¹Ug si Jesus misulod ug milatas sa lungsod sa Jerico.

¹He entered and was passing through Jericho.

²Ug ania karon, usa ka lalake nga ginganlan si Zaqueo, ug siya punoan sa mga maniningil sa buhis, ug siya dato.

²There was a man named Zacchaeus. He was a chief tax collector, and he was rich.

³Ug siya nagatinguha sa pagtan-aw kong kinsa si Jesus; apan wala siya makahimo tungod sa panon sa katawohan kay hamubo siya.

³He was trying to see who Jesus was, and couldn’t because of the crowd, because he was short.

⁴Ug midalagan siya nga nag-una, ug misaka sa usa ka kahoyng sicomoro aron sa pagtan-aw kaniya, kay moagi siya didto.

⁴He ran on ahead, and climbed up into a sycamore tree to see him, for he was to pass that way.

⁵Ug sa nakaabut si Jesus niadtong dapita, mihangad ug miingon kaniya: Zaqueo, pagdali, kumanaug ka, kay karong adlawa kinahanglan ako moabut sa imong balay.

⁵When Jesus came to the place, he looked up and saw him, and said to him, “Zacchaeus, hurry and come down, for today I must stay at your house.”

⁶Ug nagdali siya, ug nanaug, ug midawat kaniya nga malipayon.

⁶He hurried, came down, and received him joyfully.

⁷Ug sa pagkakita nila niini, silang tanan nanagbagutbot sa pag-ingon: Misulod siya sa pagpuyo uban sa usa ka tawo nga makasasala.

⁷When they saw it, they all murmured, saying, “He has gone in to lodge with a man who is a sinner.”

⁸Ug mitindog si Zaqueo ug miingon sa Ginoo: Ania karon, Ginoo, ang katunga sa akong kahimtang ihatag ko sa mga kabus; ug kong ako nakalimbong sa bisan unsa kang bisan kinsa, ginauli ko sa upat pa ka kapin.

⁸Zacchaeus stood and said to the Lord, “Behold, Lord, half of my goods I give to the poor. If I have wrongfully exacted anything of anyone, I restore four times as much.”

⁹Ug si Jesus miingon kaniya: Karon miabut ang kaluwasan dinhi niining balaya tungod kay siya anak usab ni Abraham.

⁹Jesus said to him, “Today, salvation has come to this house, because he also is a son of Abraham.

¹⁰Kay ang Anak sa tawo mianhi sa pagpangita ug sa pagluwas niadtong nawala.

¹⁰ For the Son of Man came to seek and to save that which was lost.”

¹¹Ug sa nanagpatalinghug sila niining mga butanga, midugang siya ug nagsulti ug usa ka sambingay, tungod kay didto na siya duol sa Jerusalem, ug tungod kay nagadahum sila nga igapadayag dihadiha ang gingharian sa Dios.

¹¹As they heard these things, he went on and told a parable, because he was near Jerusalem, and they supposed that the Kingdom of God would be revealed immediately.

¹²Busa miingon siya: Usa ka tawong dungganan miadto sa usa ka halayong yuta aron sa pagdawat alang sa iyang kaugalingon ug usa ka gingharian, ug sa pagpauli.

¹²He said therefore, “A certain nobleman went into a far country to receive for himself a kingdom, and to return.

¹³Ug gitawag niya ang napulo sa iyang mga ulipon, ug gihatagan niya sa napulo ka mina, ug nag-ingon: Ipatigayon kini ninyo hangtud nga ako mahauli.

¹³ He called ten servants of his, and gave them ten mina coins, 10 minas was more than 3 years’ wages for an agricultural laborer. and told them, ‘Conduct business until I come.’

¹⁴Apan ang iyang mga katagilungsod nanagdumot kaniya, ug gipadad-an ug usa ka tugon sa ulahi niya sa pag-ingon: Dili kami buot nga kining tawohana maghari kanamo.

¹⁴ But his citizens hated him, and sent an envoy after him, saying, ‘We don’t want this man to reign over us.’

¹⁵Ug nahatabo nga sa nakapauli na siya, sa nakadawat na sa gingharian, iyang gipasugoan kadtong mga ulipon nga iyang gihatagan sa salapi, aron paatubangon kaniya sa paghatag kasayuran kong pilay ilang nakita sa ilang pagpatigayon.

¹⁵ “It happened when he had come back again, having received the kingdom, that he commanded these servants, to whom he had given the money, to be called to him, that he might know what they had gained by conducting business.

¹⁶Ug ang nahauna miabut sa atubangan niya ug miingon: Ginoo, ang imong mina hingdugangan ug napulo pa ka mina.

