1Ug nahitabo nga, sa usa sa mga adlaw, sa nagatudlo siya sa mga tawo sulod sa templo, ug nagawali sa Maayong Balita, dihay mingduol kaniya, ang mga pangulong sacerdote ug ang mga escriba uban ang mga anciano.
1And it came to pass on one of the days, as he was teaching the people in the temple, and announcing the glad tidings, the chief priests and the scribes with the elders came up,
2Ug sila mingsulti nga nagaingon kaniya: Saysayi kami, tungod sa unsa nga pagbulot-an nagabuhat ikaw niining mga butanga? kun kinsa man ang naghatag kanimo niining pagbulot-an?
2and spoke to him saying, Tell us by what authority thou doest these things, or who is it who has given thee this authority?
3Ug siya mitubag ug miingon kanila: Ako usab mangutana kaninyo ug usa ka pangutana, ug saysayi ako:
3And he answering said to them, *I* also will ask you [one] thing, and tell me:
4Ang bautismo ni Juan, gikan ba sa langit, kun gikan sa mga tawo?
4The baptism of John, was it of heaven or of men?
5Ug sila nagatolotimbang sa ilang kaugalingon nga nagaingon: Kong mag-ingon kita, gikan sa langit, magaingon siya: Ngano man nga wala ninyo siya pagtoohi?
5And they reasoned among themselves, saying, If we should say, Of heaven, he will say, Why have ye not believed him?
6Apan kong mag-ingon kita, gikan sa mga tawo; ang tanang mga tawo magabato kanato; kay natino sila nga si Juan maoy usa ka manalagna.
6but if we should say, Of men, the whole people will stone us, for they are persuaded that John was a prophet.
7Ug sila mingtubag nga wala nila hibaloi kong diin gikan.
7And they answered, they did not know whence.
8Ug si Jesus miingon kanila: Ako usab dili magasaysay kaninyo kong sa unsa nga pagbulot-an ginahimo ko kining mga butanga.
8And Jesus said to them, Neither do *I* tell you by what authority I do these things.
9Ug misugod siya sa pagsulti sa katawohan niini nga sambingay: Usa ka tawo nakatanum ug usa ka parrasan, ug gipaabangan niya kini sa mga mag-uuma, ug milangyaw siya sa laing yuta sa hataas nga panahon.
9And he began to speak to the people this parable: A man planted a vineyard and let it out to husbandmen, and left the country for a long time.
10Ug sa tingbunga gipaadtoan niya ug usa ka ulipon ang mga mag-uuma aron siya pagahatagan nila sa bunga sa parrasan; apan gihampak siya sa mga mag-uuma, ug gipapauli siya nga walay dala.
10And in the season he sent to the husbandmen a bondman, that they might give to him of the fruit of the vineyard; but the husbandmen, having beaten him, sent [him] away empty.
11Ug siya nagpaadto na usab ug usa ka ulipon; ug kini gihampak usab nila, ug gipakaulawan, ug gipapauli nga walay dala.
11And again he sent another bondman; but they, having beaten him also, and cast insult upon him, sent [him] away empty.
12Ug nagpaadto na usab sa ikatolo; ug kini usab gisamaran nila ug giabog sa gawas.
12And again he sent a third; and they, having wounded him also, cast [him] out.
13Ug miingon ang Ginoo sa parrasan: Unsa ang akong pagabuhaton? Pagasugoon ko ang akong anak nga hinigugma; tingali ilang pagatahuron siya.
13And the lord of the vineyard said, What shall I do? I will send my beloved son: perhaps when they see him they will respect [him].
14Apan sa hingkit-an kini sa mga mag-uuma, nanagtolotimbang sila sa ilang kaugalingon nga nagaingon: Kini mao ang manununod, umari kamo, patyon ta siya, aron ang kabilin maato.
14But when the husbandmen saw him, they reasoned among themselves, saying, This is the heir; [come,] let us kill him, that the inheritance may become ours.
15Ug ilang giabog siya sa gawas sa parrasan, ug gipatay siya. Busa, unsa ang pagabuhaton kanila sa Ginoo sa parrasan?
15And having cast him forth out of the vineyard, they killed [him]. What therefore shall the lord of the vineyard do to them?
