1Hear my teaching, my people. Turn your ears to the words of my mouth.
1Makinig kayo, Oh bayan ko, sa aking kautusan: ikiling ninyo ang inyong mga pakinig sa mga salita ng aking bibig.
2I will open my mouth in a parable. I will utter dark sayings of old,
2Aking bubukhin ang aking bibig sa isang talinghaga; ako'y magsasalita ng mga malabong sabi ng una:
3Which we have heard and known, and our fathers have told us.
3Na aming narinig at naalaman, at isinaysay sa amin ng aming mga magulang.
4We will not hide them from their children, telling to the generation to come the praises of Yahweh, his strength, and his wondrous works that he has done.
4Hindi namin ikukubli sa kanilang mga anak, na isasaysay sa salin ng lahing darating ang mga pagpuri sa Panginoon, at ang kaniyang kalakasan, at ang kaniyang mga kagilagilalas na mga gawa na kaniyang ginawa.
5For he established a testimony in Jacob, and appointed a teaching in Israel, which he commanded our fathers, that they should make them known to their children;
5Sapagka't siya'y nagtatag ng patotoo sa Jacob, at nagtakda ng kautusan sa Israel, na kaniyang iniutos sa aming mga magulang, na kanilang ipabatid sa kanilang mga anak:
6that the generation to come might know, even the children who should be born; who should arise and tell their children,
6Upang maalaman ng lahing darating, sa makatuwid baga'y ng mga anak na ipanganganak; na siyang magsisibangon, at mangagsasaysay sa kanilang mga anak:
7that they might set their hope in God, and not forget the works of God, but keep his commandments,
7Upang kanilang mailagak ang kanilang pagasa sa Dios, at huwag kalimutan ang mga gawa ng Dios, Kundi ingatan ang kaniyang mga utos:
8and might not be as their fathers, a stubborn and rebellious generation, a generation that didn’t make their hearts loyal, whose spirit was not steadfast with God.
8At huwag maging gaya ng kanilang mga magulang, may matigas na ulo at mapanghimagsik na lahi; isang lahing di naglagay sa matuwid ng kanilang puso, at ang kanilang diwa ay hindi tapat sa Dios,
9The children of Ephraim, being armed and carrying bows, turned back in the day of battle.
9Ang mga anak ni Ephraim, gayong may sakbat at may dalang mga busog, at nagsitalikod sa kaarawan ng pagbabaka.
10They didn’t keep God’s covenant, and refused to walk in his law.
10Hindi nila tinupad ang tipan ng Dios, at nagsitangging magsilakad sa kaniyang kautusan;
11They forgot his doings, his wondrous works that he had shown them.
11At kanilang kinalimutan ang kaniyang mga gawa, at ang kaniyang mga kagilagilalas na mga gawa na kaniyang ipinakita sa kanila.
12He did marvelous things in the sight of their fathers, in the land of Egypt, in the field of Zoan.
12Mga kagilagilalas na mga bagay ay ginawa niya sa paningin ng kanilang mga magulang, sa lupain ng Egipto, sa parang ng Zoan.
13He split the sea, and caused them to pass through. He made the waters stand as a heap.
13Hinawi niya ang dagat, at pinaraan niya sila; at kaniyang pinatayo ang tubig na parang bunton.
14In the daytime he also led them with a cloud, and all night with a light of fire.
14Sa araw naman ay kaniyang pinatnubayan sila sa pamamagitan ng isang ulap, at buong gabi ay sa pamamagitan ng tanglaw na apoy.
15He split rocks in the wilderness, and gave them drink abundantly as out of the depths.
15Kaniyang pinuwangan ang mga bato sa ilang, at pinainom niya sila ng sagana na gaya ng mula sa mga kalaliman.
16He brought streams also out of the rock, and caused waters to run down like rivers.
16Nagpabukal naman siya mula sa bato. At nagpababa ng tubig na parang mga ilog.
17Yet they still went on to sin against him, to rebel against the Most High in the desert.
17Gayon ma'y nagkasala uli sila laban sa kaniya, upang manghimagsik laban sa Kataastaasan sa ilang.
