聖經新譯本

Zarma

Judges

7

1基甸帶三百人攻打米甸人耶路.巴力,就是基甸,和所有與他在一起的人,清早起來,在哈律泉旁安營;米甸營就在他們的北面,靠近摩利山岡的平原上。
1 A ciya no, kala Yerub-Baal, kaŋ ga ti Jideyon, nga nda jama kulu kaŋ go noodin care banda, i tun za da hinay ka gata sinji Harod hari zuray jarga. Midiyan borey gata mo go i wano se azawa kambe, za Moore tudo gaa ka koy jine gooro ra.
2耶和華對基甸說:“與你在一起的人太多,我不能把米甸人交在你們手中,免得以色列人向我自誇:‘是我們自己的手救了我們。’
2 Rabbi ne Jideyon se: «Jama kaŋ go ni banda, i baa gumo ay se, kaŋ ay ga Midiyan borey daŋ i kambe ra. Zama Israyla ma si fooma ay gaa ka ne: ‹Ay bumbo kamba no k'ay faaba.›
3現在你要向眾民宣告:‘害怕戰慄的,可以回去,離開基列山。’”於是眾民中有二萬二千人回去,只剩下一萬人。
3 Day, ni ma koy ka fe jama kulu hangey ra ka ne: ‹Boro kulu kaŋ humburkumay goono g'a di, a goono ga jijiri mo, bora ma casu ka fun Jileyad ka nga koyyaŋ te!› » Boro zambar waranka cindi hinka no ka ye, a cindi zambar way.
4耶和華對基甸說:“人還是太多,你要領他們下到水旁去,我要在那裡為你試驗他們。我指著誰對你說:‘這人可以與你同去’,他就可以與你同去;我指著誰對你說:‘這人不可以與你同去’,他就不可以與你同去。”
4 Rabbi ne Jideyon se: «Hala hõ jama baa ay se. Day, ma kond'ey haro do. Ay g'i neesi ni se noodin. A ga ciya mo, boro kulu kaŋ ay ga ci ni se: ‹Woone ga koy ni banda,› nga no ga koy ni banda. Boro kulu mo kaŋ ay ne ni se: ‹Woone si koy ni banda› bora din si koy no.»
5於是基甸帶他們下到水邊去;耶和華對基甸說:“用舌頭舔水,像狗舔水的,你要把他們安置在一處;屈膝跪下喝水的,也要把他們安置在一處。”
5 Jideyon binde konda jama haro do haray. Rabbi ne Jideyon se: «Boro kulu kaŋ na haro haŋ da deene, sanda mate kaŋ hansi ga te, ma woodin ye waani kuray fo. Yaadin mo no boro kaŋ sombu nga kangey gaa haŋyaŋo se.»
6用手捧到嘴邊舔水的,總數共有三百人;其餘的人都屈膝跪下喝水。
6 Borey kaŋ yaŋ na haro ku da ngey kambe ka zu, boro zangu hinza no i n'i lasaabu. Amma jama cindo kulu sombu no ngey ma haro haŋ se.
7耶和華對基甸說:“我要用這舔水的三百人拯救你們,把米甸人交在你們的手裡,所有其他的人都可以各回自己的地方去。”
7 Kala Rabbi ne Jideyon se: «Boro zangu hinza din kaŋ na haro zu, ay g'araŋ faaba d'i kambe, ay ma Midiyan borey daŋ ni kambe ra. Amma ma fay da jama kulu ma ye fu. Boro kulu ma koy nga kwaara.»
8於是眾民手裡拿著食物和號角;所有其他的以色列人,基甸都打發他們各回自己的帳棚去,只留下這三百人。當時米甸營就在他們下面的平原裡。
8 Zangu hinza din binde na jama hindoonayey sambu ngey kambe ra, da ngey hilley. Jideyon na Israyla borey kulu sallama, boro kulu ma koy nga kuuru-fuwo do. Amma a na boro zangu hinza din wo gaay. Midiyan borey gata go a cire ganda gooro ra.
9當夜,耶和華對基甸說:“起來,下去攻營,因為我已經把他們交在你手裡了。
9 A ciya no, cino din ra Rabbi ne Jideyon se: «Tun ka koy i gata ra, zama ay n'i daŋ ni kambe ra.
10如果你害怕一人下去,可以帶著你的童僕普拉一同下到營地那裡去;
10 Amma da ni ga humburu zumbuyaŋo, ma ni bannya Pura sambu. Nin d'a ma zumbu care banda ka furo Midiyan borey gata ra.
11你要聽聽他們說甚麼,然後你的手就必堅強起來,有膽量下去攻營了。”於是基甸帶著他的童僕普拉一同下去,到營中駐軍的邊緣。
11 Ni ga maa haŋ kaŋ i ga dede, woodin banda ni kambey ga gaabu kaŋ ga naŋ ni ma koy ka furo i gata ra.» Waato din gaa no a zumbu, nga nda nga bannya Pura care banda ka koy nango kaŋ wongu marga go gata hirro me gaa.
12那時米甸人、亞瑪力人和所有的東方人,都散布在平原上,好像蝗蟲那麼多;他們的駱駝無數,好像海邊的沙那麼多。
12 Zama Midiyan borey da Amalekancey da wayna funay izey, i kulu go ga daaru gooro ra, danga day do cine, kaŋ i ga baa gumo. I yoy sinda me, danga teeku me gaa taasi baayaŋ cine.
13基甸到了,就聽見一個人正在把他的夢告訴他的同伴,說:“我作了一個夢,夢見一個大麥餅滾入米甸營中,到了帳幕,把帳幕撞倒,帳幕就翻轉朝上了。”
