1 Yeesu dugg na Yeriko, jaar ca dëkk ba, di dem.
1税吏长撒该
2 Waaye amoon na fa waa ju ñuy wax Sase. Njiitu juutikat la, te di ku bare alal.
2有一个人名叫撒该,是税吏长,又很富有。
3 Bëgg na gis kan mooy Yeesu, waaye dafa gàtt lool, ba mënu koo gis ndax mbooloo ma.
3他想看看耶稣是怎么样的,因为人多,他又身材矮小,就看不见。
4 Noonu mu daw, jiituji ca yoon wa, yéeg ci genn garab ngir gis Yeesu, ndaxte foofa la naroon a jaar.
4于是他跑到前头,爬上一棵桑树,要看看耶稣,因为耶稣就要从那里经过。
5 Bi Yeesu dikkee ba tollook garab ga nag, mu téen ne ko: «Sase, wàccal gaaw, ndax tey sa kër laa war a dal.»
5耶稣到了那里,往上一看,对他说:“撒该,快下来,今天我要住在你家里。”
6 Sase daldi gaawantu wàcc, ganale ko ak mbég.
6他就赶快下来,欢欢喜喜地接待耶稣。
7 Ñépp gis loolu, di ñurum-ñurumi naan: «Mi ngi dal cig këru boroom bàkkaar.»
7众人看见就纷纷议论说:“他竟到罪人家里去住宿!”
8 Waaye Sase taxaw ne Boroom bi: «Déglul Boroom bi, dogu naa may sama genn-wàllu alal miskin yi, te lu ma mas a njublaŋ nit, jël alalam, dinaa ko fey ñeenti yoon lu ni tollu.»
8撒该站着对主说:“主啊,请看,我要把家财的一半分给穷人,我若敲诈了谁,就还他四倍。”
9 Yeesu ne ko: «Mucc gi wàcc na tey ci kër gii, ndaxte nit kii, ci askanu Ibraayma la bokk itam.
9耶稣说:“今天救恩到了这家,他也是亚伯拉罕的子孙。
10 Ndaxte Doomu nit ki ñëw na, ngir seet te musal ñi réer.»
10因为人子来,是要寻找拯救失丧的人。”
11 Bi nit ñi doon déglu kàddu yooyu, Yeesu teg ca léeb, ndaxte jege woon na Yerusalem, te ñoom foogoon nañu ne, nguuru Yàlla dafay daldi feeñ ca saa sa.
11十个仆人的比喻(参太25:14-30)众人听这些话的时候,因为耶稣已经接近耶路撒冷,又因他们以为 神的国快要出现,他就讲了一个比喻,
12 Mu ne nag: «Dafa amoon boroom juddu bu rafet bu demoon ci réew mu sore, ngir ñu fal ko buur te mu dellusiwaat.
12说:“有一个贵族往远方去要接受王位,然后回来。
13 Noonu mu woo fukk ci ay surgaam, jox ku nekk benn libidoor, ne leen: “Liggéeyleen ci, ba may ñibbisi.”
13他叫了自己的十个仆人来,给他们一千银币,说:‘你们拿去作生意,等到我回来。’
14 Waaye waa réewam bëgguñu ko. Noonu ñu yónni ndaw ci gannaawam ne: “Bëggunu nit kii yilif nu.”
14他本国的人却恨他,就派使者跟着去说:‘我们不愿意这个人作王统治我们。’
15 «Bi ñu ko falee buur nag, ba mu dellusi, mu woolu surga, ya mu joxoon wurus wa, ngir xam nan lañu ci liggéeye.
