan sa tao ang magingat sa pakikipagkaalit: nguni't bawa't mangmang ay magiging palaaway.
3It is an honour for a man to cease from strife; but every fool rusheth into it.
4Ang tamad ay hindi magaararo dahil sa tagginaw; kaya't siya'y magpapalimos sa pagaani, at wala anoman.
4The sluggard will not plough by reason of the winter; he shall beg in harvest, and have nothing.
5Payo sa puso ng tao ay parang malalim na tubig; nguni't iibigin ng taong naguunawa.
5Counsel in the heart of man is deep water, and a man of understanding draweth it out.
6Maraming tao ay magtatanyag bawa't isa ng kaniyang sariling kagandahang-loob: nguni't sinong makakasumpong sa taong tapat?
6Most men will proclaim every one his own kindness; but a faithful man who shall find?
7Ang ganap na tao na lumalakad sa kaniyang pagtatapat, mapapalad ang kaniyang mga anak na susunod sa kaniya.
7The righteous walketh in his integrity: blessed are his children after him!
8Ang hari na nauupo sa luklukan ng kahatulan pinananabog ng kaniyang mga mata ang lahat na kasamaan.
8A king sitting on the throne of judgment scattereth away all evil with his eyes.
9Sinong makapagsasabi, nilinis ko ang aking puso, ako'y dalisay sa aking kasalanan?
9Who can say, I have made my heart clean, I am pure from my sin?
10Mga iba't ibang panimbang, at mga iba't ibang takalan, kapuwa mga karumaldumal sa Panginoon.
10Divers weights, divers measures, even both of them are abomination to Jehovah.
11Ang bata man ay nagpapakilala sa kaniyang mga gawa, kung ang kaniyang gawa ay magiging malinis, at kung magiging matuwid.
11Even a child is known by his doings, whether his work be pure, and whether it be right.
12Ang nakikinig na tainga, at ang nakakakitang mata, kapuwa ginawa ng Panginoon.
12The hearing ear, and the seeing eye, Jehovah hath made even both of them.
13Huwag mong ibigin ang pagtulog, baka ka madukha; idilat mo ang iyong mga mata, at mabubusog ka ng tinapay.
13Love not sleep, lest thou come to poverty; open thine eyes, [and] thou shalt be satisfied with bread.
14Walang halaga, walang halaga, sabi ng mamimili: nguni't pagka nakalayo siya, naghahambog nga.
14Bad! bad! saith the buyer; but when he is gone his way, then he boasteth.
15May ginto, at saganang mga rubi: nguni't ang mga labi ng kaalaman ay mahalagang hiyas.
15There is gold, and a multitude of rubies; but the lips of knowledge are a precious Jewel.
16Kunin mo ang kaniyang suot na nananagot sa di kilala; at tanggapan mo ng sanla ang nananagot sa mga di kilala.
16Take his garment that is become surety [for] another, and hold him in pledge for strangers.
17Tinapay ng kasinungalingan ay matamis sa tao: nguni't pagkatapos ay mabubusog ang kaniyang bibig ng batong lapok.
17Bread of falsehood is sweet to a man, but afterwards his mouth shall be filled with gravel.
18Bawa't panukala ay natatatag sa pamamagitan ng payo: at sa pamamagitan ng pantas na pamamatnubay ay makikipagdigma ka.
18Plans are established by counsel; and with good advice make war.
19Ang yumayaong mapaghatid-dumapit ay naghahayag ng mga lihim: kaya't huwag kang makisalamuha sa kaniya na nagbubukang maluwang ng kaniyang mga labi.
19He that goeth about talebearing revealeth secrets; therefore meddle not with him that openeth his lips.
20Siyang sumusumpa sa kaniyang ama o sa kaniyang ina, ang kaniyang ilawan ay papatayin sa salimuot na kadiliman.
20Whoso curseth his father or his mother, his lamp shall be put out in the blackest darkness.
21Ang mana ay matatamong madali sa pasimula; nguni't ang wakas niyao'y hindi pagpapalain.
21An inheritance obtained hastily at the beginning will not be blessed in the end.
22Huwag mong sabihin, ako'y gaganti ng kasamaan: maghintay ka sa Panginoon, at kaniyang ililigtas ka.
22Say not, I will recompense evil: wait on Jehovah, and he shall save thee.
23Mga iba't ibang panimbang ay karumaldumal sa Panginoon; at ang sinungaling na timbangan ay hindi mabuti.
23Divers weights are an abomination unto Jehovah; and a false balance is not good.
24Ang mga lakad ng tao ay sa Panginoon; paano ngang mauunawa ng tao ang kaniyang lakad?
24The steps of a man are from Jehovah; and how can a man understand his own way?
25Silo nga sa tao ang magsabi ng walang pakundangan, banal nga, at magsiyasat pagkatapos ng mga panata.
25It is a snare to a man rashly to say, It is hallowed, and after vows to make inquiry.
26Ang pantas na hari ay nagpapapanabog ng masama. At dinadala sa kanila ang gulong na panggiik.
26A wise king scattereth the wicked, and bringeth the wheel over them.
27Ang diwa ng tao ay ilawan ng Panginoon, na sumisiyasat ng mga pinakaloob na bahagi ng tiyan.
27Man's spirit is the lamp of Jehovah, searching all the inner parts of the belly.
28Kagandahang-loob at katotohanan ay nagpapalagi sa hari: at ang kaniyang luklukan ay inaalalayan ng kagandahang-loob.
28Mercy and truth preserve the king; and he upholdeth his throne by mercy.
29Ang kaluwalhatian ng mga binata ay ang kanilang kalakasan: at ang kagandahan ng matanda ay ang ulong may uban.
29The glory of young men is their strength; and the beauty of old men is the grey head.
30Ang mga latay na sumasakit ay lumilinis ng kasamaan: at ang mga hampas ay dinaramdam sa mga pinakaloob na bahagi ng tiyan.
30Wounding stripes purge away evil, and strokes [purge] the inner parts of the belly.