1Şarap insanı alaycı, içki gürültücü yapar,Onun etkisiyle yoldan sapan bilge değildir.
1 Duvan* ya hahaarayko no, Baji mo kosongukoy no. Boro kulu kaŋ bugu nd'ey sinda laakal.
2Kralın öfkesi genç aslanın kükreyişine benzer,Onu kızdıran canından olur.
2 Bonkooni humburandiyaŋ wo, Danga muusu beeri daŋ futo dunduyaŋ no, Boro kaŋ n'a futa zukku na nga fundo daŋ kambe.
3Kavgadan kaçınmak insan için onurdur,Oysa her ahmak tartışmaya hazırdır.
3 Beeray no boro se a ma mooru kuta gaa, Amma saamo kulu ga ba yanje.
4Sonbaharda çift sürmeyen tembel,Hasatta aradığını bulamaz.
4 Hawfuno wangu ka far kaydiya ra, Woodin se no a ga ŋwaaray heemar, a si du hay kulu mo.
5İnsanın niyetleri derin bir kuyunun suları gibidir,Akıllı kişi onları açığa çıkarır.
5 Boro bine ra saaware ga hima hari guuso, Amma boro kaŋ gonda fahamay g'a candi.
6İnsanların çoğu, ‹‹Vefalıyım›› der.Ama sadık birini kim bulabilir?
6 Boro boobo ga ngey gomney fe, Amma cimi boro, may no ga hin ka du a?
7Doğru ve dürüst bir babayaSahip olan çocuklara ne mutlu!
7 Boro adilante kaŋ ga dira nga cimi tooyaŋo ra, A banda a izey mo ga ciya albarkanteyaŋ.
8Yargı kürsüsünde oturan kral,Kötülüğü gözleriyle ayıklar.
8 Bonkooni kaŋ goono ga goro ciiti karga boŋ ga laala kulu say nda nga moy.
9Kim, ‹‹Yüreğimi pak kıldım,Günahımdan arındım›› diyebilir?
9 May no ka bara nda hina a ma ne: «Ay n'ay bina hanandi, Ay ya hanante no ay zunubey gaa?»
10RAB hileli tartıdan da, hileli ölçüden de tiksinir.
10 Neesiji waani-waani, da zaka waani-waani, I boro hinka kulu fanta hari yaŋ no Rabbi se.
11Çocuk bile eylemleriyle kendini belli eder,Yaptıkları pak ve doğru mu, değil mi, anlaşılır.
11 Baa zanka, i g'a bay nga te-goyo do, Hal a goyo hanante no, wala haŋ kaŋ ga saba no.
12İşiten kulağı da gören gözü deRAB yaratmıştır.
12 Hanga kaŋ ga maa, da mo kaŋ ga di, Rabbi no k'i boro hinka kulu te.
13Uykuyu seversen yoksullaşırsın,Uyanık durursan ekmeğin bol olur.
13 Ma si ba jirbi, zama ni ma si talka. Ma ni moy hay, ni ga kungu nda ŋwaari mo.
14Alıcı, ‹‹İşe yaramaz, işe yaramaz›› der,Ama alıp gittikten sonra aldığıyla övünür.
14 Dayko ga ne: «Manti hari hanno no, Manti hari hanno no,» Amma d'a koy, kala fooma kaŋ a ga te.
15Bol bol altının, mücevherin olabilir,Ama bilgi akıtan dudaklar daha değerlidir.
15 Wura nda tondi hiir'ize caadante yaŋ go no, Amma meyo kaŋ ga waani, Danga jinay hanno cine no.
16Tanımadığı birine kefil olanın giysisini al;Bir yabancı için yapıyorsa bunu,Giysisini rehin tut.
16 Boro kaŋ na yaw yadda sambu, m'a kwaayo ta, Boro kaŋ na yawey yaddandi mo, ma tolme ta a gaa.
17Hileyle kazanılan yiyecek insana tatlı gelir,Ama sonra ağza dolan çakıl gibidir.
17 Tangari ŋwaari ga kaan boro se, Amma kokor banda a meyo ga to da tond'izeyaŋ.
18Tasarılarını danışarak yap,Yöntemlere uyarak savaş.
18 Bine sijiriyaŋ kulu, saaware boŋ no a ga tabbat. Ni ma wongu te da laakal saaware mo.
19Dedikoducu sır saklayamaz,Bu nedenle ağzı gevşek olanla arkadaşlık etme.
19 Mimandakom ga gundey bangandi, Woodin se ma si hangasinay da me-boobo-koy.
20Annesine ya da babasına söveninIşığı zifiri karanlıkta sönecek.
20 Boro kaŋ na nga baaba wala nga nya laali, I g'a fitilla wi kubay bi tik ra.
21Tez elde edilen mirasınSonu bereketli olmaz.
21 A ga te boro ma du tubu nda cahãyaŋ sintina gaa, Amma a bananta, a si goro nda albarka.
22‹‹Bu kötülüğü sana ödeteceğim›› deme;RABbi bekle, O seni kurtarır.
22 Ma si ne: «Ay ga laala bana.» Ma hangan Rabbi se, nga mo ga ni faaba.
23RAB hileli tartıdan tiksinir,Hileli teraziden hoşlanmaz.
23 Neesiji waani-waani ya fanta hari no Rabbi se, Gulinci kilo mo si boori.
24İnsanın adımlarını RAB yönlendirir;Öyleyse insan tuttuğu yolu nasıl anlayabilir?
24 Boro ce daarey, Rabbi do no i go, Mate binde no boro ga te ka nga fonda fayanka?
25Düşünmeden adakta bulunmakSakıncalıdır.
25 Hirrimi no boro se a ma salaŋ da cahãyaŋ ka ne: «Ay n'a fay waani.» Sarti sambuyaŋo banda, gaa a ma sanno neesi.
26Bilge kral kötüleri ayıklar,Harman döver gibi cezalandırır.
26 Bonkooni kaŋ gonda laakal ga boro laaley teeni, A ma kande safayaŋ humburu i boŋ.
27İnsanın ruhu RABbin ışığıdır,İç varlığın derinliklerine işler.
27 Boro biya ya Rabbi fitilla no, A ga a ra haray lokotey kulu bangandi.
28Sevgi ve sadakat kralın güvencesidir.Onun tahtını sağlamlaştıran sevgidir.
28 Suuji nda naanay ga bonkoono hallasi, A karga mo ga sinji suuji boŋ.
29Gençlerin görkemi güçleri,Yaşlıların onuru ağarmış saçlardır.
29 Arwasey fooma hari wo, i gaabo no, Dottijey darza mo, i hamni kwaara no.
30Yaralayan darbeler kötülüğü temizler,Kötek iç varlığın derinliklerini paklar.
30 Barzu meyey ga laala hanse, Karyaŋ mo ga to hala gunde ra.