16Moanhi siya ug magalaglag niining mga mag-uuma, ug igahatag niya ang parrasan sa uban. Ug sa hingdunggan nila kini, sila nanag-ingon: Dili unta kini mahitabo.
16He will come and destroy those husbandmen, and will give the vineyard to others. And when they heard it they said, May it never be!
17Apan siya mitutok kanila ug miingon: Unsa man diay kining nahasulat: Ang bato nga gisalikway sa mga magtutukod, kini nahimong pangulo nga bato sa pamag-ang?
17But he looking at them said, What then is this that is written, The stone which they that builded rejected, this has become the corner-stone?
18Ang tanan nga nahulog sa ibabaw niadtong batoha mangadugmok; apan bisan kinsa ang mahulogan niya, kini magasabwag kaniya sama sa abog.
18Every one falling on this stone shall be broken, but on whomsoever it shall fall, it shall grind him to powder.
19Ug ang mga escriba ug ang mga pangulong sacerdote nanagtinguha sa pagdakup kaniya niadto gayud nga taknaa; ug nangahadlok sila sa katawohan; kay naila nila nga batok kanila ang pagsulti niya niini nga sambingay.
19And the chief priests and the scribes sought the same hour to lay hands on him, and they feared the people; for they knew that he had spoken this parable of them.
20Ug ilang ginabantayan siya, ug gipaadtoan ug mga maniniid nga nagapakaaron-ingnon sa ilang kaugalingon nga matarung, aron nga ilang hingdakpan siya sa iyang mga panulti, sa pagtugyan kaniya sa kagamhanan ug sa pagbulot-an sa gobernador.
20And having watched [him], they sent out suborned persons, pretending to be just men, that they might take hold of him in [his] language, so that they might deliver him up to the power and authority of the governor.
21Ug ilang gipangutana siya nga nagaingon: Magtutudlo, nahibalo kami nga ikaw nagasulti ug nagatudlo sa matul-id gayud, ug wala kay pinalabi sa mga tawo; kondili sa tinuod gayud nagatudlo ikaw sa kamatuoran sa dalan sa Dios.
21And they asked him saying, Teacher, we know that thou sayest and teachest rightly, and acceptest no [man's] person, but teachest with truth the way of God:
22Uyon ba sa balaod alang kanamo ang paghatag ug buhis kang Cesar, kun dili?
22Is it lawful for us to give tribute to Caesar, or not?
23Apan nasabut niya pag-ayo ang ilang malimbungong paagi ug miingon kanila: Nganong ginatintal ninyo ako?
23But perceiving their deceit he said to them, Why do ye tempt me?
24Ipakita ninyo kanako ang usa ka denario. Kang kinsang dagway ug unsa ang nahasulat nga anaa kaniya? Ug sila nanagpanubag ug nanag-ingon: Kang Cesar.
24Shew me a denarius. Whose image and superscription has it? And answering they said, Caesar's.
25Ug siya miingon kanila: Busa, maghatag kamo kang Cesar sa mga butang nga iya ni Cesar, ug sa Dios sa mga butang nga iya sa Dios.
25And he said to them, Pay therefore what is Caesar's to Caesar, and what is God's to God.
26Ug wala sila makahimo sa pagdakup kaniya sa iyang mga pulong sa atubangan sa mga tawo; ug sila nanghibulong sa iyang tubag, ug nangahilum sila.
26And they were not able to take hold of him in [his] expressions before the people, and, wondering at his answer, they were silent.
27Ug dihay miduol kaniya pipila sa mga Saduceo, sila nga nanag-ingon nga walay pagkabanhaw;
27And some of the Sadducees, who deny that there is any resurrection, coming up [to him],
28Ug sila nangutana kaniya nga nagaingon: Magtutudlo, gisulat ni Moises kanamo, nga kong ang igsoon sa usa ka tawo mamatay, nga adunay asawa ug walay anak, ang iyang igsoon mangasawa kaniya, ug magabangon sa kaliwatan sa iyang igsoon.
28demanded of him saying, Teacher, Moses wrote to us, If any one's brother, who has a wife, die, and he die childless, his brother shall take the wife and raise up seed to his brother.
29Busa may pito ka managsoon nga lalake: ang kamagulangan nangasawa, ug namatay nga walay anak.
