1Kini usab mao ang mga proverbio ni Salomon, nga gihulad sa mga tawo ni Ezechias nga hari sa Juda.
1谦厚忠诚必得赏赐
2Maoy himaya sa Dios ang pagtago sa usa ka butang; Apan ang himaya sa mga hari mao ang pagpangita sa usa ka butang.
2把事隐藏,是 神的荣耀;把事察清,是君王的光荣。
3Ingon nga ang kalangitan alang sa kahitas-an, ug ang yuta alang sa kahiladman, Maingon man ang kasingkasing sa mga hari dili matukib.
3人不知天有多高,地有多厚,君王的心也照样测不透。
4Kuhaa ang taya gikan sa salapi, Ug didto magagula ang usa ka sudlanan alang sa mag-uulay:
4除去银子的渣滓,银匠就可以做出器皿;
5Kuhaa ang dautan gikan sa atubangan sa hari, Ug ang iyang trono mamatukod diha sa pagkamatarung.
5除去君王面前的坏人,他的王位就可以靠公义坚立。
6Ayaw pahimayaa ang imong kaugalingon diha sa presencia sa hari, Ug ayaw pagbarug ilis sa dapit sa mga dagkung tawo:
6你在君王面前,不可妄自尊大;也不可擅自站立在大人物中间。
7Kay labing maayo nga igaingon kanimo: Sumaka ka ngari, Kay sa pagbutang kanimo sa labing ubos diha sa presencia sa principe, Nga makita sa imong mga mata.
7宁可让人对你说:“请上座!”胜过在你觐见的显贵面前,被人叫你退下去。
8Dili ka magmadali-dalion sa pagpanlimbasog, Tingali unya dili ka mahibalo sa imong pagabuhaton sa katapusan niana, Sa diha nga ang imong isigkatawo magapakaulaw kanimo.
8不可轻率出去与人争讼;否则,你的邻舍若使你受辱,结果你要怎么办呢?
9Pakiglantugi sa imong katungod uban sa imong isigkatawo lamang , Ug ayaw pag-ibutyag ang tinago sa ubang tawo ;
9如果有纷争,只与你的邻舍一人争论好了;不可揭发别人的秘密,
10Tingali unya siya nga nagadungog niini magabuyboy kanimo, Ug ang imong kaulaw dili mobulag gikan kanimo.
10恐怕听见的人辱骂你,你的恶名就不能脱掉。
11Ang usa ka pulong nga maayong pagkagamit Sama sa mga mansanas nga bulawan diha sa linala nga salapi.
11一句话说得合宜,就像金苹果镶在银的器物上。
12Maingon sa usa ka ariyos nga bulawan, ug sa usa ka dayandayan sa fino nga bulawan, Ingon man ang usa ka manggialamon nga magbabadlong ibabaw sa usa ka masinugtanon nga igdulungog.
12智慧人的责备在听从的人耳中,好像金耳环和精金的饰物。
13Ingon sa kabugnawon sa nieve sa panahon sa ting-ani, Busa mao man ang usa ka q2 matinumanon nga sulogoon kanila nga nagasugo kaniya; Kay siya nagalipay sa kalag sa iyang mga agalon.
13忠信的使者对那些差遣他的人来说,好像在收割的时候,有冰雪的凉气,使主人精神舒畅。
14Ingon sa mga panganod ug sa hangin nga walay ulan, Maingon man siya nga nagapagarbo sa iyang kaugalingon sa iyang mga gasa nga dili matuod.
14空夸送礼却没有实行的人,就像无雨的风云。
15Tungod sa hataas nga pagpailub nalukmay ang usa ka magbubuot, Ug ang usa ka malomo nga dila nakapadugmok sa bukog.
15恒久忍耐可以劝服掌权的人,柔和的舌头,可以折断骨头。
16Nakakaplag ba ikaw ug dugos? kumaon ka sumala sa igo kanimo, Tingali unya ikaw mabusog ug magasuka niana.
16你找到蜂蜜,吃够就好了;免得吃得过多,就呕吐出来。
17Ayaw pagpakanunaya ang imong tiil sa balay sa imong isigkatawo, Tingali unya siya pul-an kanimo, ug magdumot kanimo.
17你的脚要少进邻舍的家;免得他厌烦你,就憎恶你。
18Ang usa ka tawo nga nagasaksi ug bakak batok sa iyang isigkatawo Maoy usa ka mazo, ug usa ka pinuti, ug usa ka maidlut nga udyong.
18作假见证陷害邻舍的人,就像大锤、快刀和利箭。
19Ang pagsalig diha sa usa ka maluibon nga tawo sa panahon sa kasamok Mahasama sa usa ka naputol nga ngipon, ug sa usa ka tiil nga nalisa.
19遭遇灾难的时候,倚靠奸诈的人,就像倚靠坏牙和不稳的脚。
20Ingon sa usa nga nagahukas ug saput sa tingtugnaw, ug ingon sa suka ibabaw sa soda, Mao man siya nga nagaawit sa mga awit sa usa ka masulob-on nga kasingkasing.
20对着悲伤的心灵唱歌,就像冷天脱衣服,又像碱上倒酸。
21Kong ang imong kaaway pagagutomon, hatagi siya ug tinapay nga makaon; Ug kong siya pagauhawon, hatagi siya ug tubig nga imnon:
21如果你的仇敌饿了,就给他食物吃;如果渴了,就给他水喝,
22Kay ikaw magatapok ug mga baga sa kalayo ibabaw sa iyang ulo, Ug si Jehova magabalus kanimo.
22因为你这样作,就是把炭火堆在他的头上,耶和华必还报你。
23Ang hangin sa amihan nagadala ug ulan; Busa mao man ang usa ka malibakon nga dila sa usa ka masuk-anon nga panagway.
23北风带来雨水;暗中毁谤人的舌头,使人怒容满面。
24Maayo pang magpuyo diha sa pamag-ang suok sa atop sa balay, Kay sa pagpakigkauban sa usa ka babaye nga palaaway diha sa hamugaway nga balay.
24宁可住在房顶的一角,也不跟吵闹的妇人同住一间房屋。
25Ingon sa bugnaw nga katubigan alang sa usa ka giuhaw nga kalag, Mao man ang maayong balita nga gikan sa halayong yuta.
25来自远方的好消息,好像疲乏的人得喝凉水。
26Ingon sa usa ka nalubog nga tinubdan, ug sa nahugawan nga tuburan, Mao man ang usa ka matarung tawo nga madaug sa atubangan sa dautan.
26义人在恶人面前屈服,好像混浊了的水泉、污染了的水井。
27Dili maayo ang pagkaon sa hilabihang kadaghan sa dugos; Busa alang sa mga tawo nga magapangita sa ilang kaugalingong himaya mabug-at sa hilabihan.
27吃蜜过多是不好的;追寻自己的荣耀,也是不好的。
28Siya kang kinsang espiritu walay pagpugong Sama sa usa ka ciudad nga nalumpag ug walay mga kuta.
28人若不控制自己的心,就像没有城墙,毁坏了的城一样。