¹And he began to speak to them in similes: `A man planted a vineyard, and put a hedge around, and digged an under-winevat, and built a tower, and gave it out to husbandmen, and went abroad;

¹Og hann tók að tala til þeirra í dæmisögum: ,,Maður plantaði víngarð. Hann hlóð garð um hann, gróf fyrir vínþröng og reisti turn, seldi hann síðan vínyrkjum á leigu og fór úr landi.

²and he sent unto the husbandmen at the due time a servant, that from the husbandmen he may receive from the fruit of the vineyard,

²Á settum tíma sendi hann þjón til vínyrkjanna að fá hjá þeim hlut af ávexti víngarðsins.

³and they, having taken him, did severely beat [him], and did send him away empty.

³En þeir tóku hann og börðu og sendu burt tómhentan.

⁴`And again he sent unto them another servant, and at that one having cast stones, they wounded [him] in the head, and sent away — dishonoured.

⁴Aftur sendi hann til þeirra annan þjón. Hann lömdu þeir í höfuðið og svívirtu.

⁵`And again he sent another, and that one they killed; and many others, some beating, and some killing.

⁵Enn sendi hann annan, og hann drápu þeir, og marga fleiri ýmist börðu þeir eða drápu.

⁶`Having yet therefore one son — his beloved — he sent also him unto them last, saying — They will reverence my son;

⁶Einn átti hann eftir enn, elskaðan son. Hann sendi hann síðastan til þeirra og sagði: ,Þeir munu virða son minn.`

⁷and those husbandmen said among themselves — This is the heir, come, we may kill him, and ours shall be the inheritance;

⁷En vínyrkjar þessir sögðu sín á milli: ,Þetta er erfinginn. Förum og drepum hann, þá fáum vér arfinn.`

⁸and having taken him, they did kill, and cast [him] forth without the vineyard.

⁸Og þeir tóku hann og drápu og köstuðu honum út fyrir víngarðinn.

⁹`What therefore shall the lord of the vineyard do? he will come and destroy the husbandmen, and will give the vineyard to others.

⁹Hvað mun nú eigandi víngarðsins gjöra? Hann mun koma, tortíma vínyrkjunum og fá öðrum víngarðinn.

¹⁰And this Writing did ye not read: A stone that the builders rejected, it did become the head of a corner:

¹⁰Hafið þér eigi lesið þessa ritningu: Sá steinn, sem smiðirnir höfnuðu, er orðinn hyrningarsteinn.

¹¹from the Lord was this, and it is wonderful in our eyes.`

¹¹Þetta er verk Drottins, og undursamlegt er það í augum vorum.``

¹²And they were seeking to lay hold on him, and they feared the multitude, for they knew that against them he spake the simile, and having left him, they went away;

¹²Þeir vildu taka hann höndum, en óttuðust fólkið. Þeir skildu, að hann átti við þá með dæmisögunni. Og þeir yfirgáfu hann og gengu burt.

¹³and they send unto him certain of the Pharisees and of the Herodians, that they may ensnare him in discourse,

¹³Þá sendu þeir til hans nokkra farísea og Heródesarsinna, og skyldu þeir veiða hann í orðum.

¹⁴and they having come, say to him, `Teacher, we have known that thou art true, and thou art not caring for any one, for thou dost not look to the face of men, but in truth the way of God dost teach; is it lawful to give tribute to Caesar or not? may we give, or may we not give?`

¹⁴Þeir koma og segja við hann: ,,Meistari, vér vitum, að þú ert sannorður og hirðir ekki um álit neins, enda gjörir þú þér engan mannamun, heldur kennir Guðs veg í sannleika. Leyfist að gjalda keisaranum skatt eða ekki? Eigum vér að gjalda eða ekki gjalda?``

¹⁵And he, knowing their hypocrisy, said to them, `Why me do ye tempt? bring me a denary, that I may see;`

¹⁵En hann sá hræsni þeirra og sagði við þá: ,,Hví freistið þér mín? Fáið mér denar, látið mig sjá.``

¹⁶and they brought, and he saith to them, `Whose [is] this image, and the inscription?` and they said to him, `Caesar`s;`

¹⁶Þeir fengu honum pening. Hann spyr: ,,Hvers mynd og yfirskrift er þetta?`` Þeir svöruðu: ,,Keisarans.``

¹⁷and Jesus answering said to them, `Give back the things of Caesar to Caesar, and the things of God to God;` and they did wonder at him.

