¹And he went out from thence, and came into his own country; and his disciples follow him.

¹Ug migikan si Jesus didto, ug miadto sa iyang kaugalingong yuta; ug minunot kaniya ang iyang mga tinon-an.

²And when the sabbath day was come, he began to teach in the synagogue: and many hearing him were astonished, saying, From whence hath this man these things? and what wisdom is this which is given unto him, that even such mighty works are wrought by his hands?

²Ug sa pag-abut sa adlaw nga igpapahulay, misugod siya sa pagpanudlo sa sinagoga; ug daghan sa nagapatalinghug kaniya, nanghibulong nga nagaingon: Diin kini makabaton niining mga butanga? ug unsa ang kinaadman nga nahatag niining tawohana ug unsay kahulogan nianang mga gamhanang buhat nga ginahimo sa iyang mga kamot?

³Is not this the carpenter, the son of Mary, the brother of James, and Joses, and of Juda, and Simon? and are not his sisters here with us? And they were offended at him.

³Dili ba mao kini ang panday, nga anak ni Maria ug igsoon ni Jacobo, ug ni Jose, ug ni Judas, ug ni Simon? Ug wala ba dinhi uban kanato ang iyang mga igsoong babaye? Ug kaniya nakakaplag sila ug kahigayonan sa pagkapangdol.

⁴But Jesus, said unto them, A prophet is not without honour, but in his own country, and among his own kin, and in his own house.

⁴Ug si Jesus miingon kaniya: Walay usa ka manalagna nga walay kadungganan gawas sa iyang kaugalingong yutang natawohan, ug sa taliwala sa iyang kabanayan ug sa iyang kaugalingong balay.

⁵And he could there do no mighty work, save that he laid his hands upon a few sick folk, and healed them.

⁵Ug wala siya makabuhat didto bisan unsang katingalahan, gawas sa pagpandong niya sa iyang mga kamot sa pipila ka mga masakiton, ug giayo sila.

⁶And he marvelled because of their unbelief. And he went round about the villages, teaching.

⁶Ug siya nahibulong tungod sa ilang kakulang sa pagtoo. Ug siya misuroy sa mga balangay sa pagpanudlo.

⁷And he called unto him the twelve, and began to send them forth by two and two; and gave them power over unclean spirits;

⁷Ug gitawag niya ang napulo ug duha, ug nagsugod sa pagsugo kanila sa tinagurha, ug gihatagan niya sila ug gahum batok sa mga espiritu nga mahugaw.

⁸And commanded them that they should take nothing for their journey, save a staff only; no scrip, no bread, no money in their purse:

⁸Ug nagsugo kanila nga dili sila magdala ug bisan unsa sa dalan, gawas sa usa ka sungkod lamang: walay puntil, walay tinapay, walay kuarta sa bakus.

⁹But be shod with sandals; and not put on two coats.

⁹Apart nga managsul-ob sila ug mga sandalias, ug dili sila managsul-ob ug duha ka saput.

¹⁰And he said unto them, In what place soever ye enter into an house, there abide till ye depart from that place.

¹⁰Ug siya miingon kanila: Bisan asang balaya kamo makasulod, didto magapabilin kamo hangtud sa inyong paggikan sa maong dapit.

¹¹And whosoever shall not receive you, nor hear you, when ye depart thence, shake off the dust under your feet for a testimony against them. Verily I say unto you, It shall be more tolerable for Sodom and Gomorrha in the day of judgment, than for that city.

¹¹Ug bisan diin dapita nga dili modawat kaninyo ug dili magapamati kaninyo, sa inyong pagpahawa didto, paphaa ninyo ang abug sa inyong mga lapalapa sa pagpamatuod kanila.

¹²And they went out, and preached that men should repent.

¹²Ug nanlakaw sila ug nanagwali nga managhinulsol ang mga tawo.

¹³And they cast out many devils, and anointed with oil many that were sick, and healed them.

¹³Ug gihinginlan nila ang daghang mga yawa ug gidihogan ug lana ang daghang mga masakiton, ug giayo sila.

¹⁴And king Herod heard of him; (for his name was spread abroad:) and he said, That John the Baptist was risen from the dead, and therefore mighty works do shew forth themselves in him.

