¹Ang mga ito ay mga kawikaan din ni Salomon, na isinalin ng mga tao ni Hezekias na hari sa Juda.

¹These are also proverbs of Solomon, which the men of Hezekiah king of Judah transcribed.

²Kaluwalhatian nga ng Dios na maglihim ng isang bagay: nguni't ang kaluwalhatian ng mga hari ay magusisa ng isang bagay.

²It is the glory of God to conceal a thing; but the glory of kings is to search out a thing.

³Gaya ng langit sa kataasan, at ng lupa sa kalaliman, gayon ang puso ng mga hari ay di masayod.

³The heavens for height, and the earth for depth, and the heart of kings is unsearchable.

⁴Alisin ang dumi sa pilak, at lumalabas na isang kasangkapan sa ganang mangbububo:

⁴Take away the dross from the silver, and there cometh forth a vessel for the refiner:

⁵Alisin ang masama sa harap ng hari, at ang kaniyang luklukan ay matatatag sa katuwiran.

⁵take away the wicked from before the king, and his throne shall be established in righteousness.

⁶Huwag kang magpauna sa harapan ng hari, at huwag kang tumayo sa dako ng mga dakilang tao:

⁶Put not thyself forward in the presence of the king, and stand not in the place of the great;

⁷Sapagka't maigi na sabihin sa iyo, sumampa ka rito: kay sa ibaba ka sa harapan ng pangulo, na nakita ng iyong mga mata.

⁷for better it is that it be said unto thee, Come up hither, than that thou shouldest be put lower in the presence of the prince whom thine eyes see.

⁸Huwag kang makialam ng walang gunita sa pakikipagbabag, baka hindi mo maalaman kung ano ang gagawin sa wakas niyaon, pagka ikaw ay hiniya ng iyong kapuwa.

⁸Go not forth hastily to strive, lest [thou know not] what to do in the end thereof, when thy neighbour hath put thee to shame.

⁹Ipaglaban mo ang iyong usap sa iyong kapuwa, at huwag mong ihayag ang lihim ng iba:

⁹Debate thy cause with thy neighbour, but reveal not the secret of another;

¹⁰Baka siyang nakakarinig ay umalipusta sa iyo, at ang iyong pagkadusta ay hindi maalis.

¹⁰lest he that heareth [it] disgrace thee, and thine evil report turn not away.

¹¹Salitang sinalita sa kaukulan ay gaya ng mga mansanang ginto sa mga bilaong pilak.

¹¹[As] apples of gold in pictures of silver, is a word spoken in season.

¹²Kung paano ang hikaw na ginto, at kagayakang dalisay na ginto, gayon ang pantas na mananaway sa masunuring pakinig.

¹²An ear-ring of gold, and an ornament of fine gold, is a wise reprover upon an attentive ear.

¹³Kung paano ang lamig ng niebe sa panahon ng pagaani, gayon ang tapat na sugo sa kanila na nangagsugo sa kaniya; sapagka't kaniyang pinagiginhawa ang kaluluwa ng kaniyang mga panginoon.

¹³As the cold of snow in the time of harvest, [so] is a faithful messenger to them that send him: for he refresheth the soul of his masters.

¹⁴Kung paano ang mga alapaap at hangin na walang ulan, gayon ang taong naghahambog ng kaniyang mga kaloob na walang katotohanan.

¹⁴Clouds and wind without rain, [so] is a man that boasteth himself of a false gift.

¹⁵Sa pamamagitan ng pagpipigil ng loob ay napahihikayat ang pangulo, at ang malumanay na dila ay bumabasag ng buto.

¹⁵By long forbearing is a ruler persuaded, and a soft tongue breaketh the bone.

¹⁶Nakasumpong ka ba ng pulot? kumain ka ng sapat sa iyo; baka ka masuya, at iyong isuka.

¹⁶Hast thou found honey? Eat so much as is sufficient for thee, lest thou be surfeited therewith, and vomit it.

¹⁷Magdalang ang iyong paa sa bahay ng iyong kapuwa; baka siya'y mayamot sa iyo, at ipagtanim ka.

¹⁷Let thy foot be seldom in thy neighbour's house; lest he be weary of thee and hate thee.

¹⁸Ang tao na sumasaksi ng kasinungalingang saksi laban sa kaniyang kapuwa ay isang pangbayo at isang tabak, at isang matulis na pana.

¹⁸A maul, and a sword, and a sharp arrow, is a man that beareth false witness against his neighbour.

¹⁹Pagtiwala sa di tapat na tao sa panahon ng kabagabagan ay gaya ng baling ngipin, at ng nabaliang paa.

¹⁹A broken tooth, and a tottering foot, is confidence in an unfaithful [man] in the day of trouble.

²⁰Kung paano ang nangaagaw ng kasuutan sa panahong tagginaw, at kung paano ang suka sa sosa, gayon siyang umaawit ng mga awit sa mabigat na puso.

²⁰[As] he that taketh off a garment in cold weather, [and as] vinegar upon nitre, so is he that singeth songs to a sad heart.

²¹Kung ang iyong kaaway ay magutom, bigyan mo siya ng pagkain na makakain; at kung siya'y mauhaw, bigyan mo siya ng tubig na maiinom:

²¹If thine enemy be hungry, give him bread to eat; and if he be thirsty, give him water to drink:

²²Sapagka't ikaw ay magbubunton ng baga ng apoy sa kaniyang ulo, at gagantihin ka ng Panginoon.

²²for thou shalt heap coals of fire upon his head, and Jehovah shall reward thee.

²³Ang hanging hilaga ay naglalabas ng ulan: gayon ang dilang maninirang puri ay nakagagalit.

²³The north wind bringeth forth rain, and the angry countenance a backbiting tongue.

²⁴Maigi ang tumahan sa sulok ng bubungan, kay sa kasama ng palaaway na babae sa maluwang na bahay.

²⁴It is better to dwell in a corner of the housetop, than with a contentious woman, and a house in common.

²⁵Kung paano ang malamig na tubig sa uhaw na kaluluwa, gayon ang mga mabuting balita na mula sa malayong lupain.

²⁵[As] cold waters to a thirsty soul, so is good news from a far country.

²⁶Kung paano ang malabong balon, at ang bukal na nalabusaw, gayon ang matuwid na tao na nagbigay daan sa harap ng masama.

²⁶A troubled fountain, and a defiled well, is a righteous [man] that giveth way before the wicked.

²⁷Hindi mabuting kumain ng maraming pulot: gayon ang paghanap ng tao ng kanilang sariling kaluwalhatian, ay hindi kaluwalhatian.

²⁷It is not good to eat much honey; and to search into weighty matters is [itself] a weight.

²⁸Siyang hindi pumipigil ng kaniyang sariling diwa ay parang bayang nabagsak at walang kuta.

²⁸He that hath no rule over his own spirit is [as] a city broken down, without walls.