13 Waato kaŋ Jideyon kaa, kala boro fo go ga dede nga hangasin se hindiri fo kaŋ nga te. Bora ne: «Guna, ay na hindiri fo te. A go, sayir* buuru ize fo kaa ka kaŋ Midiyan borey gata ra, a furo kuuru-fuwo ra, a n'a kar kala a kaŋ, a n'a zeeri, kala a go ga kani ganda ka salle.»
14他的同伴回答:“這不是別的,這是以色列人約阿施的兒子基甸的刀; 神已經把米甸和全營交在他手中了。”
14 Hangasino tu a se ka ne: «Woodin manti hay kulu no kala Jideyon, Yowas izo, Israyla bora, a takuba no. A kambe ra no Irikoy na Midiyan borey daŋ, ngey nd'i kundey marga kulu.»
15基甸聽見了這夢的敘述和夢的講解,就敬拜 神;然後返回以色列營中,說:“起來,因為耶和華已經把米甸的軍隊交在你們手裡了。”
15 Yaadin mo no ka te, saaya kaŋ Jideyon maa hindiro ciyaŋo, d'a feerijo, a sombu ka sumbal. A bare ka ye Israyla gata do. A ne: «Wa tun! zama Rabbi na Midiyan borey kundey daŋ araŋ kambe ra!»
16於是他把三百人分作三隊,把角和空瓶交在各人手裡,又把火把放在瓶裡。
16 Boro zangu hinza din binde, Jideyon n'i fay kanandi hinza. A na hilli daŋ ikulu kambe ra, da kus'izeyaŋ kaŋ sinda hay kulu i ra kala yulbeyaŋ.
17然後對他們說:“你們要看著我,也要照樣行事。注意!我到了營的邊緣,我怎樣行事,你們也要怎樣行事。
17 Gaa no a ne i se: «Wa te ya-cine: araŋ ma laakal da ay. Mate kaŋ ay te, araŋ mo ma te yaadin. A go mo, waati kaŋ ay to gata me gaa ya-haray, a ga ciya mo, mate kaŋ ay te, yaadin cine no araŋ mo ga te.
18我和所有與我在一起的人吹角的時候,你們也要在全營的四周吹角,喊叫說:‘為耶和華!為基甸!’”
18 D'ay na hilli kar, in da borey kulu kaŋ yaŋ go ay banda, araŋ mo ma hilli kar nangu kulu gata banda. Araŋ ma ne: ‹Iri ya Rabbi da Jideyon waneyaŋ no!› »
19基甸用計策驚潰敵人基甸和所有與他在一起的一百人,在半夜三更的起初,換更的時候,來到了營的邊緣,就吹起角來,打破手中的瓦瓶。
19 Yaadin no, Jideyon da boro zango kaŋ yaŋ go a banda kaa ka to gata me cin bindi, waato kaŋ batukwa daŋyaŋ mana baa gay. Jideyonyaŋ na ngey hilley kar ka kus'izey kaŋ yaŋ go i kambey ra bagu.
20三隊的人就都吹角,打破瓦瓶,左手緊握著火把,右手緊握著角不住地吹,並且喊叫說:“耶和華和基甸的刀!”
20 Sata hinza kulu na hilley kar ka kus'izey bagu, yulbey go i se ga gay kambe wow ra. I na hilley kaŋ ngey ga kar din daŋ kambe ŋwaarey ra. I na jinde tunandi ka ne: «Rabbi da Jideyon takuba, nga neeya!»
21他們在營的四周各站在自己的位置;全營的人都亂跑,他們一面叫喊,一面逃跑。
21 Borey mo, i afo kulu kay nga nango ra gata banda. Midiyan borey kundey marga kulu binde jiti ka kuuwa ka ngey boŋ ceeci.
22三百人吹那三百枝角的時候,耶和華使全營的人用刀互相擊殺,然後他們向著西利拉逃到伯.哈示他,直到靠近他巴的亞伯.米何拉河邊。
22 Boro zangu hinza din na hilliyaŋ kar. Midiyan borey ra no Rabbi naŋ i afo kulu takuba ma gaaba nda nga cala wano, ka gaaba mo da wongu marga kulu. Wongu marga binde zuru kal i koy hala Bayt-Sitta, Zerera haray, kal i koy ka to Abel-Mehola, Tabbat haray.
23米甸人大敗以色列人就從拿弗他利、亞設和瑪拿西全地被召來,追趕米甸人。
23 Israyla borey margu za Naftali da Aser da Manasse kulu mo ka Midiyan borey gaaray.
24基甸派遣了使者走遍以法蓮山地,說:“你們要下來迎戰米甸人,在他們前面把守約旦河的渡口,直到伯.巴拉。”於是以法蓮的人都被召來,把守約旦河的渡口,直到伯.巴拉。
24 Jideyon na diyayaŋ donton Ifraymu tondey laabey kulu ra ka ne: «Wa kaa ka Midiyan borey gaarey ka hari fondey kosaray i se, kala ma koy Bayt-Bara, da Urdun.» Ifraymu borey kulu binde margu ka harey kosaray ka to hala Bayt-Bara da Urdun.
25他們捉住了米甸人的兩個首領:俄立和西伊伯;把俄立殺在俄立磐石上,把西伊伯殺在西伊伯榨酒池那裡;然後追趕米甸人,又把俄立和西伊伯的人頭帶到約旦河對岸,基甸那裡。
25 I na Midiyan mayraykoy hinka di, Oreb da Zeyeb. I na Oreb wi Oreb tondo do haray, Zeyeb mo i n'a wi Zeyeb reyzin kankamyaŋo do haray. I na Midiyan borey gana. I kande Oreb da Zeyeb boŋey Jideyon do Urdun daŋanta.