¹⁴Ug ang haring Herodes nakadungog niini; kay nabantug ang iyang ngalan, ug siya nag-ingon: Si Juan ang Magbabautismo nabanhaw gikan sa mga minatay, ug tungod niini ang mga dagkung gahum nagabuhat diha kaniya.

¹⁵Others said, That it is Elias. And others said, That it is a prophet, or as one of the prophets.

¹⁵Apan ang uban miingon: Kini mao si Elias. Ug ang uban miingon, usa ka manalagna, kun usa sa mga manalagna.

¹⁶But when Herod heard thereof, he said, It is John, whom I beheaded: he is risen from the dead.

¹⁶Apan sa pagkadungog ni Herodes niini, miingon: Kini mao si Juan nga akong gipunggotan: siya nabanhaw gikan sa mga minatay.

¹⁷For Herod himself had sent forth and laid hold upon John, and bound him in prison for Herodias' sake, his brother Philip's wife: for he had married her.

¹⁷Kay si Herodes mao gayud ang nagsugo sa pagpadakup kang Juan, ug iya kining gipagapus sa bilanggoan, tungod kang Herodias nga asawa ni Felipe nga iyang igsoon kay siya nangasawa kaniya.

¹⁸For John had said unto Herod, It is not lawful for thee to have thy brother's wife.

¹⁸Kay si Juan nag-ingon kang Herodes: Dili uyon sa Kasugoan alang kanimo ang pagbaton sa asawa sa imong igsoon.

¹⁹Therefore Herodias had a quarrel against him, and would have killed him; but she could not:

¹⁹Ug si Herodias nagdumot kaniya, ug buot siya patyon: apan wala makahimo;

²⁰For Herod feared John, knowing that he was a just man and an holy, and observed him; and when he heard him, he did many things, and heard him gladly.

²⁰Kay si Herodes nahadlok kang Juan sa pagkasayud niya nga kini usa ka tawo nga matarung ug balaan, ug iyang gipanalipdan siya. Ug sa iyang pagkadungog kaniya, nalisang siya; ug nagapatalinghug kaniya nga malipayon.

²¹And when a convenient day was come, that Herod on his birthday made a supper to his lords, high captains, and chief estates of Galilee;

²¹Ug sa pag-abut sa higayong adlaw nga si Herodes nagapapanihapon sa iyang mga kadagkuan, ug mga Kiliarka ug sa mga pangulo sa Galilea;

²²And when the daughter of the said Herodias came in, and danced, and pleased Herod and them that sat with him, the king said unto the damsel, Ask of me whatsoever thou wilt, and I will give it thee.

²²Ug sa misulod ang anak nga babaye ni Herodias ug sa misayaw nakapahimuot siya kang Herodes ug sa mga kauban niini sa lamesa; ug ang hari miingon sa dalaga: Pangayo kanako sa bisan unsang gusto mo ug igahatag ko kanimo.

²³And he sware unto her, Whatsoever thou shalt ask of me, I will give it thee, unto the half of my kingdom.

²³Ug siya nanumpa kaniya: Bisan unsang butanga ang imong pangayoon kanako, igahatag ko kanimo, bisan pa ang katunga sa akong gingharian.

²⁴And she went forth, and said unto her mother, What shall I ask? And she said, The head of John the Baptist.

²⁴Ug migula siya ug nag-ingon sa iyang inahan: Unsa ang akong pangayoon? Ug nag-ingon siya: Ang ulo ni Juan nga Bautista.

²⁵And she came in straightway with haste unto the king, and asked, saying, I will that thou give me by and by in a charger the head of John the Baptist.

²⁵Ug gilayon misulod siya pagdali ngadto sa hari, ug nangayo nga nagaingon: Buot ko nga ihatag mo dayon kanako, sa usa ka pinggan, ang ulo ni Juan nga Bautista.

²⁶And the king was exceeding sorry; yet for his oath's sake, and for their sakes which sat with him, he would not reject her.

²⁶Ug nasubo ang hari sa hilabihan gayud; apan tungod sa mga panumpa niya ug niadtong mga nanaglingkod kauban niya, wala siya magdumili kaniya.

²⁷And immediately the king sent an executioner, and commanded his head to be brought: and he went and beheaded him in the prison,

²⁷Ug dihadiha nagpaadto ang hari usa sa iyang mga sundalong magbalantay, ug nagsugo nga dad-on ang ulo ni Juan; ug kini milakaw ug iyang gipunggotan siya sa bilanggoan.