15他得了王位回来,就吩咐把那些领了钱的仆人召来,要知道他们作生意赚了多少。
16 Ku jëkk ka ñëw ne ko: “Sang bi, sa libidoor bii jur na fukki libidoor.”
16第一个走过来说:‘主啊,你的一百银币,已经赚了一千。’
17 Buur ba ne ko: “Def nga lu baax, surga bu baax nga. Segam wone nga ne, takku nga ci lu tuuti, falul ci fukki dëkk.”
17主人说:‘好,良善的仆人,你既然在最小的事上忠心,可以有权管理十座城。’
18 Surga ba ca topp ñëw ne: “Sang bi, sa libidoor ba indi na juróomi libidoor.”
18第二个来说:‘主啊,你的一百银币,已经赚了五百。’
19 Buur ba ne ko: “Yaw, falul ci juróomi dëkk.”
19主人说:‘你可以管理五座城。’
20 Keneen ñëw ne: “Sang bi, sa libidoor baa ngi nii. Dama koo fasoon ci sekkit, denc ko.
20另一个来说:‘主啊,你看,你的一百银币,我一直保存在手巾里,
21 Dama laa ragaloon, ndaxte ku néeg nga. Dangay nangu loo dénkaanewul, di dajale loo jiwul.”
21因为我怕你,你一向是严厉的人,没有存的要提取,没有种的要收割。’
22 Buur ba ne ko: “Ci say wax laa lay àtte, surga bu bon bi! Xamoon nga ne, nit ku néeg laa, di nangu lu ma dénkaanewul, te dajale lu ma jiwul.
22主人说:‘可恶的仆人!我要凭你的口定你的罪。你知道我是严厉的人,没有存的要提取,没有种的要收割吗?
23 Lu tax nag yóbbuwoo sama xaalis ca denckati xaalis ya? Bés bu ma ñëwee nag, ma man a jot sama xaalis ak la mu jur.”
23那你为什么不把我的钱存入银行,等我回来的时候,把它连本带利取回来呢?’
24 «Ci kaw loolu mu ne ña taxawoon ca wetam: “Nanguleen libidoor bi ci moom, jox ko boroom fukki libidoor yi.”
24他就对侍卫说:‘夺过他的一百银币,给那有一千的。’
25 Ñu ne ko: “Sang bi, am na fukki libidoor ba noppi.”
25他们说:‘主啊,他已经有一千银币了。’
26 Buur ba ne leen: “Maa ngi leen koy wax, ku am, dinañu la dolli, waaye ku amul, li nga am as néew sax, dinañu ko nangu.
26主人说:‘我告诉你们,凡是有的,还要给他;没有的,就算他有什么也要拿去。
27 Waaye sama noon yi, ñi bëggul woon ma doon seen buur, indileen fii, rey leen ci sama kanam.”»
27至于我那些仇敌,就是不愿意我作王统治他们的,把他们拉到这里来,在我面前杀掉!’”
28 Bi mu waxee loolu ba noppi, Yeesu dafa daldi jiitu, jëm Yerusalem.
28骑驴进耶路撒冷(太21:1-9;可11:1-10;约12:12-15)耶稣讲完这些话,就往前走,上耶路撒冷去。
29 Bi muy jege dëkki Betfase ak Betani, ci wetu tund wu ñuy wax tundu Oliw ya, Yeesu yebal ñaar ci ay taalibeem,
29将到伯法其和伯大尼,就在橄榄山那里,他差派两个门徒,
30 ne leen: «Demleen ci dëkk bi ci kanam. Bu ngeen fa duggee, dingeen fa gis cumbur gu kenn musul a war. Yiwileen ko, indi.
30说:“你们往对面的村子里去,就会看见一头从来没有人骑过的小驴,拴在那里,把它解开牵来。
31 Bu leen kenn laajee: “Lu tax ngeen koy yiwi?” tontuleen ko: “Boroom bi da koo soxla.”»
31如果有人问为什么解开它,你们要这样说:‘主需要它。’”
32 Ñaari ndaw ya dem, fekk mbir ya deme, na leen ko Yeesu waxe woon.