¹⁶ The first came before him, saying, ‘Lord, your mina has made ten more minas.’

¹⁷Ug siya miingon kaniya: Maayo, maayong ulipon; tungod kay ikaw nagmatinumanon sa diyutay gayud, magbaton ka ug pagbulot-an sa ibabaw sa napulo ka lungsod.

¹⁷ “He said to him, ‘Well done, you good servant! Because you were found faithful with very little, you shall have authority over ten cities.’

¹⁸Ug ang ikaduha miabut nga nagaingon: Ginoo, ang imong mina hingdugangan ug lima ka mina.

¹⁸ “The second came, saying, ‘Your mina, Lord, has made five minas.’

¹⁹Ug siya miingon usab kaniya: Ikaw usab may pagbulot-an sa lima ka lungsod.

¹⁹ “So he said to him, ‘And you are to be over five cities.’

²⁰Ug ang usa miabut usab nga nagaingon: Ginoo, ania karon ang imong mina nga giputos ko sa usa ka panyo,

²⁰ Another came, saying, ‘Lord, behold, your mina, which I kept laid away in a handkerchief,

²¹Kay nahadlok ako kanimo, kay ikaw maoy tawo nga magahi; nagakuha ikaw sa wala mo ibutang, ug ginaani mo ang wala mo ipugas.

²¹ for I feared you, because you are an exacting man. You take up that which you didn’t lay down, and reap that which you didn’t sow.’

²²Ug siya miingon kaniya: Gikan sa imong kaugalingong baba pagahukman ko ikaw, dautan nga ulipon. Hingbaloan mo nga ako usa ka tawo nga magahi, nga nagakuha sa wala ko ibutang, ug nagaani sa wala ko ipugas;

²² “He said to him, ‘Out of your own mouth will I judge you, you wicked servant! You knew that I am an exacting man, taking up that which I didn’t lay down, and reaping that which I didn’t sow.

²³Busa, nganong wala mo ihatag sa banco ang akong salapi, ug ako sa akong pag-abut makapaningil unta uban ang tubo?

²³ Then why didn’t you deposit my money in the bank, and at my coming, I might have earned interest on it?’

²⁴Ug siya miingon sa mga nanagtindog sa haduol: Kuhaa ninyo kaniya ang mina, ug ihatag kaniya nga adunay napulo ka mina.

²⁴ He said to those who stood by, ‘Take the mina away from him, and give it to him who has the ten minas.’

²⁵Ug sila nanag-ingon kaniya: Ginoo, adunay napulo siya ka mina.

²⁵ “They said to him, ‘Lord, he has ten minas!’

²⁶Kay nagaingon ako kaninyo nga ang tanan nga adunay iya, pagahatagan; apan ang walay iya, bisan pa ang iya pagakuhaon gikan kaniya.

²⁶ ‘For I tell you that to everyone who has, will more be given; but from him who doesn’t have, even that which he has will be taken away from him.

²⁷Apan kining akong mga kaaway nga dili mobuot nga ako magahari kanila, dad-a sila dinhi, ug patya sila sa akong atubangan.

²⁷ But bring those enemies of mine who didn’t want me to reign over them here, and kill them before me.’”

²⁸Ug sa nakapamulong si Jesus sa ingon, milakat siya pag-una nga nagatungas sa Jerusalem.

²⁸Having said these things, he went on ahead, going up to Jerusalem.

²⁹Ug nahatabo nga sa nagakahaduol siya sa Betfage ug sa Betania, sa bukid nga ginganlan bukid sa mga Olivo, gisugo niya ang duha sa mga tinon-an,

²⁹It happened, when he drew near to Bethsphage TR, NU read “Bethpage” instead of “Bethsphage” and Bethany, at the mountain that is called Olivet, he sent two of his disciples,

³⁰Nga nagaingon: Umadto kamo sa lungsod nga anaa sa inyong atubangan, diin, sa inyong pagsulod, hikit-an ninyo ang usa ka nati sa asna nga gihigut nga wala pa gayud makabay-i ug tawo, hubara ug dad-a dinhi siya.

³⁰saying, “Go your way into the village on the other side, in which, as you enter, you will find a colt tied, whereon no man ever yet sat. Untie it, and bring it.

³¹Ug kong adunay mangutana kaninyo: Nganong inyong gibadbaran siya? magasulti kamo kaniya sa ingon niini: ang Ginoo adunay kinahanglan kaniya.

³¹ If anyone asks you, ‘Why are you untying it?’ say to him: ‘The Lord needs it.’”

³²Ug nangadto ang mga gisugo, ug hingkaplagan nila ingon sa iyang gisulti kanila.

