¹Then came together unto him the Pharisees, and certain of the scribes, which came from Jerusalem.

¹Ug nanagtigum kaniya ang mga Fariseo ug ang uban sa mga escriba, nga ming-abut gikan sa Jerusalem;

²And when they saw some of his disciples eat bread with defiled, that is to say, with unwashen, hands, they found fault.

²Ug hingkit-an nila ang uban sa iyang mga tinon-an nga nagakaon sa tinapay nga mahugaw ang ilang mga kamot, kay wala manghunaw.

³For the Pharisees, and all the Jews, except they wash their hands oft, eat not, holding the tradition of the elders.

³Kay ang mga Fariseo ug ang tanang mga Judio dili mokaon kong dili manghunaw usa sa ilang mga kamot, kay nagabantay sila sa gikabilinbilin nga sugilon sa mga anciano.

⁴And when they come from the market, except they wash, they eat not. And many other things there be, which they have received to hold, as the washing of cups, and pots, brasen vessels, and of tables.

⁴Ug kong mahiuli sila gikan sa baligyaanan, dili sila mokaon kong dili mangaligo una, ug daghan pang uban mga butang nga nadawat nila aron pagabantayan, ang paghugas sa mga copa, ug sa mga saro, ug sa mga galamiton nga tumbaga, ug sa mga higdaanan.

⁵Then the Pharisees and scribes asked him, Why walk not thy disciples according to the tradition of the elders, but eat bread with unwashen hands?

⁵Unya nanagpangutana kaniya ang mga Fariseo ug mga escriba: Nganong wala managgawi ang imong mga tinon-an ingon sa gikabilinbilin nga sugilon sa mga anciano, kondili nga nagakaon sila sa tinapay sa walay pagpanghunaw sa mga kamot?

⁶He answered and said unto them, Well hath Esaias prophesied of you hypocrites, as it is written, This people honoureth me with their lips, but their heart is far from me.

⁶Ug siya nag-ingon kanila. Igo gayud ang gitagna ni Isaias mahatungod kaninyo, mga salingkapaw, ingon sa nahasulat na: Kining mga tawohana sa mga ngabil nagatahud kanako, apan ang kasingkasing nila halayo kanako.

⁷Howbeit in vain do they worship me, teaching for doctrines the commandments of men.

⁷Apan kawang lamang ang ilang pagsimba kanako nga nagapanudlo sila, ingon nga ilang pagtolon-an, sa mga sugo sa mga tawo.

⁸For laying aside the commandment of God, ye hold the tradition of men, as the washing of pots and cups: and many other such like things ye do.

⁸Kay gibiyaan ninyo ang mga sugo sa Dios, ug gibatonan ninyo ang mga gikabilinbilin nga sugilon sa mga tawo, ang mga paghugas sa mga saro, ug mga tagayan, ug ang uban nga mga daghang butang nga sama niini ginabuhat ninyo.

⁹And he said unto them, Full well ye reject the commandment of God, that ye may keep your own tradition.

⁹Ug siya nagaingon kanila: Gisalikway ninyo gayud ang sugo sa Dios, aron sa pagbantay sa inyong gikabilinbilin nga sugilon.

¹⁰For Moses said, Honour thy father and thy mother; and, Whoso curseth father or mother, let him die the death:

¹⁰Kay si Moises nag-ingon: Tu-mahod ka sa imong amahan ug sa imong inahan; ug: Ang magatunglo sa amahan kun sa inahan, mamatay sa kamatayon.

¹¹But ye say, If a man shall say to his father or mother, It is Corban, that is to say, a gift, by whatsoever thou mightest be profited by me; he shall be free.

¹¹Apan kamo nagaingon: Kong ang tawo magaingon sa amahan kun sa inahan: Corban, nga kong hubaron, halad sa Dios, kadtong tanan nga arang ko ikatabang kanimo.

¹²And ye suffer him no more to do ought for his father or his mother;

¹²Wala na ninyo tugoti siya sa pagbuhat bisan unsa alang sa iyang amahan kun sa iyang inahan.

¹³Making the word of God of none effect through your tradition, which ye have delivered: and many such like things do ye.

¹³Ug gihimo ninyong walay hinung-dan ang pulong sa Dios, tungod sa gikabilinbilin nga sugilon nga inyong gihatag, ug daghang mga butang nga sama niini ginabuhat ninyo.

¹⁴And when he had called all the people unto him, he said unto them, Hearken unto me every one of you, and understand:

¹⁴Ug sa gitawag niya ang tanang katawohan ngadto kaniya, siya miingon kanila: Magpatalinghug kamong tanan kanako, ug sumabut.

¹⁵There is nothing from without a man, that entering into him can defile him: but the things which come out of him, those are they that defile the man.

¹⁵Walay bisan unsa sa gawas sa tawo, nga, kong makasulod kaniya arang makahugaw kaniya, apan kadtong mga butang nagagula kaniya mao ang magapahugaw sa tawo.

¹⁶If any man have ears to hear, let him hear.

¹⁶Ang may igdulungog sa pagpatalinghug, magpatalinghug.

¹⁷And when he was entered into the house from the people, his disciples asked him concerning the parable.

¹⁷Ug sa nakasulod sa balay gikan sa panon sa katawohan, nanagpangutana kaniya ang iyang mga tinon-an nahatungod sa sambingay.

¹⁸And he saith unto them, Are ye so without understanding also? Do ye not perceive, that whatsoever thing from without entereth into the man, it cannot defile him;

¹⁸Ug siya miingon kanila: Ingon ba usab kamo niana nga walay mga salabutan? Wala ba kamo makasabut nga bisan unsa gikan sa gawas nga makasulod sa tawo dili makahugaw kaniya;

¹⁹Because it entereth not into his heart, but into the belly, and goeth out into the draught, purging all meats?

