¹And again he began to teach by the sea, and there was gathered unto him a great multitude, so that he, having gone into the boat, sat in the sea, and all the multitude was near the sea, on the land,

¹Aftur tók hann að kenna við vatnið. Svo mikill mannfjöldi safnaðist að honum, að hann varð að stíga í bát og sitja þar, úti á vatninu. En allt fólkið var á landi við vatnið.

²and he taught them many things in similes, and he said to them in his teaching:

²Hann kenndi þeim margt í dæmisögum og sagði við þá:

³`Hearken, lo, the sower went forth to sow;

³,,Hlýðið á! Sáðmaður gekk út að sá,

⁴and it came to pass, in the sowing, some fell by the way, and the fowls of the heaven did come and devour it;

⁴og þá er hann sáði, féll sumt hjá götunni, og fuglar komu og átu það upp.

⁵and other fell upon the rocky ground, where it had not much earth, and immediately it sprang forth, because of not having depth of earth,

⁵Sumt féll í grýtta jörð, þar sem var lítill jarðvegur, og það rann skjótt upp, því það hafði ekki djúpa jörð.

⁶and the sun having risen, it was scorched, and because of not having root it did wither;

⁶En er sól hækkaði, visnaði það, og sökum þess að það hafði ekki rætur, skrælnaði það.

⁷and other fell toward the thorns, and the thorns did come up, and choke it, and fruit it gave not;

⁷Og sumt féll meðal þyrna, og þyrnarnir uxu og kæfðu það, og það bar ekki ávöxt.

⁸and other fell to the good ground, and was giving fruit, coming up and increasing, and it bare, one thirty-fold, and one sixty, and one an hundred.`

⁸En sumt féll í góða jörð, kom upp, óx og bar ávöxt, það gaf þrítugfaldan, sextugfaldan og hundraðfaldan ávöxt.``

⁹And he said to them, `He who is having ears to hear — let him hear.`

⁹Og hann sagði: ,,Hver sem eyru hefur að heyra, hann heyri!``

¹⁰And when he was alone, those about him, with the twelve, did ask him of the simile,

¹⁰Þegar hann var orðinn einn, spurðu þeir tólf og hinir, sem með honum voru, um dæmisögurnar.

¹¹and he said to them, `To you it hath been given to know the secret of the reign of God, but to those who are without, in similes are all the things done;

¹¹Hann svaraði þeim: ,,Yður er gefinn leyndardómur Guðs ríkis. Hinir, sem fyrir utan eru, fá allt í dæmisögum,

¹²that seeing they may see and not perceive, and hearing they may hear and not understand, lest they may turn, and the sins may be forgiven them.`

¹²að sjáandi sjái þeir og skynji ekki, heyrandi heyri þeir og skilji ekki, svo þeir snúi sér eigi og verði fyrirgefið.``

¹³And he saith to them, `Have ye not known this simile? and how shall ye know all the similes?

¹³Og hann segir við þá: ,,Þér skiljið eigi þessa dæmisögu. Hvernig fáið þér þá skilið nokkra dæmisögu?

¹⁴He who is sowing doth sow the word;

¹⁴Sáðmaðurinn sáir orðinu.

¹⁵and these are they by the way where the word is sown: and whenever they may hear, immediately cometh the Adversary, and he taketh away the word that hath been sown in their hearts.

¹⁵Það hjá götunni, þar sem orðinu er sáð, merkir þá sem heyra, en Satan kemur jafnskjótt og tekur burt orðið, sem í þá var sáð.

¹⁶`And these are they, in like manner, who on the rocky ground are sown: who, whenever they may hear the word, immediately with joy do receive it,

¹⁶Eins það sem sáð var í grýtta jörð, það merkir þá sem taka orðinu með fögnuði, um leið og þeir heyra það,

¹⁷and have not root in themselves, but are temporary; afterward tribulation or persecution having come because of the word, immediately they are stumbled.

¹⁷en hafa enga rótfestu. Þeir eru hvikulir og er þrenging verður síðan eða ofsókn vegna orðsins, bregðast þeir þegar.

¹⁸`And these are they who toward the thorns are sown: these are they who are hearing the word,

¹⁸Öðru var sáð meðal þyrna. Það merkir þá sem heyra orðið,

¹⁹and the anxieties of this age, and the deceitfulness of the riches, and the desires concerning the other things, entering in, choke the word, and it becometh unfruitful.

¹⁹en áhyggjur heimsins, tál auðæfanna og aðrar girndir koma til og kefja orðið, svo það ber engan ávöxt.

²⁰`And these are they who on the good ground have been sown: who do hear the word, and receive, and do bear fruit, one thirty-fold, and one sixty, and one an hundred.`

²⁰Hitt, sem sáð var í góða jörð, merkir þá sem heyra orðið, taka við því og bera þrítugfaldan, sextugfaldan og hundraðfaldan ávöxt.``

²¹And he said to them, `Doth the lamp come that under the measure it may be put, or under the couch — not that it may be put on the lamp-stand?