¹⁷En Jesús sagði við þá: ,,Gjaldið keisaranum það, sem keisarans er, og Guði það, sem Guðs er.`` Og þá furðaði stórlega á honum.

¹⁸And the Sadducees come unto him, who say there is not a rising again, and they questioned him, saying,

¹⁸Saddúkear komu til hans, en þeir neita því, að upprisa sé til, og sögðu við hann:

¹⁹`Teacher, Moses wrote to us, that if any one`s brother may die, and may leave a wife, and may leave no children, that his brother may take his wife, and raise up seed to his brother.

¹⁹,,Meistari, Móse segir oss í ritningunum, ,að deyi maður barnlaus, en láti eftir sig konu, skuli bróðir hans ganga að eiga ekkjuna og vekja honum niðja.`

²⁰`There were then seven brothers, and the first took a wife, and dying, he left no seed;

²⁰Nú voru sjö bræður. Sá fyrsti tók sér konu, en dó barnlaus.

²¹and the second took her, and died, neither left he seed, and the third in like manner,

²¹Annar bróðirinn gekk að eiga hana og dó barnlaus. Eins hinn þriðji,

²²and the seven took her, and left no seed, last of all died also the woman;

²²og allir sjö urðu barnlausir. Síðast allra dó konan.

²³in the rising again, then, whenever they may rise, of which of them shall she be wife — for the seven had her as wife?`

²³Í upprisunni, þegar menn rísa upp, kona hvers þeirra verður hún þá? Allir sjö höfðu átt hana.``

²⁴And Jesus answering said to them, `Do ye not because of this go astray, not knowing the Writings, nor the power of God?

²⁴Jesús svaraði þeim: ,,Er það ekki þetta, sem veldur því, að þér villist: Þér þekkið ekki ritningarnar né mátt Guðs?

²⁵for when they may rise out of the dead, they neither marry nor are they given in marriage, but are as messengers who are in the heavens.

²⁵Þegar menn rísa upp frá dauðum, kvænast þeir hvorki né giftast. Þeir eru sem englar á himnum.

²⁶`And concerning the dead, that they rise: have ye not read in the Book of Moses (at The Bush), how God spake to him, saying, I [am] the God of Abraham, and the God of Isaac, and the God of Jacob;

²⁶En um þá dauðu, að þeir rísa upp, hafið þér ekki lesið það í bók Móse, í sögunni um þyrnirunninn? Guð segir við Móse: ,Ég er Guð Abrahams, Guð Ísaks og Guð Jakobs.`

²⁷he is not the God of dead men, but a God of living men; ye then go greatly astray.`

²⁷Ekki er hann Guð dauðra heldur lifenda. Þér villist stórlega.``

²⁸And one of the scribes having come near, having heard them disputing, knowing that he answered them well, questioned him, `Which is the first command of all?`

²⁸Þá kom til hans fræðimaður einn. Hann hafði hlýtt á orðaskipti þeirra og fann, að Jesús hafði svarað þeim vel. Hann spurði: ,,Hvert er æðst allra boðorða?``

²⁹and Jesus answered him — `The first of all the commands [is], Hear, O Israel, the Lord is our God, the Lord is one;

²⁹Jesús svaraði: ,,Æðst er þetta: ,Heyr, Ísrael! Drottinn, Guð vor, hann einn er Drottinn.

