1Kralın yüreği RABbin elindedir,Kanaldaki su gibi onu istediği yöne çevirir.
1 Bonkoono bine go Rabbi kambe ra Danga hari zuray cine, A g'a bare nangu kulu kaŋ a miila.
2İnsan izlediği her yolun doğru olduğunu sanır,Ama niyetlerini tartan RABdir.
2 Boro fondo ga saba no a diyaŋ gaa, Amma Rabbi no ga biney neesi.
3RAB kendisine kurban sunulmasından çok,Doğruluğun ve adaletin yerine getirilmesini ister.
3 Rabbi do, adilitaray da cimi ciiti bisa sargay teeyaŋ.
4Küstah bakışlar ve kibirli yürekKötülerin çırası ve günahıdır.
4 Boŋ jareyaŋ da bina ra boŋbeeray, Kaŋ ga ti boro laalo fitilla, ya zunubi no.
5Çalışkanın tasarıları hep bollukla,Her türlü acelecilik hep yoklukla sonuçlanır.
5 Himmante miila, yulwa hinne gaa no a ga koy, Amma cahãkom kulu, jaŋay do haray no a ga koy.
6Yalan dolanla yapılan servet,Sis gibi geçicidir ve ölüm tuzağıdır.
6 Arzaka duure deene tangari do, Dullu no kaŋ i ga tuti nda waasi, I ceecikoy kulu mo, buuyaŋ no i goono ga ceeci.
7Kötülerin zorbalığı kendilerini süpürüp götürür,Çünkü doğru olanı yapmaya yanaşmazlar.
7 Boro laaley toonye goy g'i ŋwa, Zama i wangu ka cimi ciiti te.
8Suçlunun yolu dolambaçlı,Pak kişinin yaptıklarıysa dosdoğrudur.
8 Boro kaŋ gonda taali ga jare, A fonda ga siiri no gumo, Amma hanante ciine ra, a goyo ga kay hal a ma boori.
9Kavgacı kadınla aynı evde oturmaktansa,Damın köşesinde oturmak yeğdir.
9 Boro ma goro lokoto ra jidan bisa boŋ ga bisa boro ma goro windi tafo ra wayboro sanni-boobo-koy banda.
10Kötünün can attığı kötülüktür,Hiç kimseye acımaz.
10 Boro laalo fundo ga yalla-yalla nda laala, A diyaŋ gaa a gorokasin si du gaakuri.
11Alaycı cezalandırılınca bön kişi akıllanır,Bilge olan öğretilenden bilgi kazanır.
11 D'i na dondako gooji, I ga ye ka kande boro kaŋ sinda carmay laakal do. D'i na laakalkooni mo dondonandi, A ga bayray ta.
12Adil Olan, kötünün evini dikkatle gözlerVe kötüleri yıkıma uğratır.
12 Adilante ga laakal da boro laaley windi, A ga di kaŋ Rabbi go ga boro laaley bare ka gum hal i ma halaci.
13Yoksulun feryadına kulağını tıkayanınFeryadına yanıt verilmeyecektir.
13 Boro kaŋ na nga hanga daabu talka hẽeni se, Nga mo ga aniya ka hẽ, i si maa r'a mo.
14Gizlice verilen armağan öfkeyi,Koyna sokuşturulan rüşvet de kızgın gazabı yatıştırır.
14 Nooyaŋ tugante ga futay kanandi, Me-daabu ganda ra mo ga dukuri kanandi.
15Hak yerine gelince doğru kişi sevinir,Fesatçı dehşete düşer.
15 Farhã hari no adilante se a ma cimi ciiti te, Amma halaciyaŋ no goy laalo te-koy se.
16Sağduyudan uzaklaşan,Kendini ölüler arasında bulur.
16 Boro kaŋ kamba fahamay fondo gaa ga du nangu buukoy jama ra.
17Zevkine düşkün olan yoksullaşır,Şaraba ve zeytinyağına düşkün kişi de zengin olmaz.
17 Watay baako ga talka, Duvan* da ji baako mo si ciya arzakante.
18Kötü kişi doğru kişinin fidyesidir,Hain de dürüstün.
18 Laalakoy ya fansa hari no adilante se, Amaana ŋwaako mo banandi no boro hanney se.
19Çölde yaşamak,Can sıkıcı ve kavgacı kadınla yaşamaktan yeğdir.
19 Boro ma goro saaji fimbi ra ga bisa boro ma goro nda wayboro kakawko, Kaŋ ga guutu mo.
20Bilgenin evi değerli eşya ve zeytinyağıyla doludur,Akılsızsa malını har vurup harman savurur.
20 Arzaka darzante da ji go no laakalkoyey nangoray ra, Amma boro kaŋ si caram ga arzaka gon.
21Doğruluğun ve sevginin ardından koşan,Yaşam, gönenç ve onur bulur.
21 Boro kaŋ na adilitaray da suuji gana, Fundi nda adilitaray da beeray no a ga du.
22Bilge kişi güçlülerin kentine saldırıpGüvendikleri kaleyi yıkar.
22 Boro kaŋ gonda laakal ga hinkoyey kwaara cinaro kaaru, K'i gaabi deyaŋ haro zeeri.
23Ağzını ve dilini tutanBaşını beladan korur.
23 Boro kaŋ na nga meyo da nga deena haggoy ga nga fundo hallasi taabi gaa.
24Gururlu, küstah ve alaycı:Bunlar kas kas kasılan insanın adlarıdır.
24 Boro kaŋ gonda boŋbeeray da fundi beeray, A maa ga ti dondako. Niine jareyaŋ futo no a ga goy d'a.
25Tembelin isteği onu ölüme götürür,Çünkü elleri çalışmaktan kaçınır;
25 Hawfuno ibaayo no g'a wi, Zama a kambey wangu goy.
26Bütün gün isteklerini sıralar durur,Oysa doğru kişi esirgemeden verir.
26 A ga bini, a goono ga canse zaari me-a-me, Amma adilante wo ga no, a si boro ganji.
27Kötülerin sunduğu kurban iğrençtir,Hele bunu kötü niyetle sunarlarsa.
27 Boro laalo sargayey ya fanta hariyaŋ no, Sanku fa saaya kaŋ a kand'ey da miila laalo.
28Yalancı tanık yok olur,Dinlemeyi bilenin tanıklığıysa inandırıcıdır.
28 Tangari seedakoy ga halaci, Amma boro kaŋ ga maa ka gana, A ga hin ka salaŋ waati kulu.
29Kötü kişi kendine güçlü bir görünüm verir,Erdemli insansa tuttuğu yoldan emindir.
29 Boro laalo ga mo-koogay cabe, Amma adilante ga nga fonda tabbatandi.
30RABbe karşı başarılı olabilecekBilgelik, akıl ve tasarı yoktur.
30 Laakal, wala fahamay, wala saaware si no kaŋ ga gaaba nda Rabbi.
31At savaş günü için hazır tutulur,Ama zafer sağlayan RAB'dir.
31 I ga bari soola wongu hane se, Amma zaama teeyaŋo, Rabbi do no a ga fun.