18They tempted God in their heart by asking food according to their desire.
18At kanilang tinukso ang Dios sa kanilang puso, sa paghingi ng pagkain sa kanilang pita.
19Yes, they spoke against God. They said, “Can God prepare a table in the wilderness?
19Oo, sila'y nagsalita laban sa Dios; kanilang sinabi, Makapaghahanda ba ang Dios ng dulang sa ilang?
20Behold, he struck the rock, so that waters gushed out, and streams overflowed. Can he give bread also? Will he provide flesh for his people?”
20Narito, kaniyang pinalo ang bato, na ang mga tubig ay bumubuluwak, at mga bukal ay nagsisiapaw; makapagbibigay ba siya ng tinapay naman? Ipaghahanda ba niya ng karne ang kaniyang bayan?
21Therefore Yahweh heard, and was angry. A fire was kindled against Jacob, anger also went up against Israel,
21Kaya't narinig ng Panginoon, at napoot: at isang apoy ay nagalab laban sa Jacob, at galit naman ay napailanglang laban sa Israel;
22because they didn’t believe in God, and didn’t trust in his salvation.
22Sapagka't sila'y hindi nagsisampalataya sa Dios, at hindi nagsitiwala sa kaniyang pagliligtas.
23Yet he commanded the skies above, and opened the doors of heaven.
23Gayon ma'y nagutos siya sa mga langit sa itaas, at binuksan ang mga pintuan ng langit;
24He rained down manna on them to eat, and gave them food from the sky.
24At pinaulanan niya sila ng mana upang makain. At binigyan sila ng trigo ng langit.
25Man ate the bread of angels. He sent them food to the full.
25Kumain ang tao ng tinapay ng makapangyarihan: pinadalhan niya sila ng pagkain hanggang sa nangabusog.
26He caused the east wind to blow in the sky. By his power he guided the south wind.
26Kaniyang pinahihip ang hanging silanganan sa mga langit: at sa pamamagitan ng kaniyang kapangyarihan ay pinatnubayan niya ang hanging timugan.
27He rained also flesh on them as the dust; winged birds as the sand of the seas.
27Pinaulanan naman niya sila ng karne na parang alabok, at ng mga ibong parang buhangin sa mga dagat:
28He let them fall in the midst of their camp, around their habitations.
28At pinalagpak niya sa gitna ng kanilang kampamento, sa palibot ng kanilang mga tahanan.
29So they ate, and were well filled. He gave them their own desire.
29Sa gayo'y nagsikain sila, at nangabusog na mabuti; at ibinigay niya sa kanila ang kanilang pita.
30They didn’t turn from their cravings. Their food was yet in their mouths,
30Hindi sila nagsihiwalay sa kanilang pita, ang kanilang pagkain ay nasa kanila pang mga bibig,
31when the anger of God went up against them, killed some of their fattest, and struck down the young men of Israel.
31Nang ang galit ng Dios ay paitaas laban sa kanila, at pumatay sa mga pinakamataba sa kanila, at sinaktan ang mga binata sa Israel.
32For all this they still sinned, and didn’t believe in his wondrous works.
32Sa lahat ng ito ay nangagkasala pa sila, at hindi naniwala sa kaniyang kagilagilalas na mga gawa.
33Therefore he consumed their days in vanity, and their years in terror.
33Kaya't kaniyang pinaram ang kanilang mga kaarawan sa walang kabuluhan, at ang kanilang mga taon ay sa mga kakilabutan.
34When he killed them, then they inquired after him. They returned and sought God earnestly.
34Nang kaniyang patayin sila, sila'y nangagusisa sa kaniya: at sila'y nagsibalik, at nagsihanap ng tapat sa Dios.
35They remembered that God was their rock, the Most High God, their redeemer.
35At kanilang naalaala na ang Dios ay kanilang malaking bato, at ang Kataastaasang Dios ay kanilang manunubos.
36But they flattered him with their mouth, and lied to him with their tongue.
36Nguni't tinutuya nila siya ng kanilang bibig, at pinagbubulaanan nila siya ng kanilang dila.