²⁸And brought his head in a charger, and gave it to the damsel: and the damsel gave it to her mother.

²⁸Ug iyang gidala sa usa ka pinggan ang ulo, ug gihatag kini ngadto sa dalaga; ug ang dalaga naghatag niini sa iyang inahan.

²⁹And when his disciples heard of it, they came and took up his corpse, and laid it in a tomb.

²⁹Ug sa hingdunggan kini sa iyang mga tinon-an, nangadto sila ug ilang gikuha ang iyang lawas ug gipahimutang nila sa usa ka lubnganan.

³⁰And the apostles gathered themselves together unto Jesus, and told him all things, both what they had done, and what they had taught.

³⁰Ug sa nagtigum kang Jesus ang mga apostoles, ilang gisugilon kaniya ang tanang mga butang nga ilang nabuhat ug ang tanan nga ilang gipanudlo.

³¹And he said unto them, Come ye yourselves apart into a desert place, and rest a while: for there were many coming and going, and they had no leisure so much as to eat.

³¹Ug siya miingon kanila: Umari kamo gayud paglain sa usa ka dapit sa kamingawan ug managpahulay kamo sa makadiyut. Kay kadtong managpanganhi ug managpangadto daghan, ug sila walay igong panahon bisan sa pagkaon.

³²And they departed into a desert place by ship privately.

³²Ug misakay sila sa usa ka sakayan paingon sa usa ka mamingaw nga dapit.

³³And the people saw them departing, and many knew him, and ran afoot thither out of all cities, and outwent them, and came together unto him.

³³Ug ang mga tawo nakakita sa ilang paggikan ug daghan ang nahibalo, ug sila midalagan pagdungan ngadto gikan sa tanang lungsod ug nanagpangabut pag-una kanila.

³⁴And Jesus, when he came out, saw much people, and was moved with compassion toward them, because they were as sheep not having a shepherd: and he began to teach them many things.

³⁴Ug sa pagkawas ni Jesus, nakita niya ang daghang katawohan ug giabut siya ug kalooy kanila, kay sama sila sa mga carnero nga walay magbalantay: ug misugod siya sa pagpanudlo sa daghang mga butang.

³⁵And when the day was now far spent, his disciples came unto him, and said, This is a desert place, and now the time is far passed:

³⁵Ug sa hapon na kaayo, ang iyang mga tinon-an mingduol kaniya, ug nag-ingon: Ang dapit kamingawan, ug hapon na kaayo.

³⁶Send them away, that they may go into the country round about, and into the villages, and buy themselves bread: for they have nothing to eat.

³⁶Palakta sila aron mangadto sa mga kaumahan ug mga kabalangayan nga nagalibut, ug mamalit sila ug tinapay; kay wala silay makaon.

³⁷He answered and said unto them, Give ye them to eat. And they say unto him, Shall we go and buy two hundred pennyworth of bread, and give them to eat?

³⁷Apan siya mitubag ug nag-ingon kanila: Hatagi ninyo sila ug makaon. Ug miingon sila kaniya: Moadto ba kami sa pagpalit ug tinapay nga duha ka gatus nga denario ug pagahatagan namo sila ug makaon?

³⁸He saith unto them, How many loaves have ye? go and see. And when they knew, they say, Five, and two fishes.

³⁸Ug siya miingon kanila: Pila ba ang mga tinapay ninyo? Umadto kamo ug tan-awa ninyo. Ug sa ilang hingbaloan miingon sila: Lima, ug duha ka isda.

³⁹And he commanded them to make all sit down by companies upon the green grass.

³⁹Ug siya nagsugo kanila nga paling-kuron nila ang tanan, sa pinundok, sa lunhaw nga balili.

⁴⁰And they sat down in ranks, by hundreds, and by fifties.

⁴⁰Ug minglingkod sila sa pinundok sa ginatus ug kinalim-an.

⁴¹And when he had taken the five loaves and the two fishes, he looked up to heaven, and blessed, and brake the loaves, and gave them to his disciples to set before them; and the two fishes divided he among them all.

