¹And gathered together unto him are the Pharisees, and certain of the scribes, having come from Jerusalem,

¹Nú safnast að honum farísear og nokkrir fræðimenn, komnir frá Jerúsalem.

²and having seen certain of his disciples with defiled hands — that is, unwashed — eating bread, they found fault;

²Þeir sáu, að sumir lærisveina hans neyttu matar með vanhelgum, það er óþvegnum höndum.

³for the Pharisees, and all the Jews, if they do not wash the hands to the wrist, do not eat, holding the tradition of the elders,

³En farísear, og reyndar Gyðingar allir, eta ekki nema þeir taki áður handlaugar, og fylgja þeir svo erfðavenju forfeðra sinna.

⁴and, [coming] from the market-place, if they do not baptize themselves, they do not eat; and many other things there are that they received to hold, baptisms of cups, and pots, and brazen vessels, and couches.

⁴Og ekki neyta þeir matar, þegar þeir koma frá torgi, nema þeir hreinsi sig áður. Margt annað hafa þeir gengist undir að rækja, svo sem að hreinsa bikara, könnur og eirkatla.

⁵Then question him do the Pharisees and the scribes, `Wherefore do thy disciples not walk according to the tradition of the elders, but with unwashed hands do eat the bread?`

⁵Farísearnir og fræðimennirnir spyrja hann: ,,Hvers vegna fylgja lærisveinar þínir ekki erfðavenju forfeðranna, heldur neyta matar með vanhelgum höndum?``

⁶and he answering said to them — `Well did Isaiah prophesy concerning you, hypocrites, as it hath been written, This people with the lips doth honor Me, and their heart is far from Me;

⁶Jesús svarar þeim: ,,Sannspár var Jesaja um yður hræsnara, þar sem ritað er: Þessi lýður heiðrar mig með vörunum, en hjarta þeirra er langt frá mér.

⁷and in vain do they worship Me, teaching teachings, commands of men;

⁷Til einskis dýrka þeir mig, er þeir kenna þá lærdóma, sem eru mannasetningar einar.

⁸for, having put away the command of God, ye hold the tradition of men, baptisms of pots and cups; and many other such like things ye do.`

⁸Þér hafnið boðum Guðs, en haldið erfikenning manna.``

⁹And he said to them, `Well do ye put away the command of God that your tradition ye may keep;

⁹Enn sagði hann við þá: ,,Listavel gjörið þér að engu boð Guðs, svo þér getið rækt erfikenning yðar.

¹⁰for Moses said, Honour thy father and thy mother; and, He who is speaking evil of father or mother — let him die the death;

¹⁰Móse sagði: ,Heiðra föður þinn og móður þína.` og ,Hver sem formælir föður eða móður, skal dauða deyja.`

¹¹and ye say, If a man may say to father or to mother, Korban (that is, a gift), [is] whatever thou mayest be profited out of mine,

¹¹En þér segið: Ef maður segir við föður sinn eða móður: ,Það, sem þér hefði getað orðið til styrktar frá mér, er korban,` það er musterisfé,

¹²and no more do ye suffer him to do anything for his father or for his mother,

¹²þá leyfið þér honum ekki framar að gjöra neitt fyrir föður sinn eða móður.

¹³setting aside the word of God for your tradition that ye delivered; and many such like things ye do.`

¹³Þannig látið þér erfikenning yðar, sem þér fylgið fram, ógilda orð Guðs. Og margt annað gjörið þér þessu líkt.``

¹⁴And having called near all the multitude, he said to them, `Hearken to me, ye all, and understand;

¹⁴Aftur kallaði hann til sín mannfjöldann og sagði: ,,Heyrið mig allir, og skiljið.

¹⁵there is nothing from without the man entering into him that is able to defile him, but the things coming out from him, those are the things defiling the man.

¹⁵Ekkert er það utan mannsins, er saurgi hann, þótt inn í hann fari. Hitt saurgar manninn, sem út frá honum fer.`` [

¹⁶If any hath ears to hear — let him hear.`

¹⁶Ef einhver hefur eyru að heyra, hann heyri!]

¹⁷And when he entered into a house from the multitude, his disciples were questioning him about the simile,

¹⁷Þegar hann var kominn inn frá fólkinu, spurðu lærisveinar hans hann um líkinguna.

¹⁸and he saith to them, `So also ye are without understanding! Do ye not perceive that nothing from without entering into the man is able to defile him?

¹⁸Og hann segir við þá: ,,Eruð þér einnig svo skilningslausir? Skiljið þér eigi, að ekkert, sem fer inn í manninn utan frá, getur saurgað hann?