³⁰and thou shalt love the Lord thy God out of all thy heart, and out of thy soul, and out of all thine understanding, and out of all thy strength — this [is] the first command;

³⁰Og þú skalt elska Drottin, Guð þinn, af öllu hjarta þínu, allri sálu þinni, öllum huga þínum og öllum mætti þínum.`

³¹and the second [is] like [it], this, Thou shalt love thy neighbor as thyself; — greater than these there is no other command.`

³¹Annað er þetta: ,Þú skalt elska náunga þinn eins og sjálfan þig.` Ekkert boðorð annað er þessum meira.``

³²And the scribe said to him, `Well, Teacher, in truth thou hast spoken that there is one God, and there is none other but He;

³²Fræðimaðurinn sagði þá við hann: ,,Rétt er það, meistari, satt sagðir þú, að einn er hann og enginn er annar en hann.

³³and to love Him out of all the heart, and out of all the understanding, and out of all the soul, and out of all the strength, and to love one`s neighbor as one`s self, is more than all the whole burnt-offerings and the sacrifices.`

³³Og að elska hann af öllu hjarta, öllum skilningi og öllum mætti og elska náungann eins og sjálfan sig, það er öllum brennifórnum og sláturfórnum meira.``

³⁴And Jesus, having seen him that he answered with understanding, said to him, `Thou art not far from the reign of God;` and no one any more durst question him.

³⁴Jesús sá, að hann svaraði viturlega, og sagði við hann: ,,Þú ert ekki fjarri Guðs ríki.`` Og enginn þorði framar að spyrja hann.

³⁵And Jesus answering said, teaching in the temple, `How say the scribes that the Christ is son of David?

³⁵Þegar Jesús var að kenna í helgidóminum, sagði hann: ,,Hvernig geta fræðimennirnir sagt, að Kristur sé sonur Davíðs?

³⁶for David himself said in the Holy Spirit, The Lord said to my lord, Sit thou on My right hand, till I place thine enemies — thy footstool;

³⁶Sjálfur mælti Davíð af heilögum anda: Drottinn sagði við minn drottin: Set þig mér til hægri handar, þangað til ég gjöri óvini þína að fótskör þinni.

³⁷therefore David himself saith of him Lord, and whence is he his son?` And the great multitude were hearing him gladly,

³⁷Davíð kallar hann sjálfur drottin. Hvernig getur hann þá verið sonur hans?`` Og hinn mikli mannfjöldi hlýddi fúslega á hann.

³⁸and he was saying to them in his teaching, `Beware of the scribes, who will in long robes to walk, and love salutations in the market-places,

³⁸Í kenningu sinni sagði hann: ,,Varist fræðimennina, sem fýsir að ganga í síðskikkjum og láta heilsa sér á torgum,

³⁹and first seats in the synagogues, and first couches in suppers,

³⁹vilja skipa æðsta bekk í samkundum og hefðarsæti í veislum.

⁴⁰who are devouring the widows` houses, and for a pretense are making long prayers; these shall receive more abundant judgment.`

⁴⁰Þeir eta upp heimili ekkna og flytja langar bænir að yfirskini. Þeir munu fá því þyngri dóm.``

⁴¹And Jesus having sat down over-against the treasury, was beholding how the multitude do put brass into the treasury, and many rich were putting in much,

⁴¹Jesús settist gegnt fjárhirslunni og horfði á fólkið leggja peninga í hana. Margir auðmenn lögðu þar mikið.

⁴²and having come, a poor widow did put in two mites, which are a farthing.

⁴²Þá kom ekkja ein fátæk og lét þar tvo smápeninga, eins eyris virði.

⁴³And having called near his disciples, he saith to them, `Verily I say to you, that this poor widow hath put in more than all those putting into the treasury;

⁴³Og hann kallaði til sín lærisveina sína og sagði við þá: ,,Sannlega segi ég yður, þessi fátæka ekkja gaf meira en allir hinir, er lögðu í fjárhirsluna.Allir gáfu þeir af allsnægtum sínum, en hún gaf af skorti sínum allt sem hún átti, alla björg sína.``

⁴⁴for all, out of their abundance, put in, but she, out of her want, all that she had put in — all her living.`

⁴⁴Allir gáfu þeir af allsnægtum sínum, en hún gaf af skorti sínum allt sem hún átti, alla björg sína.``