1And having risen thence, he doth come to the coasts of Judea, through the other side of the Jordan, and again do multitudes come together unto him, and, as he had been accustomed, again he was teaching them.
1Hann tók sig upp þaðan og hélt til byggða Júdeu og yfir um Jórdan. Fjöldi fólks safnast enn til hans, og hann kenndi þeim, eins og hann var vanur.
2And the Pharisees, having come near, questioned him, if it is lawful for a husband to put away a wife, tempting him,
2Farísear komu og spurðu hann, hvort maður mætti skilja við konu sína. Þeir vildu freista hans.
3and he answering said to them, `What did Moses command you?`
3Hann svaraði þeim: ,,Hvað hefur Móse boðið yður?``
4and they said, `Moses suffered to write a bill of divorce, and to put away.`
4Þeir sögðu: ,,Móse leyfði að ,rita skilnaðarbréf og skilja við hana.```
5And Jesus answering said to them, `For the stiffness of your heart he wrote you this command,
5Jesús mælti þá til þeirra: ,,Vegna harðúðar hjartna yðar ritaði hann yður þetta boðorð,
6but from the beginning of the creation, a male and a female God did make them;
6en frá upphafi sköpunar ,gjörði Guð þau karl og konu.
7on this account shall a man leave his father and mother, and shall cleave unto his wife,
7Fyrir því skal maður yfirgefa föður sinn og móður og bindast konu sinni,
8and they shall be — the two — for one flesh; so that they are no more two, but one flesh;
8og þau tvö skulu verða einn maður.` Þannig eru þau ekki framar tvö, heldur einn maður.
9what therefore God did join together, let not man put asunder.`
9Það sem Guð hefur tengt saman, má maður eigi sundur skilja.``
10And in the house again his disciples of the same thing questioned him,
10Þegar lærisveinarnir voru komnir inn, spurðu þeir hann aftur um þetta.
11and he saith to them, `Whoever may put away his wife, and may marry another, doth commit adultery against her;
11En hann sagði við þá: ,,Sá sem skilur við konu sína og kvænist annarri, drýgir hór gegn henni.
12and if a woman may put away her husband, and is married to another, she committeth adultery.`
12Og ef kona skilur við mann sinn og giftist öðrum, drýgir hún hór.``
13And they were bringing to him children, that he might touch them, and the disciples were rebuking those bringing them,
13Menn færðu börn til hans, að hann snerti þau, en lærisveinarnir átöldu þá.
14and Jesus having seen, was much displeased, and he said to them, `Suffer the children to come unto me, and forbid them not, for of such is the reign of God;
14Þegar Jesús sá það, sárnaði honum, og hann mælti við þá: ,,Leyfið börnunum að koma til mín, varnið þeim eigi, því að slíkra er Guðs ríki.
15verily I say to you, whoever may not receive the reign of God, as a child — he may not enter into it;`
15Sannlega segi ég yður: Hver sem tekur ekki við Guðs ríki eins og barn, mun aldrei inn í það koma.``
16and having taken them in his arms, having put [his] hands upon them, he was blessing them.
16Og hann tók þau sér í faðm, lagði hendur yfir þau og blessaði þau.
17And as he is going forth into the way, one having run and having kneeled to him, was questioning him, `Good teacher, what may I do, that life age-during I may inherit?`
17Þegar hann var að leggja af stað, kom maður hlaupandi, féll á kné fyrir honum og spurði hann: ,,Góði meistari, hvað á ég að gjöra til þess að öðlast eilíft líf?``
18And Jesus said to him, `Why me dost thou call good? no one [is] good except One — God;
18Jesús sagði við hann: ,,Hví kallar þú mig góðan? Enginn er góður nema Guð einn.
19the commands thou hast known: Thou mayest not commit adultery, Thou mayest do no murder, Thou mayest not steal, Thou mayest not bear false witness, Thou mayest not defraud, Honour thy father and mother.`
19Þú kannt boðorðin: ,Þú skalt ekki morð fremja, þú skalt ekki drýgja hór, þú skalt ekki stela, þú skalt ekki bera ljúgvitni, þú skalt ekki pretta, heiðra föður þinn og móður.```
20And he answering said to him, `Teacher, all these did I keep from my youth.`
20Hinn svaraði honum: ,,Meistari, alls þessa hef ég gætt frá æsku.``
21And Jesus having looked upon him, did love him, and said to him, `One thing thou dost lack; go away, whatever thou hast — sell, and give to the poor, and thou shalt have treasure in heaven, and come, be following me, having taken up the cross.`
21Jesús horfði á hann með ástúð og sagði við hann: ,,Eins er þér vant. Far þú, sel allt, sem þú átt, og gef fátækum, og munt þú fjársjóð eiga á himni. Kom síðan, og fylg mér.``
22And he — gloomy at the word — went away sorrowing, for he was having many possessions.
