1Ang tagsatagsa ka manggialamon nga babaye magatukod sa iyang balay; Apan ang buangbuang magaguba niana uban sa iyang mga kamot.
1The wisdom of women buildeth their house; but folly plucketh it down with her hands.
2Kadtong nagalakat sa iyang pagkatul-id nahadlok kang Jehova; Apan kadtong sukwahi sa iyang dalan nagatamay kaniya.
2He that walketh in his uprightness feareth Jehovah; but he that is perverted in his ways despiseth him.
3Diha sa baba sa buangbuang mao ang usa ka bunal alang sa iyang pagkamapahitas-on; Apan ang mga ngabil sa manggialamon magabantay kanila.
3In the fool's mouth is a rod of pride; but the lips of the wise shall preserve them.
4Sa dapit diin walay mga vaca, ang pasungan mahinlo; Apan ang dakung abut pinaagi sa kusog sa vaca.
4Where no oxen are, the crib is clean; but much increase is by the strength of the ox.
5Ang usa ka matinumanon nga saksi dili mobakak; Apan ang bakakon nga saksi magapamulong ug mga bakak.
5A faithful witness will not lie; but a false witness uttereth lies.
6Ang usa ka mayubiton magapangita sa kaalam ug dilimakakaplag niini; Apan ang kahibalo masayon alang kaniya nga may salabutan.
6A scorner seeketh wisdom, and there is none [for him]; but knowledge is easy unto the intelligent.
7Lakaw ngadto sa atubangan sa usa ka tawong buangbuang, Ug ikaw dili makakaplag diha kaniya sa mga ngabil sa kahibalo.
7Go from the presence of a foolish man, in whom thou perceivest not the lips of knowledge.
8Ang kaalam sa buotan mao ang pagsabut sa iyang dalan; Apan ang binuang sa mga buangbuang mao ang paglimbong.
8The wisdom of the prudent is to discern his way; but the folly of the foolish is deceit.
9Ang mga buang magatiaw-tiaw lamang sa halad-tungod-sa-sala; Apan sa taliwala sa mga matarung adunay maayong kabubut-on.
9Fools make a mock at trespass; but for the upright there is favour.
10Ang kasingkasing mahibalo sa iyang kaugalingong kapaitan; Ug walay usa ka dumuloong nga moambit sa kalipay niini.
10The heart knoweth its own bitterness, and a stranger doth not intermeddle with its joy.
11Ang balay sa tawong dautan pagagun-obon; Apan ang balong-balong sa matarung pagapauswagon.
11The house of the wicked shall be overthrown; but the tent of the upright shall flourish.
12Adunay usa ka dalan nga daw matarung alang sa usa ka tawo; Apan ang katapusan niana mao ang mga dalan sa kamatayon.
12There is a way that seemeth right unto a man, but the end thereof is the ways of death.
13Bisan diha sa pagkatawa ang kasingkasing magamasulub-on; Ug ang katapusan sa kalipay mao ang kagul-anan.
13Even in laughter the heart is sorrowful, and the end of mirth is sadness.
14Ang nagabalik sa pagpakasala sa kasingkasing pagapun-on uban sa iyang kaugalingong mga paagi; Ug ang usa ka maayong tawo matagbaw gikan sa iyang kaugalingon.
14The backslider in heart shall be filled with his own ways, and the good man from what is in himself.
15Ang walay-pagtagad motoo sa tagsatagsa ka pulong; Apan ang mabinantayon nga tawo magatan-aw pag-ayo sa iyang paglakaw.
15The simple believeth every word; but the prudent [man] heedeth his going.
16Ang usa ka tawong manggialamon mahadlok, ug magapahilayo gikan sa dautan; Apan ang buang mapangahason sa iyang kaugalingon nga may pagdaut ug siya masaligon.
16A wise [man] feareth and departeth from evil; but the foolish is overbearing and confident.
17Siya nga dili masuko magahimo sa kabuangan; Ug ang usa ka tawo nga dautan ug mga paagi ginadumtan.
17He that is soon angry dealeth foolishly, and a man of mischievous devices is hated.
18Ang walay-pagtagad makapanunod sa binuang; Apan ang mga buotan pagapurongpurongan sa kahibalo.
