¹Kini usab mao ang mga proverbio ni Salomon, nga gihulad sa mga tawo ni Ezechias nga hari sa Juda.

¹Também estes são provérbios de Salomão, os quais transcreveram os homens de Ezequias, rei de Judá.

²Maoy himaya sa Dios ang pagtago sa usa ka butang; Apan ang himaya sa mga hari mao ang pagpangita sa usa ka butang.

²A glória de Deus é encobrir as coisas; mas a glória dos reis é esquadrinhá-las.

³Ingon nga ang kalangitan alang sa kahitas-an, ug ang yuta alang sa kahiladman, Maingon man ang kasingkasing sa mga hari dili matukib.

³Como o céu na sua altura, e como a terra na sua profundidade, assim o coração dos reis é inescrutável.

⁴Kuhaa ang taya gikan sa salapi, Ug didto magagula ang usa ka sudlanan alang sa mag-uulay:

⁴Tira da prata a escória, e sairá um vaso para o fundidor.

⁵Kuhaa ang dautan gikan sa atubangan sa hari, Ug ang iyang trono mamatukod diha sa pagkamatarung.

⁵Tira o ímpio da presença do rei, e o seu trono se firmará na justiça.

⁶Ayaw pahimayaa ang imong kaugalingon diha sa presencia sa hari, Ug ayaw pagbarug ilis sa dapit sa mga dagkung tawo:

⁶Não reclames para ti honra na presença do rei, nem te ponhas no lugar dos grandes;

⁷Kay labing maayo nga igaingon kanimo: Sumaka ka ngari, Kay sa pagbutang kanimo sa labing ubos diha sa presencia sa principe, Nga makita sa imong mga mata.

⁷porque melhor é que te digam: Sobe, para aqui; do que seres humilhado perante o príncipe.

⁸Dili ka magmadali-dalion sa pagpanlimbasog, Tingali unya dili ka mahibalo sa imong pagabuhaton sa katapusan niana, Sa diha nga ang imong isigkatawo magapakaulaw kanimo.

⁸O que os teus olhos viram, não te apresses a revelar, para depois, ao fim, não saberes o que hás de fazer, podendo-te confundir o teu próximo.

⁹Pakiglantugi sa imong katungod uban sa imong isigkatawo lamang , Ug ayaw pag-ibutyag ang tinago sa ubang tawo ;

⁹Pleiteia a tua causa com o teu próximo mesmo; e não reveles o segredo de outrem;

¹⁰Tingali unya siya nga nagadungog niini magabuyboy kanimo, Ug ang imong kaulaw dili mobulag gikan kanimo.

¹⁰para que não te desonre aquele que o ouvir, não se apartando de ti a infâmia.

¹¹Ang usa ka pulong nga maayong pagkagamit Sama sa mga mansanas nga bulawan diha sa linala nga salapi.

¹¹Como maçãs de ouro em salvas de prata, assim é a palavra dita a seu tempo.

¹²Maingon sa usa ka ariyos nga bulawan, ug sa usa ka dayandayan sa fino nga bulawan, Ingon man ang usa ka manggialamon nga magbabadlong ibabaw sa usa ka masinugtanon nga igdulungog.

¹²Como pendentes de ouro e gargantilhas de ouro puro, assim é o sábio repreensor para o ouvido obediente.

¹³Ingon sa kabugnawon sa nieve sa panahon sa ting-ani, Busa mao man ang usa ka q2 matinumanon nga sulogoon kanila nga nagasugo kaniya; Kay siya nagalipay sa kalag sa iyang mga agalon.

¹³Como o frescor de neve no tempo da sega, assim é o mensageiro fiel para com os que o enviam, porque refrigera o espírito dos seus senhores.

¹⁴Ingon sa mga panganod ug sa hangin nga walay ulan, Maingon man siya nga nagapagarbo sa iyang kaugalingon sa iyang mga gasa nga dili matuod.

¹⁴como nuvens e ventos que não trazem chuva, assim é o homem que se gaba de dádivas que não fez.

