¹Ang mga ito ay mga kawikaan din ni Salomon, na isinalin ng mga tao ni Hezekias na hari sa Juda.

¹These also are proverbs of Solomon, which the men of Hezekiah king of Judah copied out.

²Kaluwalhatian nga ng Dios na maglihim ng isang bagay: nguni't ang kaluwalhatian ng mga hari ay magusisa ng isang bagay.

²It is the glory of God to conceal a thing, but the glory of kings is to search out a matter.

³Gaya ng langit sa kataasan, at ng lupa sa kalaliman, gayon ang puso ng mga hari ay di masayod.

³As the heavens for height, and the earth for depth, so the hearts of kings are unsearchable.

⁴Alisin ang dumi sa pilak, at lumalabas na isang kasangkapan sa ganang mangbububo:

⁴Take away the dross from the silver, and material comes out for the refiner;

⁵Alisin ang masama sa harap ng hari, at ang kaniyang luklukan ay matatatag sa katuwiran.

⁵Take away the wicked from the king’s presence, and his throne will be established in righteousness.

⁶Huwag kang magpauna sa harapan ng hari, at huwag kang tumayo sa dako ng mga dakilang tao:

⁶Don’t exalt yourself in the presence of the king, or claim a place among great men;

⁷Sapagka't maigi na sabihin sa iyo, sumampa ka rito: kay sa ibaba ka sa harapan ng pangulo, na nakita ng iyong mga mata.

⁷for it is better that it be said to you, “Come up here,” than that you should be put lower in the presence of the prince, whom your eyes have seen.

⁸Huwag kang makialam ng walang gunita sa pakikipagbabag, baka hindi mo maalaman kung ano ang gagawin sa wakas niyaon, pagka ikaw ay hiniya ng iyong kapuwa.

⁸Don’t be hasty in bringing charges to court. What will you do in the end when your neighbor shames you?

⁹Ipaglaban mo ang iyong usap sa iyong kapuwa, at huwag mong ihayag ang lihim ng iba:

⁹Debate your case with your neighbor, and don’t betray the confidence of another;

¹⁰Baka siyang nakakarinig ay umalipusta sa iyo, at ang iyong pagkadusta ay hindi maalis.

¹⁰lest one who hears it put you to shame, and your bad reputation never depart.

¹¹Salitang sinalita sa kaukulan ay gaya ng mga mansanang ginto sa mga bilaong pilak.

¹¹A word fitly spoken is like apples of gold in settings of silver.

¹²Kung paano ang hikaw na ginto, at kagayakang dalisay na ginto, gayon ang pantas na mananaway sa masunuring pakinig.

¹²As an earring of gold, and an ornament of fine gold, so is a wise reprover to an obedient ear.

¹³Kung paano ang lamig ng niebe sa panahon ng pagaani, gayon ang tapat na sugo sa kanila na nangagsugo sa kaniya; sapagka't kaniyang pinagiginhawa ang kaluluwa ng kaniyang mga panginoon.

¹³As the cold of snow in the time of harvest, so is a faithful messenger to those who send him; for he refreshes the soul of his masters.

¹⁴Kung paano ang mga alapaap at hangin na walang ulan, gayon ang taong naghahambog ng kaniyang mga kaloob na walang katotohanan.

¹⁴As clouds and wind without rain, so is he who boasts of gifts deceptively.

¹⁵Sa pamamagitan ng pagpipigil ng loob ay napahihikayat ang pangulo, at ang malumanay na dila ay bumabasag ng buto.

¹⁵By patience a ruler is persuaded. A soft tongue breaks the bone.

¹⁶Nakasumpong ka ba ng pulot? kumain ka ng sapat sa iyo; baka ka masuya, at iyong isuka.

¹⁶Have you found honey? Eat as much as is sufficient for you, lest you eat too much, and vomit it.

¹⁷Magdalang ang iyong paa sa bahay ng iyong kapuwa; baka siya'y mayamot sa iyo, at ipagtanim ka.

¹⁷Let your foot be seldom in your neighbor’s house, lest he be weary of you, and hate you.

¹⁸Ang tao na sumasaksi ng kasinungalingang saksi laban sa kaniyang kapuwa ay isang pangbayo at isang tabak, at isang matulis na pana.

¹⁸A man who gives false testimony against his neighbor is like a club, a sword, or a sharp arrow.

¹⁹Pagtiwala sa di tapat na tao sa panahon ng kabagabagan ay gaya ng baling ngipin, at ng nabaliang paa.

¹⁹Confidence in someone unfaithful in time of trouble is like a bad tooth, or a lame foot.

²⁰Kung paano ang nangaagaw ng kasuutan sa panahong tagginaw, at kung paano ang suka sa sosa, gayon siyang umaawit ng mga awit sa mabigat na puso.

²⁰As one who takes away a garment in cold weather, or vinegar on soda, so is one who sings songs to a heavy heart.

²¹Kung ang iyong kaaway ay magutom, bigyan mo siya ng pagkain na makakain; at kung siya'y mauhaw, bigyan mo siya ng tubig na maiinom:

²¹If your enemy is hungry, give him food to eat. If he is thirsty, give him water to drink:

²²Sapagka't ikaw ay magbubunton ng baga ng apoy sa kaniyang ulo, at gagantihin ka ng Panginoon.

²²for you will heap coals of fire on his head, and Yahweh will reward you.

²³Ang hanging hilaga ay naglalabas ng ulan: gayon ang dilang maninirang puri ay nakagagalit.

²³The north wind brings forth rain: so a backbiting tongue brings an angry face.

²⁴Maigi ang tumahan sa sulok ng bubungan, kay sa kasama ng palaaway na babae sa maluwang na bahay.

²⁴It is better to dwell in the corner of the housetop, than to share a house with a contentious woman.

²⁵Kung paano ang malamig na tubig sa uhaw na kaluluwa, gayon ang mga mabuting balita na mula sa malayong lupain.

²⁵Like cold water to a thirsty soul, so is good news from a far country.

²⁶Kung paano ang malabong balon, at ang bukal na nalabusaw, gayon ang matuwid na tao na nagbigay daan sa harap ng masama.

²⁶Like a muddied spring, and a polluted well, so is a righteous man who gives way before the wicked.

²⁷Hindi mabuting kumain ng maraming pulot: gayon ang paghanap ng tao ng kanilang sariling kaluwalhatian, ay hindi kaluwalhatian.

²⁷It is not good to eat much honey; nor is it honorable to seek one’s own honor.

²⁸Siyang hindi pumipigil ng kaniyang sariling diwa ay parang bayang nabagsak at walang kuta.

²⁸Like a city that is broken down and without walls is a man whose spirit is without restraint.