37For their heart was not right with him, neither were they faithful in his covenant.
37Sapagka't ang kanilang puso ay hindi matuwid sa kaniya, ni tapat man sila sa kaniyang tipan.
38But he, being merciful, forgave iniquity, and didn’t destroy them. Yes, many times he turned his anger away, and didn’t stir up all his wrath.
38Nguni't siya, palibhasa'y puspos ng kaawaan, ay pinatawad ang kanilang kasamaan at hindi sila nilipol: Oo, madalas na inihiwalay ang kaniyang galit, at hindi pinukaw ang buo niyang poot.
39He remembered that they were but flesh, a wind that passes away, and doesn’t come again.
39At naalaala niyang sila'y laman lamang; hanging dumadaan, at hindi bumabalik.
40How often they rebelled against him in the wilderness, and grieved him in the desert!
40Kay dalas na nanghimagsik nila laban sa kaniya sa ilang, at pinapanglaw nila siya sa ilang!
41They turned again and tempted God, and provoked the Holy One of Israel.
41At sila'y nagsibalik uli, at tinukso ang Dios, at minungkahi ang Banal ng Israel.
42They didn’t remember his hand, nor the day when he redeemed them from the adversary;
42Hindi nila inalaala ang kaniyang kamay, ni ang araw man nang kaniyang tubusin sila sa kaaway.
43how he set his signs in Egypt, his wonders in the field of Zoan,
43Kung paanong kaniyang inilagay ang kaniyang mga tanda sa Egipto, at ang kaniyang mga kababalaghan sa parang ng Zoan;
44he turned their rivers into blood, and their streams, so that they could not drink.
44At pinapaging dugo ang kanilang mga ilog, at ang kanilang mga bukal, na anopa't hindi sila makainom.
45He sent among them swarms of flies, which devoured them; and frogs, which destroyed them.
45Nagsugo rin siya sa gitna nila ng mga pulutong ng mga bangaw na lumamon sa kanila; at mga palaka, na nagsigiba sa kanila.
46He gave also their increase to the caterpillar, and their labor to the locust.
46Ibinigay rin niya ang kanilang bunga sa tipaklong, at ang kanilang pakinabang sa balang.
47He destroyed their vines with hail, their sycamore fig trees with frost.
47Sinira niya ang kanilang ubasan ng granizo, at ang mga puno nila ng sikomoro ng escarcha.
48He gave over their livestock also to the hail, and their flocks to hot thunderbolts.
48Ibinigay rin naman niya ang kanilang mga hayop sa granizo, at sa mga lintik ang kanilang mga kawan.
49He threw on them the fierceness of his anger, wrath, indignation, and trouble, and a band of angels of evil.
49Ibinugso niya sa kanila ang kabangisan ng kaniyang galit, poot at galit, at kabagabagan, pulutong ng mga anghel ng kasamaan.
50He made a path for his anger. He didn’t spare their soul from death, but gave their life over to the pestilence,
50Kaniyang iginawa ng landas ang kaniyang galit; hindi niya pinigil ang kanilang buhay sa kamatayan, kundi ibinigay ang kanilang buhay sa pagkapuksa;
51and struck all the firstborn in Egypt, the chief of their strength in the tents of Ham.
51At sinaktan ang lahat na panganay sa Egipto, ang panguna ng kanilang kalakasan sa mga tolda ni Cham:
52But he led forth his own people like sheep, and guided them in the wilderness like a flock.
52Nguni't kaniyang pinayaon ang kaniyang sariling bayan na parang mga tupa, at pinatnubayan sila sa ilang na parang kawan.
53He led them safely, so that they weren’t afraid, but the sea overwhelmed their enemies.
53At inihatid niya silang tiwasay, na anopa't hindi sila nangatakot: nguni't tinakpan ng dagat ang kanilang mga kaaway.
54He brought them to the border of his sanctuary, to this mountain, which his right hand had taken.
54At dinala niya sila sa hangganan ng kaniyang santuario, sa bundok na ito na binili ng kaniyang kanang kamay.
