1Maigi ang dukha na lumalakad sa kaniyang pagtatapat kay sa suwail sa kaniyang mga labi at mangmang.
1Better is a poor [man] that walketh in his integrity, than he that is perverse in his lips, and is a fool.
2Gayon din ang kaluluwa na walang kaalaman ay hindi mabuti; at siyang nagmamadali ng kaniyang mga paa ay nagkakasala.
2Also that a person be without knowledge is not good; and he that hasteth with his feet maketh false steps.
3Ang kamangmangan ng tao ay sumisira ng kaniyang lakad; at ang kaniyang puso ay nagagalit laban sa Panginoon.
3The folly of man distorteth his way, and his heart is irritated against Jehovah.
4Ang kayamanan ay nagdadagdag ng maraming kaibigan: nguni't ang dukha ay hiwalay sa kaniyang kaibigan.
4Wealth addeth many friends; but the poor is separated from his friend.
5Ang sinungaling na saksi ay walang pagsalang parurusahan; at ang nagsasalita ng mga kasinungalingan ay hindi makatatahan.
5A false witness shall not be held innocent, and he that uttereth lies shall not escape.
6Marami ang mamamanhik ng lingap sa magandang-loob: at bawa't tao ay kaibigan ng nagbibigay ng mga kaloob.
6Many court the favour of a noble; and every one is friend to a man that giveth.
7Ipinagtatanim siya ng lahat ng kapatid ng dukha: gaano pa nga kaya ang ilalayo sa kaniya ng kaniyang mga kaibigan! Kaniyang hinahabol sila ng mga salita, nguni't wala na sila.
7All the brethren of a poor [man] hate him; how much more do his friends go far from him: he pursueth [them] with words, -- they are not [to be found].
8Siyang nagiimpok ng karunungan ay umiibig sa kaniyang sariling kaluluwa: siyang nagiingat ng pagunawa ay makakasumpong ng mabuti.
8He that getteth sense loveth his own soul; he that keepeth understanding shall find good.
9Ang sinungaling na saksi ay walang pagsalang parurusahan; at ang nagbabadya ng mga kasinungalingan ay mamamatay.
9A false witness shall not be held innocent, and he that uttereth lies shall perish.
10Maayos na pamumuhay ay hindi magaling sa mangmang; lalo na sa alipin na magpuno sa mga pangulo.
10Good living beseemeth not a fool; how much less for a servant to have rule over princes.
11Ang bait ng tao ay nagpapakupad sa galit. At kaniyang kaluwalhatian na paraanin ang pagsalangsang.
11The discretion of a man maketh him slow to anger, and it is his glory to pass over a transgression.
12Ang poot ng hari ay parang ungal ng leon; nguni't ang kaniyang lingap ay parang hamog sa damo.
12The king's displeasure is as the roaring of a lion; but his favour is as dew upon the grass.
13Ang mangmang na anak ay kapanglawan ng kaniyang ama: at ang mga pakikipagtalo ng asawa ay walang likat na tulo.
13A foolish son is the calamity of his father; and the contentions of a wife are a continual dropping.
14Bahay at mga kayamanan ay minamana sa mga magulang: nguni't ang mabait na asawa ay galing sa Panginoon.
14House and wealth are an inheritance from fathers; but a prudent wife is from Jehovah.
15Katamaran ay nagbabaon sa mahimbing na pagkakatulog; at ang tamad na kaluluwa ay magugutom.
15Slothfulness casteth into a deep sleep, and the idle soul shall suffer hunger.
16Ang nagiingat ng utos ay nagiingat ng kaniyang kaluluwa: nguni't ang walang babala sa kaniyang mga lakad ay mamamatay.
16He that keepeth the commandment keepeth his soul; he that is careless of his ways shall die.
17Ang naaawa sa dukha ay nagpapautang sa Panginoon, at ang kaniyang mabuting gawa ay babayaran sa kaniya uli.
17He that is gracious to the poor lendeth unto Jehovah; and what he hath bestowed will he repay unto him.
18Parusahan mo ang iyong anak, dangang may pagasa; at huwag mong ilagak ang iyong puso sa kaniyang ikapapahamak.
18Chasten thy son, seeing there is hope; but set not thy soul upon killing him.
19Ang taong may malaking poot ay magtataglay ng parusa: sapagka't kung iyong iligtas iyong marapat na gawin uli.
19A man of great wrath shall suffer punishment; for if thou deliver [him], yet thou must do it again.
20Makinig ka ng payo, at tumanggap ka ng turo, upang ikaw ay maging pantas sa iyong huling wakas.
20Hear counsel, and receive instruction, that thou mayest be wise in thy latter end.
21May maraming katha sa puso ng tao; nguni't ang payo ng Panginoon, ay siyang tatayo.
21Many are the thoughts in a man's heart, but the counsel of Jehovah, that doth stand.
22Yaong nakagagawa sa isang tao upang siya'y maging kanaisnais ay ang kaniyang kagandahang-loob: at ang isang dukha ay maigi kay sa isang sinungaling.
22The charm of a man is his kindness; and a poor [man] is better than a liar.
23Ang pagkatakot sa Panginoon ay patungo sa kabuhayan; at ang nagtatangkilik noon ay tatahang may kasiyahan: hindi siya dadalawin ng kasamaan.
23The fear of Jehovah [tendeth] to life, and he [that hath it] shall rest satisfied without being visited with evil.
24Idinadampot ng tamad ang kaniyang kamay sa pinggan, at hindi na magsusubo pa sa kaniyang bibig uli.
24A sluggard burieth his hand in the dish, and will not even bring it to his mouth again.
25Iyong saktan ang manglilibak, at ang musmos ay magaaral ng kabaitan: at iyong sawayin ang naguunawa, at siya'y makakaunawa ng kaalaman.
25Smite a scorner, and the simple will beware; reprove the intelligent, and he will understand knowledge.
26Ang sumasamsam sa kaniyang ama, at nagpapalayas sa kaniyang ina, ay anak na nakakahiya at nagdadala ng kakutyaan.
26He that ruineth [his] father and chaseth away [his] mother is a son that causeth shame and bringeth reproach.
27Magtigil ka, anak ko, sa pakikinig ng aral na nagliligaw lamang mula sa mga salita ng kaalaman.
27Cease, my son, to hear the instruction which causeth to stray from the words of knowledge.
28Ang walang kabuluhang saksi ay lumilibak sa kahatulan: at ang bibig ng masama ay lumalamon ng kasamaan.
28A witness of Belial scorneth judgment, and the mouth of the wicked swalloweth down iniquity.
29Ang mga kahatulan ay nahahanda sa mga manglilibak, at ang mga hampas ay sa mga likod ng mga mangmang.
29Judgments are prepared for scorners, and stripes for the back of the foolish.