1Maayo pa ang kabus nga magalakat diha sa iyang pagkahingpit-sa-kasingkasing Kay kaniya nga sukwahi sa iyang mga ngabil ug maoy usa ka buang.
1Better is a poor [man] that walketh in his integrity, than he that is perverse in his lips, and is a fool.
2Ang kalag usab nga walay kahibalo dili maayo; Ug kadtong magadali sa iyang mga tiil magapakasala.
2Also that a person be without knowledge is not good; and he that hasteth with his feet maketh false steps.
3Ang binuang sa tawo nagapabaliko sa iyang dala; Ug ang iyang kasingkasing magalibak batok kang Jehova.
3The folly of man distorteth his way, and his heart is irritated against Jehovah.
4Ang bahandi magapadugang sa mga higala; Apan ang kabus ginapabulag gikan sa iyang mga higala.
4Wealth addeth many friends; but the poor is separated from his friend.
5Ang usa ka bakakon nga saksi dili pagagawason sa silot; Ug siya nga magapamulong sa mga bakak dili makalikay.
5A false witness shall not be held innocent, and he that uttereth lies shall not escape.
6Daghang magapakilooy sa kalomo sa maabiabihong tawo; Ug ang tagsatagsa ka tawo maoy usa ka higala kaniya nga magahatag ug daghang mga gasa.
6Many court the favour of a noble; and every one is friend to a man that giveth.
7Ang tanang kaigsoonan sa kabus magadumot kaniya: Daw unsa pa ka labaw sa iyang mga higala nga magapahilayo gikan kaniya! Siya magaagpas kanila uban sa mga pulong, apan sila milakat na.
7All the brethren of a poor [man] hate him; how much more do his friends go far from him: he pursueth [them] with words, -- they are not [to be found].
8Kadtong magabaton ug kaalam mahagugma sa iyang kaugalingong kalag: Kadtong nagabantay sa salabutan makakaplag sa kaayohan.
8He that getteth sense loveth his own soul; he that keepeth understanding shall find good.
9Ang usa ka bakakon nga saksi dili makagawas sa silot; Ug kadtong mamulong sa kabakakan mahanaw.
9A false witness shall not be held innocent, and he that uttereth lies shall perish.
10Ang dinato nga pagkinabuhi dili angay sa usa ka buang; Labing dili angay nga ang usa ka ulipon magagahum sa mga principe.
10Good living beseemeth not a fool; how much less for a servant to have rule over princes.
11Ang pagkabuotan sa usa ka tawo makapahimo kaniya nga mahinay sa pagkasuko; Ug maoy iyang himaya ang pagpasaylo sa kalapasan.
11The discretion of a man maketh him slow to anger, and it is his glory to pass over a transgression.
12Ang kasuko sa hari maingon sa pagngulob sa usa ka leon; Apan ang iyang kalooy maingon sa yamog ibabaw sa balili.
12The king's displeasure is as the roaring of a lion; but his favour is as dew upon the grass.
13Ang usa ka anak nga buang maoy kaalaut sa iyang amahan; Ug ang mga pakiglalis sa usa ka asawa maoy mga tinulo sa kanunay.
13A foolish son is the calamity of his father; and the contentions of a wife are a continual dropping.
14Balay ug mga bahandi maoy mga panulondon gikan sa mga amahan; Apan ang usa ka buotan nga asawa gikan kang Jehova.
14House and wealth are an inheritance from fathers; but a prudent wife is from Jehovah.
15Ang katapol makapahinanok sa halalum nga pagkatulog; Ug ang tapolan nga kalag magaantus sa kagutom.
15Slothfulness casteth into a deep sleep, and the idle soul shall suffer hunger.
16Kadtong magabantay sa sugo nagabantay sa iyang kalag; Apan kadtong danghag sa iyang mga dalan, mamatay.
16He that keepeth the commandment keepeth his soul; he that is careless of his ways shall die.
17Kadtong may kalooy sa kabus magapahulam kang Jehova, Ug ang iyang maayong buhat pagabayran niya pag-usab.
17He that is gracious to the poor lendeth unto Jehovah; and what he hath bestowed will he repay unto him.
18Castigoha ang imong anak, sa natan-aw mo nga aduna pay paglaum; Ug ayaw pag-ibutang ang imong kasingkasing sa iyang kalaglagan.
18Chasten thy son, seeing there is hope; but set not thy soul upon killing him.
19Ang usa ka tawo nga anaa sa daku nga kasuko magapas-an sa silot; Kay kong ikaw magaluwas kaniya , kinahanglan nga ikaw magabuhat niana pag-usab.
19A man of great wrath shall suffer punishment; for if thou deliver [him], yet thou must do it again.
20Patalinghug sa tambag, ug dawata ang pahamatngon, Aron ikaw mahimong manggialamon sa imong kaulahian.
20Hear counsel, and receive instruction, that thou mayest be wise in thy latter end.
21Adunay daghang mga lalang sulod sa kasingkasing sa usa ka tawo; Apan ang pagtambag ni Jehova, kana molungtad.
21Many are the thoughts in a man's heart, but the counsel of Jehovah, that doth stand.
22Kanang makapahimo sa usa ka tawo nga hiligugmaon mao ang iyang kalolot; Ug ang usa ka kabus nga tawo maayo pa kay sa usa ka bakakon.
22The charm of a man is his kindness; and a poor [man] is better than a liar.
23Ang pagkahadlok kang Jehova nagapadulong ngadto sa kinabuhi; Ug kadtong makabaton niana magapuyo nga may pagkatagbaw; Siya dili pagadu-awon sa dautan.
23The fear of Jehovah [tendeth] to life, and he [that hath it] shall rest satisfied without being visited with evil.
24Ang tapulan magalubong sa iyang kamot diha sa pinggan, Ug dili magadala niini pag-usab nganha sa iyang baba.
24A sluggard burieth his hand in the dish, and will not even bring it to his mouth again.
25Bunali ang usa ka mayubiton, ug ang walay-pagtagad makakat-on ug pagkabuotan; Ug badlonga ang usa nga may salabutan, ug siya makasabut sa kahibalo.
25Smite a scorner, and the simple will beware; reprove the intelligent, and he will understand knowledge.
26Kadtong magapanlupig sa iyang amahan, ug magalutos sa iyang inahan, Maoy usa ka anak nga nagapakaulaw ug nagadala sa pagkatalamayon.
26He that ruineth [his] father and chaseth away [his] mother is a son that causeth shame and bringeth reproach.
27Hunong, anak ko sa pagpamati sa pahamatngon, Nga magatudlo lamang ngadto sa kasaypanan sa mga pulong sa kahibalo.
27Cease, my son, to hear the instruction which causeth to stray from the words of knowledge.
28Ang usa ka walay-bili-nga-saksi nagabiaybiay sa katarungan; Ug ang baba sa dautan nagalamoy sa kasal-anan.
28A witness of Belial scorneth judgment, and the mouth of the wicked swalloweth down iniquity.
29Ang mga paghukom giandam alang sa mga mayubiton, Ug ang mga labud alang sa bukobuko sa mga buang.
29Judgments are prepared for scorners, and stripes for the back of the foolish.