1 Noonu Yeesu wax leen itam léeb wii ngir xamal leen ne, war nañoo sax ci ñaan te bañ a xàddi.
1寡妇与法官的比喻
2 Nee na: «Dafa amoon cib dëkk, benn àttekat bu ragalul Yàlla te faalewul mbindeef.
2他说：“某城里有一个法官，不惧怕 神，也不尊敬人。
3 Amoon na itam ca dëkk ba jigéen ju jëkkëram faatu ju daan faral di ñëw ci moom, naan ko: “Àtte ma ak sama noon!”
3那城里有一个寡妇，常常来到他那里，说：‘求你给我伸冤，使我脱离我的对头！’
4 Àttekat ba bañ lu yàgg, waaye am bés mu ne ci xelam: “Ragaluma Yàlla te faalewuma mbindeef,
4他多次不肯，后来心里说：‘我虽然不惧怕 神，也不尊敬人，
5 waaye jigéen jii lakkal na ma; kon dinaa ko àtte, ngir mu bañatee ñëw sonal ma. Dina rey ak ay wax.”»
5只是因为这寡妇常常来麻烦我，就给她伸冤吧，免得她不断地来缠扰我。’”
6 Boroom bi tegaat ca ne: «Dégluleen bu baax li àttekat bu bon boobu wax;
6主说：“你们听听这不义的法官所说的话吧。
7 ndax Yàlla du àtte jub mbooloom mi mu tànn te ñu koy ñaan wall guddi ak bëccëg? Ndax dina leen xaarloo?
7难道 神不会为昼夜呼吁他的选民伸冤吗？难道 神会耽误他们吗？
8 Maa ngi leen koy wax, dina leen àtte jub ci lu gaaw. Waaye bu Doomu nit ki ñëwee, ndax dina fekk ngëm ci àddina?»
8我告诉你们，他要快快地给他们伸冤。然而人子来的时候，在世上找得到这种信心吗？”
9 Yeesu waxaat léeb wii nit, ñi foog ne jub nañu tey xeeb ñi ci des.
9税吏和法利赛人的祷告耶稣向那些自恃为义、轻视别人的人，讲了这个比喻：
10 Mu ne: «Dafa amoon ñaari nit ñu dem ca kër Yàlla ga, di ñaan. Kenn ki ab Farisen la, ki ci des juutikat.
10“有两个人上圣殿去祈祷，一个是法利赛人，一个是税吏。
11 Farisen baa nga taxaw di ñaan ci xelam naan: “Yaw Yàlla, maa ngi lay sant ci li ma melul ni ñeneen ñiy sàcc, di def lu jubadi te di njaaloo, rawatina juutikat bii.
11法利赛人站着，祷告给自己听，这样说：‘ 神啊，我感谢你，我不像别人，勒索、不义、奸淫，也不像这个税吏。
12 Ayu-bés gu nekk damay woor ñaari yoon, di joxe asaka ci lépp lu ma wut.”
12我一个礼拜禁食两次，我的一切收入都奉献十分之一。’
13 «Juutikat ba moom, ma nga taxaw fu sore te bëggul a siggi sax, xool ca asamaan. Waaye ma ngay fëgg dënnam te naan: “Yaw Yàlla, yërëm ma, man miy bàkkaarkat.”»
13税吏却远远站着，连举目望天也不敢，只捶着胸说：‘ 神啊，可怜我这个罪人！’
14 Yeesu teg ca ne: «Maa ngi leen koy wax, nit kooku, ba muy ñibbi këram, moom la Yàlla àtte ni ku jub, waaye du Farisen ba. Ndaxte képp kuy yékkatiku dees na la suufeel, te kuy suufeelu, ñu yékkati la.»
14我告诉你们，这个人回去，比那个倒算为义了。因为高抬自己的，必要降卑；自己谦卑的，必要升高。”
15 Amoon na ay nit, ñuy indil Yeesu ay liir, ngir mu teg leen ay loxoom. Bi taalibe ya gisee loolu, ñu gëdd leen.
15让小孩子到我这里来（太19:13-15；可10:13-16）有人抱着婴孩到耶稣面前，要他抚摩他们。门徒看见了，就责备那些人。
16 Waaye Yeesu woo leen ne: «Bàyyileen xale yi, ñu ñëw ci man, te buleen leen tere, ndaxte ñu mel ni ñoom ñoo yelloo nguuru Yàlla.
16耶稣却叫他们过来，说：“让小孩子到我这里来，不要禁止他们，因为 神的国正属于这样的人。
17 Ci dëgg, maa ngi leen koy wax, woyoful ni xale, nangu nguuru Yàlla, doo ci man a dugg.»
17我实在告诉你们，凡不像小孩子一样接受 神的国的，决不能进去。”
18 Benn njiitu Yawut laaj Yeesu ne ko: «Kilifa gu baax gi, lu ma war a def, ba am wàll ci dund gu dul jeex?»
18有钱的人难进 神的国（太19:16-29；可10:17-30）有一个官长问耶稣：“良善的老师，我当作什么，才可以承受永生？”
19 Yeesu tontu ko: «Lu tax nga wooye ma ku baax? Yàlla rekk a baax.
19耶稣对他说：“你为什么称我是良善的呢？除了 神一位以外，没有良善的。
20 Xam nga ndigal yi: “Bul njaaloo, bul bóom, bul sàcc, bul seede lu dul dëgg, teralal sa ndey ak sa baay.”»
20诫命你是知道的：不可奸淫，不可杀人，不可偷盗，不可作假证供，当孝敬父母。”
21 Njiit la ne ko: «Loolu lépp sàmm naa ko li dale ci sama ndaw ba tey.»
21他说：“这一切我从小都遵守了。”
22 Bi Yeesu déggee loolu, mu ne ko: «Lenn rekk moo la dese. Jaayal li nga am lépp, séddale ko miskin yi te dinga woomle ca asamaan; boo noppee, nga ñëw topp ci man.»