¹⁹because it doth not enter into his heart, but into the belly, and into the drain it doth go out, purifying all the meats.`

¹⁹Því að ekki fer það inn í hjarta hans, heldur maga og út síðan í safnþróna.`` Þannig lýsti hann alla fæðu hreina.

²⁰And he said — `That which is coming out from the man, that doth defile the man;

²⁰Og hann sagði: ,,Það sem fer út frá manninum, það saurgar manninn.

²¹for from within, out of the heart of men, the evil reasonings do come forth, adulteries, whoredoms, murders,

²¹Því að innan frá, úr hjarta mannsins, koma hinar illu hugsanir, saurlifnaður, þjófnaður, manndráp,

²²thefts, covetous desires, wickedness, deceit, arrogance, an evil eye, evil speaking, pride, foolishness;

²²hórdómur, ágirnd, illmennska, sviksemi, taumleysi, öfund, lastmælgi, hroki, heimska.

²³all these evils do come forth from within, and they defile the man.`

²³Allt þetta illa kemur innan að og saurgar manninn.``

²⁴And from thence having risen, he went away to the borders of Tyre and Sidon, and having entered into the house, he wished none to know, and he was not able to be hid,

²⁴Hann tók sig upp þaðan og hélt til byggða Týrusar. Þar fór hann inn í hús og vildi engan láta vita. En eigi fékk hann dulist.

²⁵for a woman having heard about him, whose little daughter had an unclean spirit, having come, fell at his feet, —

²⁵Kona ein frétti þegar af honum og kom og féll honum til fóta, en dóttir hennar hafði óhreinan anda.

²⁶and the woman was a Greek, a Syro-Phenician by nation — and was asking him, that the demon he may cast forth out of her daughter.

²⁶Konan var heiðin, ættuð úr Fönikíu sýrlensku. Hún bað hann að reka illa andann út af dóttur sinni.

²⁷And Jesus said to her, `Suffer first the children to be filled, for it is not good to take the children`s bread, and to cast [it] to the little dogs.`

²⁷Hann sagði við hana: ,,Lofaðu börnunum að seðjast fyrst, ekki sæmir að taka brauð barnanna og kasta því fyrir hundana.``

²⁸And she answered and saith to him, `Yes, sir; for the little dogs also under the table do eat of the children`s crumbs.`

²⁸Hún svaraði honum: ,,Satt er það, herra, þó eta hundarnir undir borðinu af molum barnanna.``

²⁹And he said to her, `Because of this word go; the demon hath gone forth out of thy daughter;`

²⁹Og hann sagði við hana: ,,Vegna þessara orða skaltu heim snúa, illi andinn er farinn úr dóttur þinni.``

³⁰and having come away to her house, she found the demon gone forth, and the daughter laid upon the couch.

³⁰Hún fór heim, fann barnið liggjandi á rúminu, og illi andinn var farinn.

³¹And again, having gone forth from the coasts of Tyre and Sidon, he came unto the sea of Galilee, through the midst of the coasts of Decapolis,

³¹Síðan hélt hann úr Týrusarbyggðum, um Sídon og yfir Dekapólisbyggðir miðjar til Galíleuvatns.

³²and they bring to him a deaf, stuttering man, and they call on him that he may put the hand on him.

³²Þá færa þeir til hans mann, daufan og málhaltan, og biðja hann að leggja hönd sína yfir hann.

³³And having taken him away from the multitude by himself, he put his fingers to his ears, and having spit, he touched his tongue,

³³Jesús leiddi hann afsíðis frá fólkinu, stakk fingrum sínum í eyru honum og vætti tungu hans með munnvatni sínu.

³⁴and having looked to the heaven, he sighed, and saith to him, `Ephphatha,` that is, `Be thou opened;`

³⁴Þá leit hann upp til himins, andvarpaði og sagði við hann: ,,Effaþa,`` það er: Opnist þú.

³⁵and immediately were his ears opened, and the string of his tongue was loosed, and he was speaking plain.

³⁵Og eyru hans opnuðust, og haft tungu hans losnaði, og hann talaði skýrt.

³⁶And he charged them that they may tell no one, but the more he was charging them, the more abundantly they were proclaiming [it],

³⁶Jesús bannaði þeim að segja þetta neinum, en svo mjög sem hann bannaði þeim, því frekar sögðu þeir frá því.Menn undruðust næsta mjög og sögðu: ,,Allt gjörir hann vel, daufa lætur hann heyra og mállausa mæla.``

³⁷and they were being beyond measure astonished, saying, `Well hath he done all things; both the deaf he doth make to hear, and the dumb to speak.`

³⁷Menn undruðust næsta mjög og sögðu: ,,Allt gjörir hann vel, daufa lætur hann heyra og mállausa mæla.``