1Ang mga kawikaan ni Salomon na anak ni David na hari sa Israel:
1Provérbios de Salomão, filho de Davi, rei de Israel:
2Upang umalam ng karunungan at turo; upang bulayin ang mga salita ng pagkaunawa;
2Para se conhecer a sabedoria e a instrução; para se entenderem as palavras de inteligência;
3Upang tumanggap ng turo sa pantas na paguugali, sa katuwiran, at kahatulan, at karampatan;
3para se instruir em sábio procedimento, em retidão, justiça e eqüidade;
4Upang magbigay ng katalinuhan sa musmos. Kaalaman at pagbubulay sa kabataan:
4para se dar aos simples prudência, e aos jovens conhecimento e bom siso.
5Upang marinig ng pantas, at lumago sa ikatututo: at upang tamuhin ng taong may unawa ang magagaling na payo:
5Ouça também, o sábio e cresça em ciência, e o entendido adquira habilidade,
6Upang umunawa ng kawikaan at ng kahulugan; ng mga salita ng pantas, at ng kanilang malalabong sabi.
6para entender provérbios e parábolas, as palavras dos sábios, e seus enigmas.
7Ang takot sa Panginoon ay pasimula ng kaalaman: nguni't ang mangmang ay humahamak sa karunungan at turo.
7O temor do Senhor é o princípio do conhecimento; mas os insensatos desprezam a sabedoria e a instrução.
8Anak ko, dinggin mo ang turo ng iyong ama, at huwag mong pabayaan ang kautusan ng iyong ina:
8Filho meu, ouve a instrução de teu pai, e não deixes o ensino de tua mãe.
9Sapagka't sila'y magiging tali ng biyaya sa iyong ulo, at mga kuwintas sa ligid ng iyong leeg.
9Porque eles serão uma grinalda de graça para a tua cabeça, e colares para o teu pescoço.
10Anak ko, kung ikaw ay hikayatin ng mga makasalanan, huwag mong tulutan.
10Filho meu, se os pecadores te quiserem seduzir, não consintas.
11Kung kanilang sabihin, sumama ka sa amin, tayo'y magsibakay sa pagbububo ng dugo, tayo'y mangagkubli ng silo na walang anomang kadahilanan sa walang sala;
11Se disserem: Vem conosco; embosquemo-nos para derramar sangue; espreitemos sem razão o inocente;
12Sila'y lamunin nating buhay na gaya ng Sheol. At buo, na gaya ng nagsibaba sa lungaw;
12traguemo-los vivos, como o Seol, e inteiros como os que descem � cova;
13Tayo'y makakasumpong ng lahat na mahalagang pag-aari, ating pupunuin ang ating mga bahay ng samsam;
13acharemos toda sorte de bens preciosos; encheremos as nossas casas de despojos;
14Ikaw ay makikipagsapalaran sa gitna namin; magkakaroon tayong lahat ng isang supot:
14lançarás a tua sorte entre nós; teremos todos uma só bolsa;
15Anak ko, huwag kang lumakad sa daan na kasama nila; pigilin mo ang iyong paa sa kanilang landas:
15filho meu, não andes no caminho com eles; guarda da sua vereda o teu pé,
16Sapagka't ang kanilang mga paa ay nagsisitakbo sa kasamaan, at sila'y nangagmamadali sa pagbububo ng dugo.
16porque os seus pés correm para o mal, e eles se apressam a derramar sangue.
17Sapagka't walang kabuluhang naladlad ang silo, sa paningin ng alin mang ibon:
17Pois debalde se estende a rede � vista de qualquer ave.
18At binabakayan ng mga ito ang kanilang sariling dugo, kanilang ipinagkukubli ng silo ang kanilang sariling mga buhay.
18Mas estes se põem em emboscadas contra o seu próprio sangue, e as suas próprias vidas espreitam.
19Ganyan ang mga lakad ng bawa't sakim sa pakinabang; na nagaalis ng buhay ng mga may-ari niyaon.
19Tais são as veredas de todo aquele que se entrega � cobiça; ela tira a vida dos que a possuem.
20Karunungan ay humihiyaw na malakas sa lansangan; kaniyang inilalakas ang kaniyang tinig sa mga luwal na dako;
20A suprema sabedoria altissonantemente clama nas ruas; nas praças levanta a sua voz.
21Siya'y humihiyaw sa mga pangulong dako na pinaglilipunan; sa pasukan ng mga pintuang-bayan, sa bayan, kaniyang binibigkas ang kaniyang mga salita:
21Do alto dos muros clama; �s entradas das portas e na cidade profere as suas palavras:
22Hanggang kailan kayong mga musmos, magsisiibig sa inyong kamusmusan? At ang mga nanunuya ay maliligaya sa panunuya, at ang mga mangmang ay mangagtatanim sa kaalaman?
22Até quando, ó estúpidos, amareis a estupidez? e até quando se deleitarão no escárnio os escarnecedores, e odiarão os insensatos o conhecimento?
23Magsibalik kayo sa aking saway: narito, aking ibubuhos ang aking espiritu sa inyo.
23Convertei-vos pela minha repreensão; eis que derramarei sobre vós o meu; espírito e vos farei saber as minhas palavras.
24Sapagka't ako'y tumawag, at kayo'y tumanggi: aking iniunat ang aking kamay, at walang makinig;
24Mas, porque clamei, e vós recusastes; porque estendi a minha mão, e nao houve quem desse atenção;
25Kundi inyong iniuwi sa wala ang buo kong payo, at hindi ninyo inibig ang aking saway:
25antes desprezastes todo o meu conselho, e não fizestes caso da minha repreensão;
26Ako naman ay tatawa sa kaarawan ng inyong kasakunaan: ako'y manunuya pagka ang inyong takot ay dumarating;
26também eu me rirei no dia da vossa calamidade; zombarei, quando sobrevier o vosso terror,
27Pagka ang iyong takot ay dumarating na parang bagyo. At ang inyong kasakunaan ay dumarating na parang ipoipo; pagka ang hirap at hapis ay dumating sa inyo.
27quando o terror vos sobrevier como tempestade, e a vossa calamidade passar como redemoinho, e quando vos sobrevierem aperto e angústia.
28Kung magkagayo'y tatawag sila sa akin, nguni't hindi ako sasagot; hahanapin nila akong masikap, nguni't hindi nila ako masusumpungan:
28Então a mim clamarão, mas eu não responderei; diligentemente me buscarão, mas não me acharão.
29Sapagka't kanilang ipinagtanim ang kaalaman, at hindi pinili ang takot sa Panginoon.
29Porquanto aborreceram o conhecimento, e não preferiram o temor do Senhor;
30Ayaw sila ng aking payo; kanilang hinamak ang buo kong pagsaway:
30não quiseram o meu conselho e desprezaram toda a minha repreensão;
31Kaya't sila'y magsisikain ng bunga ng kanilang sariling lakad, at mabubusog ng kanilang sariling mga kagagawan.
31portanto comerão do fruto do seu caminho e se fartarão dos seus próprios conselhos.
32Sapagka't papatayin sila ng pagtalikod ng musmos, at ang pagkawalang balisa ng mga mangmang ay ang sisira sa kanila.
32Porque o desvio dos néscios os matará, e a prosperidade dos loucos os destruirá.
33Nguni't ang nakikinig sa akin ay tatahang tiwasay. At tatahimik na walang takot sa kasamaan.
33Mas o que me der ouvidos habitará em segurança, e estará tranqüilo, sem receio do mal.