¹⁵Tungod sa hataas nga pagpailub nalukmay ang usa ka magbubuot, Ug ang usa ka malomo nga dila nakapadugmok sa bukog.

¹⁵Pela longanimidade se persuade o príncipe, e a língua branda quebranta os ossos.

¹⁶Nakakaplag ba ikaw ug dugos? kumaon ka sumala sa igo kanimo, Tingali unya ikaw mabusog ug magasuka niana.

¹⁶Se achaste mel, come somente o que te basta, para que porventura não te fartes dele, e o venhas a vomitar.

¹⁷Ayaw pagpakanunaya ang imong tiil sa balay sa imong isigkatawo, Tingali unya siya pul-an kanimo, ug magdumot kanimo.

¹⁷Põe raramente o teu pé na casa do teu próximo, para que não se enfade de ti, e te aborreça.

¹⁸Ang usa ka tawo nga nagasaksi ug bakak batok sa iyang isigkatawo Maoy usa ka mazo, ug usa ka pinuti, ug usa ka maidlut nga udyong.

¹⁸Malho, e espada, e flecha aguda é o homem que levanta falso testemunho contra o seu próximo.

¹⁹Ang pagsalig diha sa usa ka maluibon nga tawo sa panahon sa kasamok Mahasama sa usa ka naputol nga ngipon, ug sa usa ka tiil nga nalisa.

¹⁹Como dente quebrado, e pé deslocado, é a confiança no homem desleal, no dia da angústia.

²⁰Ingon sa usa nga nagahukas ug saput sa tingtugnaw, ug ingon sa suka ibabaw sa soda, Mao man siya nga nagaawit sa mga awit sa usa ka masulob-on nga kasingkasing.

²⁰O que entoa canções ao coração aflito é como aquele que despe uma peça de roupa num dia de frio, e como vinagre sobre a chaga.

²¹Kong ang imong kaaway pagagutomon, hatagi siya ug tinapay nga makaon; Ug kong siya pagauhawon, hatagi siya ug tubig nga imnon:

²¹Se o teu inimigo tiver fome, dá-lhe pão para comer, e se tiver sede, dá-lhe água para beber;

²²Kay ikaw magatapok ug mga baga sa kalayo ibabaw sa iyang ulo, Ug si Jehova magabalus kanimo.

²²porque assim lhe amontoarás brasas sobre a cabeça, e o Senhor te recompensará.

²³Ang hangin sa amihan nagadala ug ulan; Busa mao man ang usa ka malibakon nga dila sa usa ka masuk-anon nga panagway.

²³O vento norte traz chuva, e a língua caluniadora, o rosto irado.

²⁴Maayo pang magpuyo diha sa pamag-ang suok sa atop sa balay, Kay sa pagpakigkauban sa usa ka babaye nga palaaway diha sa hamugaway nga balay.

²⁴Melhor é morar num canto do eirado, do que com a mulher rixosa numa casa ampla.

²⁵Ingon sa bugnaw nga katubigan alang sa usa ka giuhaw nga kalag, Mao man ang maayong balita nga gikan sa halayong yuta.

²⁵Como água fresca para o homem sedento, tais são as boas-novas de terra remota.

²⁶Ingon sa usa ka nalubog nga tinubdan, ug sa nahugawan nga tuburan, Mao man ang usa ka matarung tawo nga madaug sa atubangan sa dautan.

²⁶Como fonte turva, e manancial poluído, assim é o justo que cede lugar diante do ímpio.

²⁷Dili maayo ang pagkaon sa hilabihang kadaghan sa dugos; Busa alang sa mga tawo nga magapangita sa ilang kaugalingong himaya mabug-at sa hilabihan.

²⁷comer muito mel não é bom; não multipliques, pois, as palavras de lisonja.

²⁸Siya kang kinsang espiritu walay pagpugong Sama sa usa ka ciudad nga nalumpag ug walay mga kuta.

²⁸Como a cidade derribada, que não tem muros, assim é o homem que não pode conter o seu espírito.