¹⁹Kay wala makasulod sa iyang kasingkasing, kondili sa tiyan ug nagagula sa dapit nga hilit? Kini giingon niya, nga nagahimong malinis sa tanang makaon.

²⁰And he said, That which cometh out of the man, that defileth the man.

²⁰Ug siya miingon: Ang nagagula sa tawo, kana makahugaw sa tawo.

²¹For from within, out of the heart of men, proceed evil thoughts, adulteries, fornications, murders,

²¹Kay gikan sa sulod sa kasingkasing sa mga tawo manggula ang mga mangil-ad nga mga hunahuna: ang mga pagpakighilawas, ang mga pagpangawat, ang mga pagbuno, ang mga pagpanapaw,

²²Thefts, covetousness, wickedness, deceit, lasciviousness, an evil eye, blasphemy, pride, foolishness:

²²Ang mga kahikaw, ang mga pagkadautan, ang paglimbong, ang kaulag, ang dautang tinan-awan, ang pagpasipala, ang pagpalabilabi, ang binuang;

²³All these evil things come from within, and defile the man.

²³Ngatanan kining dautan nga mga butang sa sulod nagagikan, ug makahugaw sa tawo.

²⁴And from thence he arose, and went into the borders of Tyre and Sidon, and entered into an house, and would have no man know it: but he could not be hid.

²⁴Ug mitindog siya didto, ug milakaw padulong sa mga utlanan sa Tiro ug sa Sidon. Ug sa nakasulod siya sa usa ka balay, buot siya unta nga walay mahibalo; apan wala siya makahimo sa pagtago.

²⁵For a certain woman, whose young daughter had an unclean spirit, heard of him, and came and fell at his feet:

²⁵Apan usa ka babaye kang kinsang batang babaye nagabaton ug usa ka espiritu nga mahugaw, dihadiha sa nakadungog mahatungod kaniya, miabut ug mihapa sa iyang mga tiil.

²⁶The woman was a Greek, a Syrophenician by nation; and she besought him that he would cast forth the devil out of her daughter.

²⁶Ang babaye Greciahanon, usa ka Sirofenisiahanon sa kaliwatan; kini nagpakilooy kaniya nga hinginlan niya ang yawa gikan sa iyang anak.

²⁷But Jesus said unto her, Let the children first be filled: for it is not meet to take the children's bread, and to cast it unto the dogs.

²⁷Apan si Jesus miingon kaniya: Pasagdi nga mangabusog pag-una ang mga anak; kay dili maayo nga pagakuhaon ang tinapay sa mga anak ug isalibay sa mga iro.

²⁸And she answered and said unto him, Yes, Lord: yet the dogs under the table eat of the children's crumbs.

²⁸Apan siya mitubag ug miingon kaniya: Oo, Ginoo, bisan pa ang mga iro, sa ilalum sa lamesa, nagakaon sa mga mumho sa mga bata.

²⁹And he said unto her, For this saying go thy way; the devil is gone out of thy daughter.

²⁹Ug siya nag-ingon kaniya: Tungod nianang mga pulonga, lumakaw ka; migula na ang yawa sa imong anak.

³⁰And when she was come to her house, she found the devil gone out, and her daughter laid upon the bed.

³⁰Ug miadto siya sa iyang balay, ug iyang hingkaplagan ang bata nga nagahigda sa higdaanan, ug ang yawa migula na.

³¹And again, departing from the coasts of Tyre and Sidon, he came unto the sea of Galilee, through the midst of the coasts of Decapolis.

³¹Ug migikan pag-usab siya sa utlanan sa Tiro ug sa Sidon, ug miabut sa dagat sa Galilea sa taliwala sa mga utlanan sa Decapolis.

³²And they bring unto him one that was deaf, and had an impediment in his speech; and they beseech him to put his hand upon him.

³²Ug gidad-an siya ug usa ka bungol ug yungit, ug nagpakilooy sila kaniya nga iyang pandungan sa iyang kamot.

³³And he took him aside from the multitude, and put his fingers into his ears, and he spit, and touched his tongue;

³³Ug gidala siya sa hilit gikan sa panon sa katawohan ug gikulkog niya sa iyang mga tudlo ang mga dalunggan, ug siya miluwa, ug mihikap sa dila niini.

³⁴And looking up to heaven, he sighed, and saith unto him, Ephphatha, that is, Be opened.

³⁴Ug sa mihangad siya sa langit, nanghupaw ug miingon kaniya: Heffata, sa ato pa: Maabli ka.

³⁵And straightway his ears were opened, and the string of his tongue was loosed, and he spake plain.

³⁵Ug dihadiha naukban ang iyang mga dalunggan, ug natangtangan sa higut ang iyang dila, ug nakasulti na siya pag-ayo.

³⁶And he charged them that they should tell no man: but the more he charged them, so much the more a great deal they published it;

³⁶Ug iyang gitugon sila nga dili magpanugilon bisan kang kinsa. Apan sa hilabihan niyang pagtugon kanila, hilabihan usab hinoon ang pagmantala nila niini.

³⁷And were beyond measure astonished, saying, He hath done all things well: he maketh both the deaf to hear, and the dumb to speak.

³⁷Ug nanghitingala sila ug daku kaayo nga nagaingon: Maayo ang iyang pagbuhat sa tanang mga butang; nahimo niya nga ang mga bungol nagpakadungog, ug ang mga amang nagpakasulti.