22En hann varð dapur í bragði við þessi orð og fór burt hryggur, enda átti hann miklar eignir.
23And Jesus having looked round, saith to his disciples, `How hardly shall they who have riches enter into the reign of God!`
23Þá leit Jesús í kring og sagði við lærisveina sína: ,,Hve torvelt verður þeim, sem auðinn hafa, að ganga inn í Guðs ríki.``
24And the disciples were astonished at his words, and Jesus again answering saith to them, `Children, how hard is it to those trusting on the riches to enter into the reign of God!
24Lærisveinunum brá mjög við orð Jesú, en hann sagði aftur við þá: ,,Börn, hve torvelt er að komast inn í Guðs ríki.
25It is easier for a camel through the eye of the needle to enter, than for a rich man to enter into the reign of God.`
25Auðveldara er úlfalda að fara gegnum nálarauga en auðmanni að komast inn í Guðs ríki.``
26And they were astonished beyond measure, saying unto themselves, `And who is able to be saved?`
26En þeir urðu steini lostnir og sögðu sín á milli: ,,Hver getur þá orðið hólpinn?``
27And Jesus, having looked upon them, saith, `With men it is impossible, but not with God; for all things are possible with God.`
27Jesús horfði á þá og sagði: ,,Fyrir mönnum eru engin ráð til þessa, en fyrir Guði. Guð megnar allt.``
28And Peter began to say to him, `Lo, we left all, and we followed thee.`
28Þá sagði Pétur við hann: ,,Vér yfirgáfum allt og fylgdum þér.``
29And Jesus answering said, `Verily I say to you, there is no one who left house, or brothers, or sisters, or father, or mother, or wife, or children, or fields, for my sake, and for the good news`,
29Jesús sagði: ,,Sannlega segi ég yður, að enginn hefur yfirgefið heimili, bræður eða systur, móður eða föður, börn eða akra vegna mín og fagnaðarerindisins,
30who may not receive an hundredfold now in this time, houses, and brothers, and sisters, and mothers, and children, and fields, with persecutions, and in the age that is coming, life age-during;
30án þess að hann fái hundraðfalt aftur, nú á þessum tíma heimili, bræður og systur, mæður, börn og akra, jafnframt ofsóknum, og í hinum komandi heimi eilíft líf.
31and many first shall be last, and the last first.`
31En margir hinir fyrstu munu verða síðastir og hinir síðustu fyrstir.``
32And they were in the way going up to Jerusalem, and Jesus was going before them, and they were amazed, and following they were afraid. And having again taken the twelve, he began to tell them the things about to happen to him,
32Þeir voru nú á leið upp til Jerúsalem. Jesús gekk á undan þeim, en þeir voru skelfdir, og þeir sem eftir fylgdu voru hræddir. Og enn tók hann til sín þá tólf og fór að segja þeim, hvað fram við sig ætti að koma.
33— `Lo, we go up to Jerusalem, and the Son of Man shall be delivered to the chief priests, and to the scribes, and they shall condemn him to death, and shall deliver him to the nations,
33,,Nú förum vér upp til Jerúsalem. Þar verður Mannssonurinn framseldur æðstu prestum og fræðimönnum. Þeir munu dæma hann til dauða og framselja hann heiðingjum.
34and they shall mock him, and scourge him, and spit on him, and kill him, and the third day he shall rise again.`
34Og þeir munu hæða hann, hrækja á hann, húðstrýkja og lífláta, en eftir þrjá daga mun hann upp rísa.``
35And there come near to him James and John, the sons of Zebedee, saying, `Teacher, we wish that whatever we may ask for ourselves, thou mayest do for us;`
35Þá komu til hans Jakob og Jóhannes, synir Sebedeusar, og sögðu við hann: ,,Meistari, okkur langar, að þú gjörir fyrir okkur það sem við ætlum að biðja þig.``
36and he said to them, `What do ye wish me to do for you?`
36Hann spurði þá: ,,Hvað viljið þið, að ég gjöri fyrir ykkur?``
37and they said to him, `Grant to us that, one on thy right hand and one on thy left, we may sit in thy glory;`
37Þeir svöruðu: ,,Veit okkur, að við fáum að sitja þér við hlið í dýrð þinni, annar til hægri handar þér og hinn til vinstri.``
38and Jesus said to them, `Ye have not known what ye ask; are ye able to drink of the cup that I drink of, and with the baptism that I am baptized with — to be baptized?`
38Jesús sagði við þá: ,,Þið vitið ekki, hvers þið biðjið. Getið þið drukkið þann kaleik, sem ég drekk, eða skírst þeirri skírn, sem ég skírist?``
39And they said to him, `We are able;` and Jesus said to them, `Of the cup indeed that I drink of, ye shall drink, and with the baptism that I am baptized with, ye shall be baptized;
39Þeir sögðu við hann: ,,Það getum við.`` Jesús mælti: ,,Þann kaleik, sem ég drekk, munuð þið drekka, og þið munuð skírast þeirri skírn, sem ég skírist.