29There were then seven brethren: and the first, having taken a wife, died childless;
30Ug ang ikaduha nangasawa, apan kini namatay nga walay anak.
30and the second [took the woman, and *he* died childless];
31Ug ang ikatolo nangasawa kaniya; ug sa maong pagkaagi ang tanan nga pito; ug sila nangamatay nga walay gibilin nga mga anak.
31and the third took her: and in like manner also the seven left no children and died;
32Ug sa katapusan sa tanan, namatay usab ang babaye.
32and last of all the woman also died.
33Busa sa pagkabanhaw, kang kinsa man nga asawa siya? (Kay siya naasawa man sa pito).
33In the resurrection therefore of which of them does she become wife, for the seven had her as wife?
34Ug si Jesus mitubag ug miingon kanila: Ang mga anak niining kalibutana nanagpangasawa ug ginapangasawa.
34And Jesus said to them, The sons of this world marry and are given in marriage,
35Apan sila nga naisip nga takus sa pagdangat niadtong kalibutan ug sa pagkabanhaw gikan sa mga minatay, dili sila magaminyo, bisan pagaminyoon.
35but they who are counted worthy to have part in that world, and the resurrection from among [the] dead, neither marry nor are given in marriage;
36Kay dili sila mamatay, kay sila masama man sa mga manolonda ug mga anak sa Dios, sanglit mga anak sa pagkabanhaw.
36for neither can they die any more, for they are equal to angels, and are sons of God, being sons of the resurrection.
37Kondili nga ang mga minatay mangabanhaw, bisan si Moises nagpakita niini sa dapit sa Sapinit, sa panahon nga gitawag niya ang Ginoo, ang Dios ni Abraham, ug ang Dios ni Isaac, ug ang Dios ni Jacob.
37But that the dead rise, even Moses shewed in [the section of] the bush, when he called [the] Lord the God of Abraham and the God of Isaac and the God of Jacob;
38Busa siya dili Dios sa mga minatay, kondili sa mga buhi. Kay ang tanan nangabuhi tungod kaniya.
38but he is not God of [the] dead but of [the] living; for all live for him.
39Ug may mga escriba sa nagatubag, miingon: Magtutudlo, maayo ang giingon mo.
39And some of the scribes answering said, Teacher, thou hast well spoken.
40Ug sukad niadto wala na sila mangahas sa pagpangutana kaniya sa bisan unsang pangutana.
40For they did not dare any more to ask him anything.
41Ug siya miingon kanila: Nganong ginaingon nila nga si Cristo anak ni David?
41And he said to them, How do they say that the Christ is David's son,
42Kay si David, sa iyang kaugalingon, nagaingon sa basahon sa mga Salmos: ang Ginoo nag-ingon sa akong Ginoo: Lumingkod ka sa akong too,
42and David himself says in the book of Psalms, The Lord said to my Lord, Sit at my right hand
43Hangtud nga igabutang ko ang imong mga kaaway nga tumbanan sa imong mga tiil.
43until I put thine enemies [as] footstool of thy feet?
44Busa si David nagahingalan kaniya nga Ginoo, ug unsaon pagkahimo nga siya maanak niya?
44David therefore calls him Lord, and how is he his son?
45Ug sa gipatalinghugan siya sa tanang katawohan, miingon siya sa iyang mga tinon-an:
45And, as all the people were listening, he said to his disciples,
46Magmatngon kamo sa mga escriba nga buot magalakaw nga sinul-oban sa mga bisti nga hatag-as, ug mahigugma sa mga pagyukbo sa mga baligyaanan, ug sa mga nahaunang mga lingkoranan sa mga sinagoga, ug sa paglingkod sa mga labing maayong lingkoranan sa mga kombira;
46Beware of the scribes, who like to walk about in long robes, and who love salutations in the market-places, and first seats in the synagogues, and first places at suppers;
47Nga nagalamoy sa mga balay sa mga babayeng balo, ug sa usa ka pasangil nagabuhat ug hatag-as nga mga pangad-yeon: kini sila magadawat ug labing daku nga pagkahinukman sa silot.
47who devour the houses of widows, and as a pretext make long prayers. These shall receive a severer judgment.