32被差的人去了,发现和主所说的一样。
33 Bi ñuy yiwi cumbur ga nag, ay boroomam ne leen: «Lu tax ngeen di yiwi cumbur gi?»
33他们解开小驴的时候,主人问他们:“你们为什么解开它?”
34 Ñu tontu ne: «Ndaxte Boroom bi da koo soxla.»
34他们说:“主需要它。”
35 Noonu ñu indil cumbur gi Yeesu, daldi lal seeni yére ca kaw, yéegal ca Yeesu.
35他们把小驴牵到耶稣那里,把自己的衣服搭在上面,扶着耶稣上去。
36 Bi muy dem, nit ñi di lalal Yeesu seeni yére ci yoon wi.
36耶稣前行的时候,众人把自己的衣服铺在路上。
37 Bi ñu agsee fa mbartalum tundu Oliw ya doore, taalibeem yépp fees ak mbég, tàmbalee màggal Yàlla ca kaw ndax kéemaan yu bare yi ñu gis.
37他走近耶路撒冷,快要下橄榄山的时候,全体门徒因为所看见的一切神迹,就欢乐起来,大声赞美 神,
38 Ñu ngi naan:«Yaw buur biy ñëw ci turu Boroom bi,ku barkeel nga!Na jàmm am ca asamaan,te ndam li féete ca bérab yu gën a kawe!»
38说:“奉主名来的王,是应当称颂的!在天上有和平,在至高之处有荣耀!”
39 Waaye ay Farisen yu nekkoon ca mbooloo ma ne Yeesu: «Kilifa gi, yeddal sa taalibe yi!»
39群众中有几个法利赛人对他说:“先生,责备你的门徒吧!”
40 Noonu mu tontu ne: «Maa ngi leen koy wax, bu ñu noppee ñoom, doj yiy xaacu.»
40耶稣说:“我告诉你们,他们若不出声,石头都要呼叫了。”
41 Bi Yeesu jegee dëkk ba, ba séen ko, mu jooy ko
41为耶路撒冷哀哭耶稣走近耶路撒冷的时候,看见了城,就为城哀哭,
42 naan: «Céy yaw itam, boo xamoon bésub tey yi la man a indil jàmm! Waaye fi mu ne mënuloo koo gis.
42说:“巴不得你在这日子,知道关于你平安的事,但现在这事在你眼前是隐藏的。
43 Bés dina ñëwi yu say noon di jal, wërale la. Dinañu la tëj ci biir, tanc la.
43日子将到,你的仇敌必筑垒攻击你,周围环绕你,四面困住你,
44 Dinañu la yàqaate, yaw ak sa waa dëkk. Doj dootul des ci kaw doj ci yaw, ndaxte ràññeewoo jamono ji Yàlla ñëwe, wallusi la.»
44要摧毁你和你里面的儿女,没有一块石头留在另一块石头上面,因为你不知道那眷顾你的时期。”
45 Gannaaw loolu Yeesu dugg ca kër Yàlla ga, daldi dàq ña fay jaay,
45洁净圣殿(太21:12-17;可11:15-19;约2:13-22)耶稣进了圣殿,就赶走作买卖的人,
46 naan leen: «Mbind mi nee na: “Sama kër këru ñaan ci Yàlla lay doon; waaye yéen def ngeen ko këru sàcc.”»
46对他们说:“经上记着:‘我的殿是祷告的殿’,你们竟把它弄成贼窝了。”
47 Bés bu nekk Yeesu di jàngale ca kër Yàlla ga. Saraxalekat yu mag ya ak xutbakat ya, ñoom ak njiiti xeet wa, ñu ngi ko doon wut a reylu.
47他天天在圣殿里教导人,祭司长、经学家和民间的首领,都想杀害他;
48 Waaye xamuñu woon lan lañu man a def, ndaxte nit ñépp a ngi ko doon déglu, bañ benn baat raw leen.
48但他们不知道要怎样下手,因为众人都围着他,听他的教训。