18The simple inherit folly; but the prudent are crowned with knowledge.
19Ang tawong dautan moyukbo sa atubangan sa maayo; Ug ang dautan, diha sa mga ganghaan sa matarung.
19The evil bow before the good, and the wicked at the gates of the righteous [man].
20Ang kabus ginadumtan bisan sa iyang kaugalingong silingan; Apan ang dato may daghang mga higala.
20He that is poor is hated even of his own neighbour; but the rich hath many friends.
21Kadtong nagatamay sa iyang isigkatawo nagapakasala; Apan kadtong may kalooy sa ka bus, malipayon siya.
21He that despiseth his neighbour sinneth; but he that is gracious to the afflicted, happy is he.
22Wala ba mangasayup kadtong nagamugna ug dautan? Apan ang puangod ug kamatuoran anaa kanila nga nagamugna ug maayo.
22Do they not err that devise evil? but loving-kindness and truth are for those that devise good.
23Diha sa tanang buhat adunay bunga; Apan ang sulti sa mga ngabil nagapadulong lamang ngadto sa kawalad-on nga tuman.
23In all labour there is profit; but the talk of the lips [tendeth] only to want.
24Ang purongpurong sa mga manggialamon mao ang ilang mga bahandi; Apan ang binuang sa mga buang mao lamang ang kabuangan.
24The crown of the wise is their riches; the folly of the foolish is folly.
25Ang matuod nga saksi nagaluwas ug mga kalag; Apan kadtong nagapamulong sa kabakakan nagalimbong.
25A true witness delivereth souls; but deceit uttereth lies.
26Diha sa pagkahadlok kang Jehova mao ang malig-on nga pagsalig; Ug ang iyang mga anak adunay usa ka dapit nga dalangpanan.
26In the fear of Jehovah is strong confidence, and his children shall have a place of refuge.
27Ang pagkahadlok kang Jehova maoy usa ka tuburan sa kinabuhi, Aron nga ang tawo makalikay gikan sa mga lit-ag sa kamatayon.
27The fear of Jehovah is a fountain of life, to turn away from the snares of death.
28Diha sa panon sa katawohan anaa ang himaya sa hari; Apan diha sa kawalad-on sa katawohan anaa ang kalaglagan sa principe.
28In the multitude of people is the king's glory; but in the lack of people is the ruin of a prince.
29Kadtong mahinay nga masuko may dakung salabutan; Apan kadtong madali-dalion sa espiritu nagabayaw sa kabuangan.
29He that is slow to anger is of great understanding; but he that is hasty of spirit exalteth folly.
30Ang usa ka malinawong kasingkasing maoy kinabuhi sa unod; Apan ang kasina mao ang pagkadunot sa kabukogan.
30A sound heart is the life of the flesh; but envy the rottenness of the bones.
31Kadtong nagadagmal sa kabus nagatamay sa iyang Magbubuhat; Apan kadtong may kalooy sa hangul nagatahud kaniya,
31He that oppresseth the poor reproacheth his Maker; but he that honoureth Him is gracious to the needy.
32Ang dautan giunlod ngadto sa kahiladman tungod sa iyang buhat nga dautan; Apan ang matarung may usa ka dalangpanan sa iyang kamatayon.
32The wicked is driven away by his evil-doing; but the righteous trusteth, [even] in his death.
33Ang kaalam magapuyo diha sa kasingkasing niadtong may salabutan; Apan kadtong anaa sa sulod sa mga buang mapadayag sa iyang kaugalingon .
33Wisdom resteth in the heart of the intelligent [man]; but that which is in the foolish maketh itself known.
34Ang pagkamatarung nagabayaw sa usa ka nasud; Apan ang sala maoy usa ka kaulawan sa bisan unsang katawohan.
34Righteousness exalteth a nation; but sin is a reproach to peoples.
35Ang kalooy sa hari anaa sa usa ka sulogoon nga nagabuhat sa pagkamaalamon; Apan ang iyang kaligutgut anaa batok niadtong nagapakaulaw.
35The king's favour is toward a wise servant; but his wrath is [against] him that causeth shame.