²¹Og hann sagði við þá: ,,Ekki bera menn ljós inn og setja það undir mæliker eða bekk? Er það ekki sett á ljósastiku?

²²for there is not anything hid that may not be manifested, nor was anything kept hid but that it may come to light.

²²Því að ekkert er hulið, að það verði eigi gjört opinbert, né leynt, að það komi ekki í ljós.

²³If any hath ears to hear — let him hear.`

²³Ef einhver hefur eyru að heyra, hann heyri!``

²⁴And he said to them, `Take heed what ye hear; in what measure ye measure, it shall be measured to you; and to you who hear it shall be added;

²⁴Enn sagði hann við þá: ,,Gætið að, hvað þér heyrið. Með þeim mæli, sem þér mælið, mun yður mælt verða og við yður bætt.

²⁵for whoever may have, there shall be given to him, and whoever hath not, also that which he hath shall be taken from him.`

²⁵Því að þeim, sem hefur, mun gefið verða, og frá þeim, sem eigi hefur, mun tekið verða jafnvel það sem hann hefur.``

²⁶And he said, `Thus is the reign of God: as if a man may cast the seed on the earth,

²⁶Þá sagði hann: ,,Svo er Guðs ríki sem maður sái sæði í jörð.

²⁷and may sleep, and may rise night and day, and the seed spring up and grow, he hath not known how;

²⁷Hann sefur síðan og vakir, nætur og daga, en sæðið grær og vex, hann veit ekki með hverjum hætti.

²⁸for of itself doth the earth bear fruit, first a blade, afterwards an ear, afterwards full corn in the ear;

²⁸Sjálfkrafa ber jörðin ávöxt, fyrst stráið, þá axið og síðan fullvaxið hveiti í axinu.

²⁹and whenever the fruit may yield itself, immediately he doth send forth the sickle, because the harvest hath come.`

²⁹En þá er ávöxturinn er fullþroska, lætur hann þegar bera út sigðina, því að uppskeran er komin.``

³⁰And he said, `To what may we liken the reign of God, or in what simile may we compare it?

³⁰Og hann sagði: ,,Við hvað eigum vér að líkja Guðs ríki? Með hvaða dæmi eigum vér að lýsa því?

³¹As a grain of mustard, which, whenever it may be sown on the earth, is less than any of the seeds that are on the earth;

³¹Líkt er það mustarðskorni. Þegar því er sáð í mold, er það smærra hverju sáðkorni á jörðu.

³²and whenever it may be sown, it cometh up, and doth become greater than any of the herbs, and doth make great branches, so that under its shade the fowls of the heaven are able to rest.`

³²En eftir að því er sáð tekur það að spretta, það verður öllum jurtum meira og fær svo stórar greinar, að fuglar himins geta hreiðrað sig í skugga þess.``

³³And with many such similes he was speaking to them the word, as they were able to hear,

³³Í mörgum slíkum dæmisögum flutti hann þeim orðið, svo sem þeir gátu numið,

³⁴and without a simile he was not speaking to them, and by themselves, to his disciples he was expounding all.

³⁴og án dæmisagna talaði hann ekki til þeirra, en fyrir lærisveinum sínum skýrði hann allt, þegar þeir voru einir.

³⁵And he saith to them on that day, evening having come, `We may pass over to the other side;`

³⁵Að kvöldi sama dags sagði hann við þá: ,,Förum yfir um!``

³⁶and having let away the multitude, they take him up as he was in the boat, and other little boats also were with him.

³⁶Þeir skildu þá við mannfjöldann og tóku hann með sér, þar sem hann var, í bátnum, en aðrir bátar voru með honum.

³⁷And there cometh a great storm of wind, and the waves were beating on the boat, so that it is now being filled,

³⁷Þá brast á stormhrina mikil, og féllu öldurnar inn í bátinn, svo við lá, að hann fyllti.

³⁸and he himself was upon the stern, upon the pillow sleeping, and they wake him up, and say to him, `Teacher, art thou not caring that we perish?`

³⁸Jesús var í skutnum og svaf á kodda. Þeir vöktu hann og sögðu við hann: ,,Meistari, hirðir þú ekki um, að vér förumst?``

³⁹And having waked up, he rebuked the wind, and said to the sea, `Peace, be stilled;` and the wind did lull, and there was a great calm:

³⁹Hann vaknaði, hastaði á vindinn og sagði við vatnið: ,,Þegi þú, haf hljótt um þig!`` Þá lægði vindinn og gerði stillilogn.

⁴⁰and he said to them, `Why are ye so fearful? how have ye not faith?`

⁴⁰Og hann sagði við þá: ,,Hví eruð þér hræddir, hafið þér enn enga trú?``En þeir urðu miklum ótta lostnir og sögðu hver við annan: ,,Hver er þessi? Jafnvel vindur og vatn hlýða honum.``

⁴¹and they feared a great fear, and said one to another, `Who, then, is this, that even the wind and the sea do obey him?`

⁴¹En þeir urðu miklum ótta lostnir og sögðu hver við annan: ,,Hver er þessi? Jafnvel vindur og vatn hlýða honum.``