¹My son, if thou be surety for thy friend, if thou hast stricken thy hand with a stranger,

¹ ای فرزندم، آیا ضامن همسایه‌ات شده‌ای و به‌خاطر شخص غریبه‌ای قول داد‌ه‌ای؟

²Thou art snared with the words of thy mouth, thou art taken with the words of thy mouth.

² آیا با دست خود، خودت را به دام انداخته‌ای و به‌خاطر قولی که داد‌ه‌ای گرفتار شده‌ای؟

³Do this now, my son, and deliver thyself, when thou art come into the hand of thy friend; go, humble thyself, and make sure thy friend.

³ ای فرزندم، در این صورت اسیر شده‌ای. پس هرچه می‌گویم انجام بده تا خود را آزاد کنی. فوراً نزد او برو خواهش کن و ضمانت خود را پس بگیر.

⁴Give not sleep to thine eyes, nor slumber to thine eyelids.

⁴ تا این کار را نکرده‌ای نخواب و حتّی لحظه‌ای آرام ننشین.

⁵Deliver thyself as a roe from the hand of the hunter, and as a bird from the hand of the fowler.

⁵ خودت را مثل آهو از کمند و مثل گنجشک از دام صیاد آزاد کن.

⁶Go to the ant, thou sluggard; consider her ways, and be wise:

⁶ مردم تنبل باید از زندگی مورچه‌ها عبرت بگیرند.

⁷Which having no guide, overseer, or ruler,

⁷ آنها نه رهبر دارند و نه فرمانده،

⁸Provideth her meat in the summer, and gathereth her food in the harvest.

⁸ امّا آذوقهٔ زمستان خود را هنگام تابستان ذخیره می‌کنند.

⁹How long wilt thou sleep, O sluggard? when wilt thou arise out of thy sleep?

⁹ شخص تنبل تا چه هنگام می‌خوابد و چه وقت بیدار خواهد شد؟

¹⁰Yet a little sleep, a little slumber, a little folding of the hands to sleep:

¹⁰ او می‌گوید: «اندکی بیشتر می‌خوابم و کمی استراحت می‌کنم!»

¹¹So shall thy poverty come as one that travelleth, and thy want as an armed man.

¹¹ امّا وقتی‌که خواب است، فقر و هلاکت مانند راهزن بر او حمله می‌کنند.

¹²A naughty person, a wicked man, walketh with a froward mouth.

¹² مردمان پست و بی‌ارزش همیشه و همه‌جا دروغ می‌گویند.

¹³He winketh with his eyes, he speaketh with his feet, he teacheth with his fingers;

¹³ چشمک می‌زنند و حرکاتی می‌کنند که تو را فریب بدهند.

¹⁴Frowardness is in his heart, he deviseth mischief continually; he soweth discord.

¹⁴ همیشه فکرشان پر از نقشه‌های پلید و زشت است تا دردسر ایجاد کنند.

¹⁵Therefore shall his calamity come suddenly; suddenly shall he be broken without remedy.

¹⁵ به همین دلیل، بلا و مصیبت ناگهانی بر آنها حمله می‌کند و آنها را طوری شکست می‌دهد که دیگر چاره‌ای نداشته باشند.

¹⁶These six things doth the LORD hate: yea, seven are an abomination unto him:

¹⁶ شش، بلکه هفت چیز است که خداوند از آنها نفرت دارد و نمی‌تواند تحمّل کند: نگاه متکبّرانه، زبان دروغگو، دستی که خون بی‌گناهی را بریزد، فکری که نقشه‌های پلید بکشد، پایی که برای انجام کارهای زشت عجله کند، شاهدی که شهادت دروغ بدهد و کسی‌که رابطهٔ دوستان و خویشاوندان را به هم بزند.

¹⁷A proud look, a lying tongue, and hands that shed innocent blood,

¹⁷ ای فرزند من هرچه پدرت می‌گوید انجام بده و آنچه مادرت می‌گوید فراموش مکن.

¹⁸An heart that deviseth wicked imaginations, feet that be swift in running to mischief,

¹⁸ سخنان آنها را پیوسته به‌خاطر داشته‌ باش و آنها را در قلبت حفظ کن.

¹⁹A false witness that speaketh lies, and he that soweth discord among brethren.

¹⁹ تعالیم آنها هنگام سفر راهنما، شبها محافظ و روزها مشاور تو خواهند بود.

²⁰My son, keep thy father's commandment, and forsake not the law of thy mother:

²⁰ اوامر آنها مانند چراغی روشن است و سرزنش‌های ایشان طریق زندگی را به تو می‌آموزد.

²¹Bind them continually upon thine heart, and tie them about thy neck.

²¹ آنها تو را از زن شوهردار و از سخنان فریبندهٔ او دور می‌کنند.

²²When thou goest, it shall lead thee; when thou sleepest, it shall keep thee; and when thou awakest, it shall talk with thee.

²² زیبایی آنان تو را تحریک ننماید و چشمان افسونگرشان تو را وسوسه نکند.

²³For the commandment is a lamp; and the law is light; and reproofs of instruction are the way of life:

²³ زنا کردن با زن فاحشه، به قیمت یک قرص نان تمام می‌شود، امّا زنا کردن با زن شوهردار به قیمت هستی و زندگی انسان تمام می‌شود.

²⁴To keep thee from the evil woman, from the flattery of the tongue of a strange woman.

²⁴ آیا می‌توانی آتش را در آغوش بگیری و نسوزی؟

²⁵Lust not after her beauty in thine heart; neither let her take thee with her eyelids.

²⁵ آیا کسی می‌تواند روی آتش راه برود و پایش نسوزد؟

²⁶For by means of a whorish woman a man is brought to a piece of bread: and the adultress will hunt for the precious life.

²⁶ همینطور کسی‌که با زن شوهردار همخواب شود، از مجازات در امان نخواهد بود.

²⁷Can a man take fire in his bosom, and his clothes not be burned?

²⁷ مردم دزدی را که به‌خاطر گرسنگی دزدی کرده است، سرزنش نمی‌کنند؛

²⁸Can one go upon hot coals, and his feet not be burned?

²⁸ امّا اگر دستگیر شود، باید هفت برابر آن چه دزدیده جریمه بدهد. باید هرچه دارد بدهد.

²⁹So he that goeth in to his neighbour's wife; whosoever toucheth her shall not be innocent.

²⁹ امّا مردی که با زن شوهردار زنا می‌کند، کاملاً بی‌شعور است. زیرا او جان خود را از بین می‌برد.

³⁰Men do not despise a thief, if he steal to satisfy his soul when he is hungry;

³⁰ رسوایی و کتک نصیب او خواهد شد و ننگ او از بین نخواهد رفت.

³¹But if he be found, he shall restore sevenfold; he shall give all the substance of his house.

³¹ زیرا حسادت خشم شوهر را برمی‌انگیزد و در موقع انتقام هیچ رحم و شفقتی نخواهد کرد. هیچ چیز او را راضی نمی‌کند و به هیچ قیمتی نمی‌توان رضایت او را به ‌دست آورد.

³²But whoso committeth adultery with a woman lacketh understanding: he that doeth it destroyeth his own soul.

³² هیچ چیز او را راضی نمی‌کند و به هیچ قیمتی نمی‌توان رضایت او را به ‌دست آورد.

³³A wound and dishonour shall he get; and his reproach shall not be wiped away.

³⁴For jealousy is the rage of a man: therefore he will not spare in the day of vengeance.

³⁵He will not regard any ransom; neither will he rest content, though thou givest many gifts.