¹And when they came nigh to Jerusalem, and came to Bethphage, unto the mount of the Olives, then Jesus sent two disciples,

¹Þegar þeir nálguðust Jerúsalem og komu til Betfage við Olíufjallið, sendi Jesús tvo lærisveina

²saying to them, `Go on to the village over-against you, and immediately ye shall find an ass bound, and a colt with her — having loosed, bring ye to me;

²og sagði við þá: ,,Farið í þorpið hér framundan ykkur, og jafnskjótt munuð þið finna ösnu bundna og fola hjá henni. Leysið þau og færið mér.

³and if any one may say anything to you, ye shall say, that the lord hath need of them, and immediately he will send them.`

³Ef einhver hefur orð um, þá svarið: ,Herrann þarf þeirra við,` og mun hann jafnskjótt senda þau.``

⁴And all this came to pass, that it might be fulfilled that was spoken through the prophet, saying,

⁴Þetta varð, svo að rættist það, sem sagt er fyrir munn spámannsins:

⁵`Tell ye the daughter of Zion, Lo, thy king doth come to thee, meek, and mounted on an ass, and a colt, a foal of a beast of burden.`

⁵Segið dótturinni Síon: Sjá, konungur þinn kemur til þín, hógvær er hann og ríður asna, fola undan áburðargrip.

⁶And the disciples having gone and having done as Jesus commanded them,

⁶Lærisveinarnir fóru og gjörðu sem Jesús hafði boðið þeim,

⁷brought the ass and the colt, and did put on them their garments, and set [him] upon them;

⁷komu með ösnuna og folann og lögðu á þau klæði sín, en hann steig á bak.

⁸and the very great multitude spread their own garments in the way, and others were cutting branches from the trees, and were strewing in the way,

⁸Fjöldamargir breiddu klæði sín á veginn, en aðrir hjuggu lim af trjánum og stráðu á veginn.

⁹and the multitudes who were going before, and who were following, were crying, saying, `Hosanna to the Son of David, blessed is he who is coming in the name of the Lord; Hosanna in the highest.`

⁹Og múgur sá, sem á undan fór og eftir fylgdi, hrópaði: ,,Hósanna syni Davíðs! Blessaður sé sá sem kemur, í nafni Drottins! Hósanna í hæstum hæðum!``

¹⁰And he having entered into Jerusalem, all the city was moved, saying, `Who is this?`

¹⁰Þegar hann kom inn í Jerúsalem, varð öll borgin í uppnámi, og menn spurðu: ,,Hver er hann?``

¹¹And the multitudes said, `This is Jesus the prophet, who [is] from Nazareth of Galilee.`

¹¹Fólkið svaraði: ,,Það er spámaðurinn Jesús frá Nasaret í Galíleu.``

¹²And Jesus entered into the temple of God, and did cast forth all those selling and buying in the temple, and the tables of the money-changers he overturned, and the seats of those selling the doves,

¹²Þá gekk Jesús í helgidóminn og rak út alla, sem voru að selja þar og kaupa, hratt um borðum víxlaranna og stólum dúfnasalanna

¹³and he saith to them, `It hath been written, My house a house of prayer shall be called, but ye did make it a den of robbers.`

¹³og mælti við þá: ,,Ritað er: ,Hús mitt á að vera bænahús,` en þér gjörið það að ræningjabæli.``

¹⁴And there came to him blind and lame men in the temple, and he healed them,

¹⁴Blindir og haltir komu til hans í helgidóminum, og hann læknaði þá.

¹⁵and the chief priests and the scribes having seen the wonderful things that he did, and the children crying in the temple, and saying, `Hosanna to the Son of David,` were much displeased;

¹⁵Æðstu prestarnir og fræðimennirnir sáu dásemdarverkin, sem hann gjörði, og heyrðu börnin hrópa í helgidóminum: ,,Hósanna syni Davíðs!`` Þeir urðu gramir við

¹⁶and they said to him, `Hearest thou what these say?` And Jesus saith to them, `Yes, did ye never read, that, Out of the mouth of babes and sucklings Thou didst prepare praise?`

¹⁶og sögðu við hann: ,,Heyrir þú, hvað þau segja?`` Jesús svaraði þeim: ,,Já, hafið þér aldrei lesið þetta: ,Af barna munni og brjóstmylkinga býrðu þér lof.```

¹⁷And having left them, he went forth out of the city to Bethany, and did lodge there,

¹⁷Og hann fór frá þeim og úr borginni til Betaníu og hafði þar náttstað.