40but to sit on my right and on my left, is not mine to give, but — to those for whom it hath been prepared.`
40En mitt er ekki að veita, hver situr mér til hægri handar eða vinstri. Það veitist þeim, sem það er fyrirbúið.``
41And the ten having heard, began to be much displeased at James and John,
41Þegar hinir tíu heyrðu þetta, gramdist þeim við þá Jakob og Jóhannes.
42but Jesus having called them near, saith to them, `Ye have known that they who are considered to rule the nations do exercise lordship over them, and their great ones do exercise authority upon them;
42En Jesús kallaði þá til sín og mælti: ,,Þér vitið, að þeir, sem teljast ráða fyrir þjóðum, drottna yfir þeim, og höfðingjar þeirra láta menn kenna á valdi sínu.
43but not so shall it be among you; but whoever may will to become great among you, he shall be your minister,
43En eigi sé svo meðal yðar, heldur sé sá, sem mikill vill verða meðal yðar, þjónn yðar.
44and whoever of you may will to become first, he shall be servant of all;
44Og sá er vill fremstur vera meðal yðar, sé allra þræll.
45for even the Son of Man came not to be ministered to, but to minister, and to give his life a ransom for many.`
45Því að Mannssonurinn er ekki kominn til þess að láta þjóna sér, heldur til að þjóna og gefa líf sitt til lausnargjalds fyrir marga.``
46And they come to Jericho, and as he is going forth from Jericho, with his disciples and a great multitude, a son of Timaeus — Bartimaeus the blind — was sitting beside the way begging,
46Þeir komu til Jeríkó. Og þegar hann fór út úr borginni ásamt lærisveinum sínum og miklum mannfjölda, sat þar við veginn Bartímeus, sonur Tímeusar, blindur beiningamaður.
47and having heard that it is Jesus the Nazarene, he began to cry out, and to say, `The Son of David — Jesus! deal kindly with me;`
47Þegar hann heyrði, að þar færi Jesús frá Nasaret, tók hann að hrópa: ,,Sonur Davíðs, Jesús, miskunna þú mér!``
48and many were rebuking him, that he might keep silent, but the more abundantly he cried out, `Son of David, deal kindly with me.`
48Margir höstuðu á hann, að hann þegði, en hann hrópaði því meir: ,,Sonur Davíðs, miskunna þú mér!``
49And Jesus having stood, he commanded him to be called, and they call the blind man, saying to him, `Take courage, rise, he doth call thee;`
49Jesús nam staðar og sagði: ,,Kallið á hann.`` Þeir kalla á blinda manninn og segja við hann: ,,Vertu hughraustur, statt upp, hann kallar á þig.``
50and he, having cast away his garment, having risen, did come unto Jesus.
50Hann kastaði frá sér yfirhöfn sinni, spratt á fætur og kom til Jesú.
51And answering, Jesus saith to him, `What wilt thou I may do to thee?` and the blind man said to him, `Rabboni, that I may see again;`
51Jesús spurði hann: ,,Hvað vilt þú, að ég gjöri fyrir þig?`` Blindi maðurinn svaraði honum: ,,Rabbúní, að ég fái aftur sjón.``Jesús sagði við hann: ,,Far þú, trú þín hefur bjargað þér.`` Jafnskjótt fékk hann sjónina og fylgdi honum á ferðinni.
52and Jesus said to him, `Go, thy faith hath saved thee:` and immediately he saw again, and was following Jesus in the way.
52Jesús sagði við hann: ,,Far þú, trú þín hefur bjargað þér.`` Jafnskjótt fékk hann sjónina og fylgdi honum á ferðinni.