1Doesn’t wisdom cry out? Doesn’t understanding raise her voice?
1Hindi ba umiiyak ang karunungan, at inilalabas ng unawa ang kaniyang tinig?
2On the top of high places by the way, where the paths meet, she stands.
2Sa taluktok ng mga mataas na dako sa tabi ng daan, sa mga salubungang landas, siya'y tumatayo;
3Beside the gates, at the entry of the city, at the entry doors, she cries aloud:
3Sa tabi ng mga pintuang-bayan sa pasukan ng bayan, sa pasukan sa mga pintuan siya'y humihiyaw ng malakas:
4“To you men, I call! I send my voice to the sons of mankind.
4Sa inyo, Oh mga lalake, ako'y tumatawag; at ang aking tinig ay sa mga anak ng mga tao.
5You simple, understand prudence. You fools, be of an understanding heart.
5Oh kayong mga musmos, magsiunawa kayo ng katalinuhan; at, kayong mga mangmang, makaunawa kayo sa puso.
6Hear, for I will speak excellent things. The opening of my lips is for right things.
6Kayo'y mangakinig, sapagka't magsasalita ako ng mga marilag na bagay; at ang buka ng aking mga labi ay magiging mga matuwid na bagay,
7For my mouth speaks truth. Wickedness is an abomination to my lips.
7Sapagka't ang aking bibig ay sasambit ng katotohanan; at kasamaan ay karumaldumal sa aking mga labi.
8All the words of my mouth are in righteousness. There is nothing crooked or perverse in them.
8Lahat ng mga salita ng aking bibig ay sa katuwiran; walang bagay na liko o suwail sa kanila.
9They are all plain to him who understands, right to those who find knowledge.
9Pawang malilinaw sa kaniya na nakakaunawa, at matuwid sa kanila na nangakakasumpong ng kaalaman.
10Receive my instruction rather than silver; knowledge rather than choice gold.
10Tanggapin mo ang aking turo at huwag pilak; at ang kaalaman na higit kay sa dalisay na ginto.
11For wisdom is better than rubies. All the things that may be desired can’t be compared to it.
11Sapagka't ang karunungan ay maigi kay sa mga rubi; at lahat ng mga bagay na mananasa ay hindi maitutulad sa kaniya.
12“I, wisdom, have made prudence my dwelling. Find out knowledge and discretion.
12Akong karunungan ay tumatahan sa kabaitan, at aking nasusumpungan ang kaalaman at gunita.
13The fear of Yahweh is to hate evil. I hate pride, arrogance, the evil way, and the perverse mouth.
13Ang pagkatakot sa Panginoon ay ipagtanim ang kasamaan; Kapalaluan, at kahambugan at masamang lakad, at ang masamang bibig ay aking ipinagtatanim.
14Counsel and sound knowledge are mine. I have understanding and power.
14Payo ay akin at magaling na kaalaman: ako'y kaunawaan; ako'y may kapangyarihan,
15By me kings reign, and princes decree justice.
15Sa pamamagitan ko ay naghahari ang mga hari, at nagpapasiya ng kaganapan ang mga pangulo.
16By me princes rule; nobles, and all the righteous rulers of the earth.
16Sa pamamagitan ko ay nagpupuno ang mga pangulo, at ang mga mahal na tao, sa makatuwid baga'y lahat ng mga hukom sa lupa.
17I love those who love me. Those who seek me diligently will find me.
17Aking iniibig sila na nagsisiibig sa akin; at yaong nagsisihanap na masikap sa akin ay masusumpungan ako.
18With me are riches, honor, enduring wealth, and prosperity.
18Mga kayamanan at karangalan ay nasa akin; Oo, lumalaging mga kayamanan at katuwiran.
19My fruit is better than gold, yes, than fine gold; my yield than choice silver.
19Ang bunga ko ay maigi kay sa ginto, oo, kay sa dalisay na ginto; at ang pakinabang sa akin kay sa piling pilak.
20I walk in the way of righteousness, in the midst of the paths of justice;
20Ako'y lumalakad sa daan ng katuwiran, sa gitna ng mga landas ng kahatulan:
21That I may give wealth to those who love me. I fill their treasuries.
21Upang aking papagmanahin ng pag-aari yaong nagsisiibig sa akin, at upang aking mapuno ang kanilang ingatang-yaman.
22“Yahweh possessed me in the beginning of his work, before his deeds of old.
22Inari ako ng Panginoon sa pasimula ng kaniyang lakad, bago pinasimulan ang kaniyang mga gawa ng una.
23I was set up from everlasting, from the beginning, before the earth existed.
23Ako'y nalagay mula noong araw mula ng walang pasimula, bago nalikha ang lupa.
24When there were no depths, I was brought forth, when there were no springs abounding with water.
24Ako'y nailabas ng wala pang mga kalaliman; nang wala pang mga bukal na sagana ng tubig.
25Before the mountains were settled in place, before the hills, I was brought forth;
25Bago ang mga bundok ay nalagay, bago ang mga burol ay ako'y nailabas:
26while as yet he had not made the earth, nor the fields, nor the beginning of the dust of the world.
26Samantalang hindi pa niya nililikha ang lupa, ni ang mga parang man, ni ang pasimula man ng alabok ng sanglibutan.
27When he established the heavens, I was there; when he set a circle on the surface of the deep,
27Nang kaniyang itatag ang langit nandoon ako: nang siya'y maglagay ng balantok sa balat ng kalaliman:
28when he established the clouds above, when the springs of the deep became strong,
28Nang kaniyang pagtibayin ang langit sa itaas: nang maging matibay ang mga bukal ng kalaliman:
29when he gave to the sea its boundary, that the waters should not violate his commandment, when he marked out the foundations of the earth;
29Nang bigyan niya ang dagat ng kaniyang hangganan, upang huwag salangsangin ng tubig ang kaniyang utos: nang kaniyang iayos ang mga patibayan ng lupa:
30then I was the craftsman by his side. I was a delight day by day, always rejoicing before him,
30Nasa siping nga niya ako na gaya ng matalinong manggagawa: at ako ang kaniyang ligaya sa araw-araw, na nagagalak na lagi sa harap niya;
31Rejoicing in his whole world. My delight was with the sons of men.
31Na nagagalak sa kaniyang tinatahanang lupa; at ang aking kaaliwan ay sa mga anak ng mga tao.
32“Now therefore, my sons, listen to me, for blessed are those who keep my ways.
32Ngayon nga, mga anak ko, dinggin ninyo ako: sapagka't mapalad ang nangagiingat ng aking mga daan.
33Hear instruction, and be wise. Don’t refuse it.
33Mangakinig kayo ng turo, at kayo'y magpakapantas, at huwag ninyong tanggihan.
34Blessed is the man who hears me, watching daily at my gates, waiting at my door posts.
34Mapalad ang tao na nakikinig sa akin, na nagbabantay araw-araw sa aking mga pintuang-bayan, na naghihintay sa mga haligi ng aking mga pintuan.
35For whoever finds me, finds life, and will obtain favor from Yahweh.
35Sapagka't sinomang nakakasumpong sa akin, ay nakakasumpong ng buhay. At magtatamo ng lingap ng Panginoon.
36But he who sins against me wrongs his own soul. All those who hate me love death.”
36Nguni't siyang nagkakasala laban sa akin ay nagliligaw ng kaniyang sariling kaluluwa; silang lahat na nangagtatanim sa akin ay nagsisiibig ng kamatayan.