⁴¹Ug gikuptan niya ang lima ka tinapay ug duha ka isda; ug sa mihangad siya sa langit, nagpasalamat: ug gitipiktipik niya ang mga tinapay ug gihatag niya sa iyang mga tinon-an, aron nga ibutang sa atubangan nila: ug gibahinbahin ang duha ka isda kanilang tanan.

⁴²And they did all eat, and were filled.

⁴²Ug nangaon ang tanan ug nangabusog.

⁴³And they took up twelve baskets full of the fragments, and of the fishes.

⁴³Ug nakahipus sila sa mga tinipik napulo ug duha ka bukag nga puno, ug sa mga isda usab.

⁴⁴And they that did eat of the loaves were about five thousand men.

⁴⁴Ug ang nanagpangaon sa mga tinapay may mga lima ka libo ka lalake.

⁴⁵And straightway he constrained his disciples to get into the ship, and to go to the other side before unto Bethsaida, while he sent away the people.

⁴⁵Ug dihadiha gipilit niya ang iyang mga tinon-an sa pagpasakay sa sakayan, ug nagpaadto kanila pag-una ngadto sa pikas paingon sa Betsaida, samtang gipalakat niya ang katawohan.

⁴⁶And when he had sent them away, he departed into a mountain to pray.

⁴⁶Ug sa nakapanamilit siya kanila, miadto siya sa bukid sa pag-ampo.

⁴⁷And when even was come, the ship was in the midst of the sea, and he alone on the land.

⁴⁷Ug sa miabut ang kahaponon ang sakayan didto sa taliwala sa dagat, ug siya na lamang usa sa yuta.

⁴⁸And he saw them toiling in rowing; for the wind was contrary unto them: and about the fourth watch of the night he cometh unto them, walking upon the sea, and would have passed by them.

⁴⁸Ug sa iyang nakita sila nga nagakalisudlisud sa paggaud kay sungsungon ang hangin, siya miadto kanila, nga nagalakaw sa ibabaw sa dagat sa may ikaupat nga hugna sa pagbantay sa gabii, ug buot unta molabay kanila.

⁴⁹But when they saw him walking upon the sea, they supposed it had been a spirit, and cried out:

⁴⁹Apan sila, sa ilang pagkakita kaniya nga nagalakaw sa ibabaw sa dagat, naghunahuna nga kini usa ka abat, ug misinggit,

⁵⁰For they all saw him, and were troubled. And immediately he talked with them, and saith unto them, Be of good cheer: it is I; be not afraid.

⁵⁰Kay silang tanan nakakita kaniya ug nangalisang. Apan gilayon siya misulti kanila nga miingon: Managkalipay kamo: ako kini, dili kamo mahadlok.

⁵¹And he went up unto them into the ship; and the wind ceased: and they were sore amazed in themselves beyond measure, and wondered.

⁵¹Ug siya misakay sa ilang sakayan, ug mihunong ang hangin. Ug nanghitingala sila ug daku uyamut sa sulod sa ilang kaugalingon, ug nanghibulong sila.

⁵²For they considered not the miracle of the loaves: for their heart was hardened.

⁵²Kay wala sila makasabut sa nahatungod sa mga tinapay; kay magahi ang ilang mga kasingkasing.

⁵³And when they had passed over, they came into the land of Gennesaret, and drew to the shore.

⁵³Ug sa nakatabok, ming-abut sila sa yuta sa Genezaret ug midunggo sila didto.

⁵⁴And when they were come out of the ship, straightway they knew him,

⁵⁴Ug sa pagkawas nila sa sakayan, gilayon naila siya sa katawohan,

⁵⁵And ran through that whole region round about, and began to carry about in beds those that were sick, where they heard he was.

⁵⁵Ug gilibut nila kadtong tibook nga yuta, ug misugod sila pagdala sa mga duyan sa mga masakiton, ngadto sa dapit diin nila hidunggi nga atua siya.

⁵⁶And whithersoever he entered, into villages, or cities, or country, they laid the sick in the streets, and besought him that they might touch if it were but the border of his garment: and as many as touched him were made whole.

⁵⁶Ug bisan asa siya magasulod sa mga balangay, kun mga lungsod, kun mga kaumahan, ginabutang nila ang mga masakiton sa mga tiyanggihan, ug sila nagapakilooy kaniya, nga bisan lamang makahikap sila sa sidsid sa iyang kupo: Ug ang tanang nakahikap kaniya, nangaayo.