³²Those who were sent went away, and found things just as he had told them.

³³Ug sa nagabadbad sila sa nati sa asna, ang mga tag-iya nanag-ingon kanila: Nganong gibadbaran ninyo ang nati sa asna?

³³As they were untying the colt, its owners said to them, “Why are you untying the colt?”

³⁴Ug sila nanag-ingon: ang Ginoo adunay kinahanglan kaniya.

³⁴They said, “The Lord needs it.”

³⁵Ug gidala nila kini kang Jesus; ug ilang gitaklap ang ilang mga kupo sa nati sa asna, ug niini gipakabayo nila si Jesus.

³⁵They brought it to Jesus. They threw their cloaks on the colt, and set Jesus on them.

³⁶Ug sa nagalakaw siya, nanagpamuklad sila sa ilang mga kupo sa dalan.

³⁶As he went, they spread their cloaks in the way.

³⁷Ug sa nagakahiduol siya sa lusaran sa bukid sa mga Olivo, ang tibook nga panon sa iyang mga tinon-an misugod sa paglipay ug pagdayeg sa Dios sa makusog nga tingog tungod sa tanang mga gamhanang buhat nga ilang hingkit-an.

³⁷As he was now getting near, at the descent of the Mount of Olives, the whole multitude of the disciples began to rejoice and praise God with a loud voice for all the mighty works which they had seen,

³⁸Nga nagaingon: Bulahan ang hari nga nagaanhi sa ngalan sa Ginoo! Pakigdait sa langit, ug himaya sa kahitas-an!

³⁸saying, “Blessed is the King who comes in the name of the Lord! Psalm 118:26 Peace in heaven, and glory in the highest!”

³⁹Ug may uban sa mga Fariseo sa taliwala sa katawohan nanag-ingon kaniya: Magtutudlo, badlunga ang imong mga tinon-an.

³⁹Some of the Pharisees from the multitude said to him, “Teacher, rebuke your disciples!”

⁴⁰Ug siya mitubag ug miingon kanila: Ako nagaingon kaninyo nga kong sila managhilum, ang mga bato managsinggit.

⁴⁰He answered them, “I tell you that if these were silent, the stones would cry out.”

⁴¹Ug sa nagkaduol na siya, nakita niya ang lungsod, ug mihilak siya tungod kaniya,

⁴¹When he drew near, he saw the city and wept over it,

⁴²Nga nagaingon: Oh, kong ikaw, ikaw gayud, nakaila pa lamang unta niining adlawa, sa mga butang nga iya sa pakigdait! Apan karon hingsalipdan na sila sa imong mga mata.

⁴²saying, “If you, even you, had known today the things which belong to your peace! But now, they are hidden from your eyes.

⁴³Kay moabut kanimo ang mga adlaw nga ang imong mga kaaway magatukod ug paril sa libut nimo, ug paglikusan ka nila, ug pagapiiton ka sa tanang mga dapit.

⁴³ For the days will come on you, when your enemies will throw up a barricade against you, surround you, hem you in on every side,

⁴⁴Ug pagapukanon ka ngadto sa yuta, ug ang imong mga anak sa sulod nimo, ug walay bato nga mahipatong sa usa ka bato, nga igabilin kanimo; tungod kay wala mo pag-ilha ang panahon sa pagduaw kanimo.

⁴⁴ and will dash you and your children within you to the ground. They will not leave in you one stone on another, because you didn’t know the time of your visitation.”

⁴⁵Ug misulod siya sa templo, ug misugod sa pag-abog ngadto sa gawas sa mga nanagbaligya ug mga nanagpamalit didto,

⁴⁵He entered into the temple, and began to drive out those who bought and sold in it,

⁴⁶Nga nag-ingon kanila: Nahisulat na, Ug ang akong balay, balay sa pag-ampo, apan gibuhat ninyo kini nga lungib sa mga tulisan.

⁴⁶saying to them, “It is written, ‘My house is a house of prayer,’ Isaiah 56:7 but you have made it a ‘den of robbers’!” Jeremiah 7:11

⁴⁷Ug nagtudlo siya sa matag-adlaw sa templo. Apan ang mga pangulong sacerdote ug ang mga escriba, ug ang mga dagkung tawo sa lungsod naninguha sa paglaglag kaniya.

⁴⁷He was teaching daily in the temple, but the chief priests and the scribes and the leading men among the people sought to destroy him.

⁴⁸Ug wala silay hingkaptagan nga arang pagabuhaton, kay ang tanang katawohan nanaghangad nga nagapatalinghug kaniya.

⁴⁸They couldn’t find what they might do, for all the people hung on to every word that he said.