22耶稣听了，就告诉他：“你还缺少一件，应当变卖你一切所有的，分给穷人，你就必定有财宝在天上，而且你还要来跟从我。”
23 Bi nit ka déggee loolu, mu am tiis, ndaxte ku bare woon alal la.
23他听见这话，非常忧愁，因为他十分富有。
24 Yeesu xool ko, daldi ne: «Boroom alal, dugg ci nguuru Yàlla, lu jafee ngoogu!
24耶稣见他这样，就说：“富有的人要进 神的国，是多么难哪！
25 Giléem jaar ci bën-bënu pusa moo gën a yomb boroom alal dugg ci nguuru Yàlla.»
25骆驼穿过针眼，比有钱的人进 神的国还容易呢。”
26 Ñi doon déglu daldi ne: «Kon nag ku man a mucc?»
26听见的人说：“这样，谁可以得救呢？”
27 Yeesu tontu ne: «Li të nit ñi, tëwul Yàlla.»
27耶稣说：“人所不能的，在 神却是可能的。”
28 Noonu Piyeer ne: «Nun de, dëddu nanu li nu am lépp, topp la.»
28彼得说：“你看，我们已舍弃自己所有的，跟从你了！”
29 Yeesu ne leen: «Ci dëgg maa ngi leen koy wax, képp ku dëddu kër walla jabar walla ay doomi ndey walla ay waajur walla ay doom ngir nguuru Yàlla,
29耶稣说：“我实在告诉你们，人为 神的国撇下房屋、妻子、弟兄、父母或儿女，
30 dinga am tey jii ay yooni yoon, ak dund gu dul jeex ëllëg.»
30没有不在今世得许多倍，来世得永生的。”
31 Yeesu wéetoo ak fukki taalibe yi ak ñaar ne leen: «Nu ngi dem Yerusalem, te li yonent yi bindoon lépp ci mbirum Doomu nit ki dina mat.
31第三次预言受难及复活（太20:17-19；可10:32-34）耶稣把十二门徒带到一边，对他们说：“我们现在上耶路撒冷去，先知所写的一切，都要成就在人子身上。
32 Dinañu ko jébbal ñi dul Yawut, ñu ñaawal ko, saaga ko, tifli ci kawam.
32他要被交给外族人，受戏弄，被凌辱，他们要向他吐唾沫，
33 Gannaaw bu ñu ko dóoree ay yar ba noppi, dinañu ko rey, waaye ca ñetteelu fan ba dina dekki.»
33鞭打他，杀害他；第三日他要复活。”
34 Waaye taalibe ya dégguñu li mu leen doon wax; kàddu yooyu ump na leen, te xamuñu li waxi Yeesu yooyu tekki.
34这些话的含义对门徒是隐藏的。他们听了，一点也不明白，不知道他说的是什么。
35 Bi Yeesu di agsi dëkku Yeriko, am gumba gu toogoon ca wetu yoon wa, di yelwaan.
35治好瞎眼的人（太20:29-34；可10:46-52）耶稣走近耶利哥的时候，有一个瞎眼的人坐在路旁讨饭，
36 Naka la gumba ga dégg mbooloo di jàll, mu laaj lan moo xew.
36他听见人群经过，就问是什么事。
37 Ñu wax ko ne: «Yeesum Nasaret moo fay jaar.»
37别人告诉他，是拿撒勒人耶稣经过。
38 Noonu mu yuuxu ne: «Yeesu, Sëtu Daawuda, yërëm ma!»
38他就喊叫说：“大卫的子孙耶稣啊，可怜我吧！”
39 Ñi jiitu woon gëdd ko, ngir mu noppi. Waaye muy gën a yuuxu naan: «Sëtu Daawuda, yërëm ma!»
39在前头走的人责备他，叫他不要出声；但他越发喊叫：“大卫的子孙，可怜我吧！”
40 Noonu Yeesu taxaw, santaane ñu indil ko ko. Bi mu jegesee, Yeesu laaj ko ne:
40耶稣站住，吩咐领他过来。等他走近，就问他：
41 «Loo bëggoon ma defal la ko?» Mu ne ko: «Sang bi, damaa bëgg a gis.»
41“你要我为你作什么？”他说：“主啊，叫我能看见！”
42 Noonu Yeesu ne ko: «Na say bët gis! Sa ngëm faj na la.»
42耶稣说：“你就看见吧！你的信使你痊愈了。”
43 Ca saa sa mu daldi gis. Noonu mu topp ci Yeesu, di màggal Yàlla. Mbooloo mépp gis loolu, di sant Yàlla.
43他立刻看见了，就跟随耶稣，颂赞 神。众人看见这事，也赞美 神。