1Better [is] a dry morsel, and rest with it, Than a house full of the sacrifices of strife.
1 Gwell yw tamaid sych, a llonyddwch gydag ef, na thu375? yn llawn o wleddoedd ynghyd � chynnen.
2A wise servant ruleth over a son causing shame, And in the midst of brethren He apportioneth an inheritance.
2 Y mae gwas deallus yn feistr ar fab gwarthus, ac yn rhannu'r etifeddiaeth gyda'r brodyr.
3A refining pot [is] for silver, and a furnace for gold, And the trier of hearts [is] Jehovah.
3 Y mae tawddlestr i arian a ffwrnais i aur, ond yr ARGLWYDD sy'n profi calonnau.
4An evil doer is attentive to lips of vanity, Falsehood is giving ear to a mischievous tongue.
4 Y mae'r drwgweithredwr yn gwrando ar eiriau anwir, a'r celwyddog yn rhoi sylw i dafod maleisus.
5Whoso is mocking at the poor Hath reproached his Maker, Whoso is rejoicing at calamity is not acquitted.
5 Y mae'r un sy'n gwatwar y tlawd yn amharchu ei Greawdwr, ac ni chaiff y sawl sy'n ymhyfrydu mewn trychineb osgoi cosb.
6Sons` sons [are] the crown of old men, And the glory of sons [are] their fathers.
6 Coron yr hen yw plant eu plant, a balchder plant yw eu rhieni.
7Not comely for a fool is a lip of excellency, Much less for a noble a lip of falsehood.
7 Nid yw geiriau gwych yn gweddu i ynfytyn, nac ychwaith eiriau celwyddog i bendefig.
8A stone of grace [is] the bribe in the eyes of its possessors, Whithersoever it turneth, it prospereth.
8 Carreg hud yw llwgrwobr i'r sawl a'i defnyddia; fe lwydda ple bynnag y try.
9Whoso is covering transgression is seeking love, And whoso is repeating a matter Is separating a familiar friend.
9 Y mae'r un sy'n cuddio tramgwydd yn ceisio cyfeillgarwch, ond y mae'r sawl sy'n ailadrodd stori yn gwahanu cyfeillion.
10Rebuke cometh down on the intelligent More than a hundred stripes on a fool.
10 Y mae cerydd yn peri mwy o loes i'r deallus na chan cernod i ynfytyn.
11An evil man seeketh only rebellion, And a fierce messenger is sent against him.
11 Ar wrthryfela y mae bryd y drygionus, ond fe anfonir cennad creulon yn ei erbyn.
12The meeting of a bereaved bear by a man, And — not a fool in his folly.
12 Gwell yw cyfarfod ag arthes wedi colli ei chenawon na chyfarfod ag ynfytyn yn ei ffolineb.
13Whoso is returning evil for good, Evil moveth not from his house.
13 Os bydd i neb dalu drwg am dda, nid ymedy dinistr �'i du375?.
14The beginning of contention [is] a letting out of waters, And before it is meddled with leave the strife.
14 Y mae dechrau cweryl fel diferiad du373?r; ymatal di cyn i'r gynnen lifo allan.
15Whoso is justifying the wicked, And condemning the righteous, Even both of these [are] an abomination to Jehovah.
15 Cyfiawnhau'r drygionus a chondemnio'r cyfiawn � y mae'r ddau fel ei gilydd yn ffiaidd gan yr ARGLWYDD.
16Why [is] this — a price in the hand of a fool to buy wisdom, And a heart there is none?
16 Pa werth sydd i arian yn llaw ynfytyn? Ai i brynu doethineb, ac yntau heb ddeall?
17At all times is the friend loving, And a brother for adversity is born.
17 Y mae cyfaill yn gyfaill bob amser; ar gyfer adfyd y genir brawd.
18A man lacking heart is striking hands, A surety he becometh before his friend.
18 Un disynnwyr sy'n rhoi gwystl, ac yn mynd yn feichiau dros ei gyfaill.
19Whoso is loving transgression is loving debate, Whoso is making high his entrance is seeking destruction.
19 Y mae'r un sy'n hoffi tramgwyddo yn hoffi cynnen, a'r sawl sy'n ehangu ei borth yn gofyn am ddinistr.
20The perverse of heart findeth not good, And the turned in his tongue falleth into evil.
20 Nid yw'r meddwl cyfeiliornus yn cael daioni, a disgyn i ddinistr a wna'r troellog ei dafod.
21Whoso is begetting a fool hath affliction for it, Yea, the father of a fool rejoiceth not.
21 Y mae'r un sy'n cenhedlu ffu373?l yn wynebu gofid, ac nid oes llawenydd i dad ynfytyn.
22A rejoicing heart doth good to the body, And a smitten spirit drieth the bone.
22 Y mae calon lawen yn rhoi iechyd, ond ysbryd isel yn sychu'r esgyrn.
23A bribe from the bosom the wicked taketh, To turn aside the paths of judgment.
23 Cymer y drygionus lwgrwobr o'i fynwes i wyrdroi llwybrau barn.
24The face of the intelligent [is] to wisdom, And the eyes of a fool — at the end of the earth.
24 Ceidw'r deallus ei olwg ar ddoethineb, ond ar gyrrau'r ddaear y mae llygaid ynfytyn.
25A provocation to his father [is] a foolish son, And bitterness to her that bare him.
25 Y mae mab ynfyd yn flinder i'w dad, ac yn achos chwerwder i'w fam.
26Also, to fine the righteous is not good, To smite nobles for uprightness.
26 Yn wir nid da cosbi'r cyfiawn, ac nid iawn curo'r bonheddig.
27One acquainted with knowledge is sparing his words, And the cool of temper [is] a man of understanding.
27 Y mae'r prin ei eiriau yn meddu gwybodaeth, a thawel ei ysbryd yw'r deallus.
28Even a fool keeping silence is reckoned wise, He who is shutting his lips intelligent!
28 Tra tawa'r ffu373?l, fe'i hystyrir yn ddoeth, a'r un sy'n cau ei geg yn ddeallus.