1Huwag mong ipaghambog ang kinabukasan; Sapagka't hindi mo nalalaman kung ano ang ilalabas ng ibang araw.
1NO te jactes del día de mañana; Porque no sabes qué dará de sí el día.
2Purihin ka ng ibang tao at huwag ng iyong sariling bibig; ng iba, at huwag ng iyong sariling mga labi.
2Alábete el extraño, y no tu boca; El ajeno, y no tus labios.
3Ang bato ay mabigat, at ang buhangin ay matimbang; nguni't ang galit ng mangmang ay lalong mabigat kay sa mga yaon.
3Pesada es la piedra, y la arena pesa; Mas la ira del necio es más pesada que ambas cosas.
4Poot ay mabagsik, at ang galit ay mamumugnaw, nguni't sinong makatatayo sa harap ng paninibugho?
4Cruel es la ira, é impetuoso el furor; Mas ¿quién parará delante de la envidia?
5Maigi ang saway na hayag kay sa pagibig na nakukubli.
5Mejor es reprensión manifiesta Que amor oculto.
6Tapat ang mga sugat ng kaibigan: nguni't ang mga halik ng kaaway ay malabis.
6Fieles son las heridas del que ama; Pero importunos los besos del que aborrece.
7Ang busog na tao ay umaayaw sa pulot-pukyutan: nguni't sa gutom na tao ay matamis ang bawa't mapait na bagay.
7El alma harta huella el panal de miel; Mas al alma hambrienta todo lo amargo es dulce.
8Kung paano ang ibon na gumagala mula sa kaniyang pugad, gayon ang tao na gumagala mula sa kaniyang dako.
8Cual ave que se va de su nido, Tal es el hombre que se va de su lugar.
9Ang unguento at pabango ay nagpapagalak ng puso: gayon ang katamisan ng kaibigan ng tao na nagbubuhat sa maiging payo.
9El ungüento y el perfume alegran el corazón: Y el amigo al hombre con el cordial consejo.
10Ang iyong sariling kaibigan at ang kaibigan ng iyong ama, ay huwag mong pabayaan; at huwag kang pumaroon sa bahay ng iyong kapatid sa kaarawan ng iyong kasakunaan: maigi ang kapuwa na malapit kay sa kapatid na malayo.
10No dejes á tu amigo, ni al amigo de tu padre; Ni entres en casa de tu hermano el día de tu aflicción. Mejor es el vecino cerca que el hermano lejano.
11Anak ko, ikaw ay magpakadunong, at iyong pasayahin ang aking puso, upang aking masagot siya na tumutuya sa akin.
11Sé sabio, hijo mío, y alegra mi corazón, Y tendré qué responder al que me deshonrare.
12Ang taong mabait ay nakakakita ng kasamaan, at nagkukubli: nguni't dinadaanan ng musmos, at naghihirap.
12El avisado ve el mal, y escóndese, Mas los simples pasan, y llevan el daño.
13Kunin mo ang kaniyang kasuutan na nananagot sa di kilala; at tanggapan mo siya ng sanla na nananagot sa babaing di kilala.
13Quítale su ropa al que fió al extraño; Y al que fió á la extraña, tómale prenda.
14Siyang nagpapala sa kaniyang kaibigan ng malakas na tinig, na bumabangong maaga sa kinaumagahan, mabibilang na sumpa sa kaniya.
14El que bendice á su amigo en alta voz, madrugando de mañana, Por maldición se le contará.
15Ang laging tulo sa araw na maulan at ang babaing palatalo ay magkahalintulad:
15Gotera continua en tiempo de lluvia, Y la mujer rencillosa, son semejantes:
16Ang magibig pumigil sa kaniya, ay pumipigil sa hangin, at ang kaniyang kanan ay nakakasumpong ng langis.
16El que pretende contenerla, arresta el viento: O el aceite en su mano derecha.
17Ang bakal ay nagpapatalas sa bakal; gayon ang tao ay nagpapatalas sa mukha ng kaniyang kaibigan.
17Hierro con hierro se aguza; Y el hombre aguza el rostro de su amigo.
18Ang nagiingat ng puno ng higos ay kakain ng bunga niyaon; at ang naghihintay sa kaniyang panginoon ay pararangalin.
18El que guarda la higuera, comerá su fruto; Y el que guarda á su señor, será honrado.
19Kung paanong sa tubig ang mukha ay sumasagot sa mukha, gayon ang puso ng tao sa tao.
19Como un agua se parece á otra, Así el corazón del hombre al otro.
20Ang Sheol at ang kapahamakan ay hindi nasisiyahan kailan man; at ang mga mata ng tao ay hindi nasisiyahan kailan man.
20El sepulcro y la perdición nunca se hartan: Así los ojos del hombre nunca están satisfechos.
21Ang sangagan ay sa pilak, at ang hurno ay sa ginto, at ang tao ay nasusubok sa pamamagitan ng kaniyang pagpuri.
21El crisol prueba la plata, y la hornaza el oro: Y al hombre la boca del que lo alaba.
22Bagaman iyong piitin ang mangmang sa isang piitan na kasama ng pangbayo sa mga bayong trigo, gayon ma'y hindi hihiwalay ang kaniyang kamangmangan sa kaniya.
22Aunque majes al necio en un mortero entre granos de trigo á pisón majados, No se quitará de él su necedad.
23Magmasipag ka na alamin mo ang kalagayan ng iyong mga kawan, at tingnan mong mabuti ang iyong mga bakahan:
23Considera atentamente el aspecto de tus ovejas; Pon tu corazón á tus rebaños:
24Sapagka't ang mga kayamanan ay hindi magpakailan man: at namamalagi ba ang putong sa lahat ng sali't saling lahi?
24Porque las riquezas no son para siempre; ¿Y será la corona para perpetuas generaciones?
25Ang tuyong damo ay pinupulot, at ang sariwang damo ay lumilitaw, at ang mga gugulayin sa mga bundok ay pinipisan.
25Saldrá la grama, aparecerá la hierba, Y segaránse las hierbas de los montes.
26Ang mga kordero ay ukol sa iyong kasuutan, at ang mga kambing ay siyang halaga ng bukid:
26Los corderos para tus vestidos, Y los cabritos para el precio del campo:
27At magkakaroon ng kasiyahang gatas ng kambing sa iyong pagkain, sa pagkain ng iyong sangbahayan; at pagkain sa iyong mga alilang babae.
27Y abundancia de leche de las cabras para tu mantenimiento, y para mantenimiento de tu casa, Y para sustento de tus criadas.