55He also drove out the nations before them, allotted them for an inheritance by line, and made the tribes of Israel to dwell in their tents.
55Pinalayas din niya ang mga bansa sa harap nila, at binahagi sa kanila na pinakamana sa pamamagitan ng pising panukat, at pinatahan ang mga lipi ng Israel sa kanilang mga tolda.
56Yet they tempted and rebelled against the Most High God, and didn’t keep his testimonies;
56Gayon ma'y nanukso at nanghimagsik sila laban sa Kataastaasang Dios, at hindi iningatan ang kaniyang mga patotoo;
57but turned back, and dealt treacherously like their fathers. They were turned aside like a deceitful bow.
57Kundi nagsitalikod, at nagsigawang may paglililo na gaya ng kanilang mga magulang: sila'y nagsilisyang parang magdarayang busog.
58For they provoked him to anger with their high places, and moved him to jealousy with their engraved images.
58Sapagka't minungkahi nila siya sa galit ng kanilang mga mataas na dako, at kinilos nila siya sa panibugho ng kanilang mga larawang inanyuan.
59When God heard this, he was angry, and greatly abhorred Israel;
59Nang marinig ito ng Dios, ay napoot, at kinayamutang lubha ang Israel:
60So that he forsook the tent of Shiloh, the tent which he placed among men;
60Sa gayo'y kaniyang pinabayaan ang tabernakulo ng Silo, ang tolda na kaniyang inilagay sa gitna ng mga tao;
61and delivered his strength into captivity, his glory into the adversary’s hand.
61At ibinigay ang kaniyang kalakasan sa pagkabihag, at ang kaniyang kaluwalhatian ay sa kamay ng kaaway.
62He also gave his people over to the sword, and was angry with his inheritance.
62Ibinigay rin niya ang kaniyang bayan sa tabak; at napoot sa kaniyang mana.
63Fire devoured their young men. Their virgins had no wedding song.
63Nilamon ng apoy ang kanilang mga binata; at ang mga dalaga nila'y hindi nagkaroon ng awit ng pagaasawa.
64Their priests fell by the sword, and their widows couldn’t weep.
64Ang mga saserdote nila'y nabuwal sa pamamagitan ng tabak; at ang mga bao nila'y hindi nanganaghoy.
65Then the Lord awakened as one out of sleep, like a mighty man who shouts by reason of wine.
65Nang magkagayo'y gumising ang Panginoon na gaya ng mula sa pagkakatulog, gaya ng malakas na tao na humihiyaw dahil sa alak.
66He struck his adversaries backward. He put them to a perpetual reproach.
66At sinaktan niya sa likod ang kaniyang mga kaaway: inilagay niya sila sa laging kadustaan.
67Moreover he rejected the tent of Joseph, and didn’t choose the tribe of Ephraim,
67Bukod dito'y tinanggihan niya ang tolda ng Jose, at hindi pinili ang lipi ni Ephraim;
68But chose the tribe of Judah, Mount Zion which he loved.
68Kundi pinili ang lipi ni Juda, ang bundok ng Zion na kaniyang inibig.
69He built his sanctuary like the heights, like the earth which he has established forever.
69At itinayo niya ang kaniyang santuario na parang mga kataasan, parang lupa na kaniyang itinatag magpakailan man.
70He also chose David his servant, and took him from the sheepfolds;
70Pinili naman niya si David na kaniyang lingkod, at kinuha niya siya mula sa kulungan ng mga tupa:
71from following the ewes that have their young, he brought him to be the shepherd of Jacob, his people, and Israel, his inheritance.
71Dinala niya siya na mula sa pagsunod sa mga tupa ng nagpapasuso, upang maging pastor ng Jacob na kaniyang bayan, at ang Israel na kaniyang mana.
72So he was their shepherd according to the integrity of his heart, and guided them by the skillfulness of his hands.
72Sa gayo'y siya ang kanilang pastor ayon sa pagtatapat ng kaniyang puso; at pinatnubayan niya sila sa pamamagitan ng kabihasahan ng kaniyang mga kamay.