¹⁸and in the morning turning back to the city, he hungered,

¹⁸Árla morguns hélt hann aftur til borgarinnar og kenndi hungurs.

¹⁹and having seen a certain fig-tree on the way, he came to it, and found nothing in it except leaves only, and he saith to it, `No more from thee may fruit be — to the age;` and forthwith the fig-tree withered.

¹⁹Hann sá fíkjutré eitt við veginn og gekk að því, en fann þar ekkert nema blöðin tóm. Hann segir við það: ,,Aldrei framar vaxi ávöxtur á þér að eilífu.`` En fíkjutréð visnaði þegar í stað.

²⁰And the disciples having seen, did wonder, saying, `How did the fig-tree forthwith wither?`

²⁰Lærisveinarnir sáu þetta, undruðust og sögðu: ,,Hvernig gat fíkjutréð visnað svo fljótt?``

²¹And Jesus answering said to them, `Verily I say to you, If ye may have faith, and may not doubt, not only this of the fig-tree shall ye do, but even if to this mount ye may say, Be lifted up and be cast into the sea, it shall come to pass;

²¹Jesús svaraði þeim: ,,Sannlega segi ég yður: Ef þér eigið trú og efist ekki, getið þér ekki aðeins gjört slíkt sem fram kom við fíkjutréð. Þér gætuð enda sagt við fjall þetta: ,Lyft þér upp, og steyp þér í hafið,` og svo mundi fara.

²²and all — as much as ye may ask in the prayer, believing, ye shall receive.`

²²Allt sem þér biðjið í bæn yðar, munuð þér öðlast, ef þér trúið.``

²³And he having come to the temple, there came to him when teaching the chief priests and the elders of the people, saying, `By what authority dost thou do these things? and who gave thee this authority?`

²³Hann gekk í helgidóminn. Þá komu æðstu prestarnir og öldungar lýðsins til hans, þar sem hann var að kenna, og spurðu: ,,Með hvaða valdi gjörir þú þetta? Hver gaf þér þetta vald?``

²⁴And Jesus answering said to them, `I will ask you — I also — one word, which if ye may tell me, I also will tell you by what authority I do these things;

²⁴Jesús svaraði þeim: ,,Ég vil og leggja eina spurningu fyrir yður. Ef þér svarið mér, mun ég segja yður, með hvaða valdi ég gjöri þetta.

²⁵the baptism of John, whence was it? — from heaven, or from men?` And they were reasoning with themselves, saying, `If we should say, From heaven; he will say to us, Wherefore, then, did ye not believe him?

²⁵Hvaðan var skírn Jóhannesar? Frá himni eða frá mönnum?`` Þeir ráðguðust hver við annan og sögðu: ,,Ef vér svörum: ,Frá himni,` spyr hann: ,Hví trúðuð þér honum þá ekki?`

²⁶and if we should say, From men, we fear the multitude, for all hold John as a prophet.`

²⁶Ef vér segjum: ,Frá mönnum,` megum vér óttast lýðinn, því að allir telja Jóhannes spámann.``

²⁷And answering Jesus they said, `We have not known.` He said to them — he also — `Neither do I tell you by what authority I do these things.

²⁷Og þeir svöruðu Jesú: ,,Vér vitum það ekki.`` Hann sagði við þá: ,,Ég segi yður þá ekki heldur, með hvaða valdi ég gjöri þetta.

²⁸`And what think ye? A man had two children, and having come to the first, he said, Child, go, to-day be working in my vineyard.`

²⁸Hvað virðist yður? Maður nokkur átti tvo sonu. Hann gekk til hins fyrra og sagði: ,Sonur minn, far þú og vinn í dag í víngarði mínum.`

²⁹And he answering said, `I will not,` but at last, having repented, he went.

²⁹Hann svaraði: ,Það vil ég ekki.` En eftir á sá hann sig um hönd og fór.

³⁰`And having come to the second, he said in the same manner, and he answering said, I [go], sir, and went not;

³⁰Þá gekk hann til hins síðara og mælti á sömu leið. Hann svaraði: ,Já, herra,` en fór hvergi.

³¹which of the two did the will of the father?` They say to him, `The first.` Jesus saith to them, `Verily I say to you, that the tax-gatherers and the harlots do go before you into the reign of God,

³¹Hvor þeirra tveggja gjörði vilja föðurins?`` Þeir svara: ,,Sá fyrri.`` Þá mælti Jesús: ,,Sannlega segi ég yður: Tollheimtumenn og skækjur verða á undan yður inn í Guðs ríki.

