¹Don’t boast about tomorrow; for you don’t know what a day may bring forth.

¹ دربارهٔ فردا، با غرور صحبت نکن، زیرا نمی‌دانی که فردا چه پیش خواهد آمد.

²Let another man praise you, and not your own mouth; a stranger, and not your own lips.

² هرگز از خودت تعریف نکن، بگذار دیگران از تو تعریف کنند.

³A stone is heavy, and sand is a burden; but a fool’s provocation is heavier than both.

³ حمل بار سنگ و ریگ سخت است، امّا تحمّل سختی‌هایی که یک شخص احمق ایجاد می‌کند، از آن هم سخت‌تر است.

⁴Wrath is cruel, and anger is overwhelming; but who is able to stand before jealousy?

⁴ حسادت، خطرناکتر و بی‌رحمتر از خشم و غضب است.

⁵Better is open rebuke than hidden love.

⁵ سرزنش آشکار از محبّت پنهان بهتر است.

⁶Faithful are the wounds of a friend; although the kisses of an enemy are profuse.

⁶ زخم دوست بهتر از بوسهٔ دشمن است.

⁷A full soul loathes a honeycomb; but to a hungry soul, every bitter thing is sweet.

⁷ شکم سیر حتّی از عسل کراهت دارد، امّا برای شکم گرسنه هر چیزِ تلخ، شیرین است.

⁸As a bird that wanders from her nest, so is a man who wanders from his home.

⁸ کسی‌که از خانهٔ خود دور می‌شود، همچون پرنده‌ای است که از آشیانهٔ خود، آواره شده باشد.

⁹Perfume and incense bring joy to the heart; so does earnest counsel from a man’s friend.

⁹ مشورت صمیمانهٔ یک دوست همچون عطری خوشبو، دلپذیر است.

¹⁰Don’t forsake your friend and your father’s friend. Don’t go to your brother’s house in the day of your disaster: better is a neighbor who is near than a distant brother.

¹⁰ دوست خود و دوست والدینت را هرگز ترک نکن، و وقتی‌که در سختی هستی، به سراغ خویشاوندت نرو. همسایهٔ نزدیک بهتر از خویشاوندی که از تو دور است، می‌تواند به تو کمک کند.

¹¹Be wise, my son, and bring joy to my heart, then I can answer my tormentor.

¹¹ فرزندم، حکمت بیاموز و دل مرا شاد کن تا بتوانم جواب کسانی را که سرزنشم می‌کنند، بدهم.

¹²A prudent man sees danger and takes refuge; but the simple pass on, and suffer for it.

¹² شخص زیرک، خطر را می‌بیند و از آن دوری می‌کند، امّا آدم جاهل به سوی آن می‌رود و خود را گرفتار می‌سازد.

¹³Take his garment when he puts up collateral for a stranger. Hold it for a wayward woman!

¹³ از شخص احمقی که برای قرض بیگانه‌ای ضامن می‌شود، از اموالش چیزی را به گرو بگیر.

¹⁴He who blesses his neighbor with a loud voice early in the morning, it will be taken as a curse by him.

¹⁴ اگر صبح زود با دعای خیر دوستت را از خواب بیدار کنی، دعای تو همچون لعنت خواهد بود.

¹⁵A continual dropping on a rainy day and a contentious wife are alike:

¹⁵ غرغرهای زن بهانه‌گیر مثل چک‌چک آب در روز بارانی است.

¹⁶restraining her is like restraining the wind, or like grasping oil in his right hand.

¹⁶ همان‌طور که نمی‌توان از وزیدن باد جلوگیری کرد و یا با دستهای چرب چیزی را نگه داشت، جلوگیری از غرغر چنین زنی هم محال است.

¹⁷Iron sharpens iron; so a man sharpens his friend’s countenance.

¹⁷ همان‌طور که آهن، آهن را تیز می‌کند، دوست نیز شخصیّت دوست خود را اصلاح می‌کند.

¹⁸Whoever tends the fig tree shall eat its fruit. He who looks after his master shall be honored.

¹⁸ هر که از درخت انجیر نگهداری کند، از میوه‌اش هم خواهد خورد، و هرکسی که به آقای خود خدمت کند، پاداش خدمت خود را خواهد گرفت.

¹⁹As water reflects a face, so a man’s heart reflects the man.

¹⁹ همان‌طور که انسان در آب، روی خود را می‌بیند، در وجود دیگران نیز وجود خویش را مشاهده می‌کند.

²⁰ Sheol Sheol is the place of the dead. and Abaddon are never satisfied; and a man’s eyes are never satisfied.

²⁰ همان‌طور که دنیای مردگان از بلعیدن زندگان سیر نمی‌شود، خواسته‌های انسان هم هرگز تمام شدنی نیست.

²¹The crucible is for silver, and the furnace for gold; but man is refined by his praise.

²¹ طلا و نقره را به وسیلهٔ آتش می‌آزمایند، امّا انسان را از عکس‌العملش در برابر تعریف و تمجید دیگران می‌توان شناخت.

²²Though you grind a fool in a mortar with a pestle along with grain, yet his foolishness will not be removed from him.

²² اگر شخص احمق را در هاون هم بکوبی، حماقتش از او جدا نمی‌شود.

²³Know well the state of your flocks, and pay attention to your herds:

²³ مال و دارایی زود از بین می‌رود و تاج و تخت پادشاه تا ابد برای فرزندان او باقی نمی‌ماند. پس تو با دقّت از گلّه و رمه‌ات مواظبت کن.

²⁴for riches are not forever, nor does even the crown endure to all generations.

²⁴ علف را درو کن و سپس علوفهٔ کوهستان را جمع‌آوری نما تا زمانی که محصول تازه به بار می‌آید

²⁵The hay is removed, and the new growth appears, the grasses of the hills are gathered in.

²⁵ آنگاه می‌توانی از پشم گوسفندانت لباس تهیّه کنی، از فروش بُزهایت زمین بخری و از شیر بقیّهٔ بُزهایت تو و خانواده و کنیزانت سیر خواهید شد.

²⁶The lambs are for your clothing, and the goats are the price of a field.

²⁶ و از شیر بقیّهٔ بُزهایت تو و خانواده و کنیزانت سیر خواهید شد.

²⁷There will be plenty of goats’ milk for your food, for your family’s food, and for the nourishment of your servant girls.