³²for John came unto you in the way of righteousness, and ye did not believe him, and the tax-gatherers and the harlots did believe him, and ye, having seen, repented not at last — to believe him.

³²Því að Jóhannes kom til yðar og vísaði veg réttlætis, og þér trúðuð honum ekki, en tollheimtumenn og skækjur trúðu honum. Það sáuð þér, en snerust samt ekki síðar og trúðuð honum.

³³`Hear ye another simile: There was a certain man, a householder, who planted a vineyard, and did put a hedge round it, and digged in it a wine-press, and built a tower, and gave it out to husbandmen, and went abroad.

³³Heyrið aðra dæmisögu: Landeigandi nokkur plantaði víngarð. Hann hlóð garð um hann, gróf fyrir vínþröng og reisti turn, seldi hann síðan vínyrkjum á leigu og fór úr landi.

³⁴`And when the season of the fruits came nigh, he sent his servants unto the husbandmen, to receive the fruits of it,

³⁴Þegar ávaxtatíminn nálgaðist, sendi hann þjóna sína til vínyrkjanna að fá ávöxt sinn.

³⁵and the husbandmen having taken his servants, one they scourged, and one they killed, and one they stoned.

³⁵En vínyrkjarnir tóku þjóna hans, börðu einn, drápu annan og grýttu hinn þriðja.

³⁶`Again he sent other servants more than the first, and they did to them in the same manner.

³⁶Aftur sendi hann aðra þjóna, fleiri en þá fyrri, og eins fóru þeir með þá.

³⁷`And at last he sent unto them his son, saying, They will reverence my son;

³⁷Síðast sendi hann til þeirra son sinn og sagði: ,,Þeir munu virða son minn.

³⁸and the husbandmen having seen the son, said among themselves, This is the heir, come, we may kill him, and may possess his inheritance;

³⁸Þegar vínyrkjarnir sáu soninn, sögðu þeir sín á milli: ,Þetta er erfinginn. Förum og drepum hann, og náum arfi hans.`

³⁹and having taken him, they cast [him] out of the vineyard, and killed him;

³⁹Og þeir tóku hann, köstuðu honum út fyrir víngarðinn og drápu hann.

⁴⁰whenever therefore the lord of the vineyard may come, what will he do to these husbandmen?`

⁴⁰Hvað mun nú eigandi víngarðsins gjöra við vínyrkja þessa, þegar hann kemur?``

⁴¹They say to him, `Evil men — he will evilly destroy them, and the vineyard will give out to other husbandmen, who will give back to him the fruits in their seasons.`

⁴¹Þeir svara: ,,Þeim vondu mönnum mun hann vægðarlaust tortíma og selja víngarðinn öðrum vínyrkjum á leigu, sem gjalda honum ávöxtinn á réttum tíma.``

⁴²Jesus saith to them, `Did ye never read in the Writings, A stone that the builders disallowed, it became head of a corner; from the Lord hath this come to pass, and it is wonderful in our eyes.

⁴²Og Jesús segir við þá: ,,Hafið þér aldrei lesið í ritningunum: Sá steinn, sem smiðirnir höfnuðu, er orðinn hyrningarsteinn. Þetta er verk Drottins, og undursamlegt er það í augum vorum.

⁴³`Because of this I say to you, that the reign of God shall be taken from you, and given to a nation bringing forth its fruit;

⁴³Þess vegna segi ég yður: Guðs ríki verður frá yður tekið og gefið þeirri þjóð, sem ber ávexti þess. [

⁴⁴and he who is falling on this stone shall be broken, and on whomsoever it may fall it will crush him to pieces.`

⁴⁴Sá sem fellur á þennan stein, mun sundur molast, og þann sem hann fellur á, mun hann sundur merja.]``

⁴⁵And the chief priests and the Pharisees having heard his similes, knew that of them he speaketh,

⁴⁵Þegar æðstu prestarnir og farísearnir heyrðu dæmisögur hans, skildu þeir, að hann átti við þá.Þeir vildu taka hann höndum, en óttuðust fólkið, þar eð menn töldu hann vera spámann.

⁴⁶and seeking to lay hold on him, they feared the multitudes, seeing they were holding him as a prophet.

⁴⁶Þeir vildu taka hann höndum, en óttuðust fólkið, þar eð menn töldu hann vera spámann.